MENALCAS-DAMOETAS-PALAEMON.
ME. Dic mihi, Damoeta, cuium pecus, an Meliboei?
DA. Non, verum Aegonis; nuper mihi tradidit Aegon.
ME. Infelix o semper oves pecus! Ipse Neaeram
dum fovet ac ne me sibi praeferat illa veretur,
hic alienus ovis custos bis mulget in hora;
et sucus pecori, | et lac subducitur agnis.
DA. Parcius ista viris tamen obicienda memento.
Novimus et qui te, transversa tuentibus hircis,
et quo - sed faciles Nymphae risere - sacello.
ME. Tum, credo, cum me arbustum videre Miconis
atque mala vitis incidere falce novellas.
DA. Aut hic ad veteres fagos cum Daphnidos arcum
fregisti et calamos: quae tu, perverse Menalca,
et cum vidisti puero donata, dolebas,
et si non aliqua nocuisses, mortuus esses.
ME. Quid domini faciant, audent cum talia fures?
Non ego te vidi Damonis, pessime, caprum
excipere insidiis, multum latrante Lycisca?
Et cum clamarem «Quo nunc se proripit ille?
Tityre, coge pecus» tu post carecta latebas.
DA. An mihi cantando victus non redderet ille,
quem mea carminibus meruisset fistula caprum?
Si nescis, meus ille caper fuit; et mihi Damon
ipse fatebatur; sed reddere posse negabat.
ME. Cantando tu illum? Aut umquam tibi fistula cera
iuncta fuit? Non tu in triviis, indocte, solebas
stridenti miserum stipula disperdere carmen?
DA. Vis ergo inter nos quid possit uterque vicissim
experiamur? Ego hanc vitulam - ne forte recuses,
bis venit ad mulctram, binos alit ubere fetus -
depono: tu dic, mecum quo pignore certes.
ME. De grege non ausim quicquam deponere tecum.
Est mihi namque domi pater, est iniusta noverca;
bisque die numerant ambo pecus, alter et haedos.
Verum, id quod multo tute ipse fatebere maius,
insanire libet quoniam tibi, pocula ponam
fagina, caelatum divini opus Alcimedontis,
lenta quibus torno facili superaddita vitis
diffusos hedera vestit pallente corymbos.
In medio duo signa, Conon et - quis fuit alter,
descripsit radio totum qui gentibus orbem,
tempora quae messor, quae curvus arator haberet?
Necdum illis labra admovi, sed condita servo.
DA. Et nobis idem Alcimedon duo pocula fecit,
et molli circum est ansas amplexus acantho,
Orpheaque in medio posuit silvasque sequentis;
necdum illis labra admovi, sed condita servo.
Si ad vitulam spectas, nihil est, quod pocula laudes.
ME. Numquam hodie effugies; veniam quocumque vocaris.
Audiat haec tantum - vel qui venit, ecce, Palaemon.
Efficiam, posthac ne quemquam voce lacessas.
DA. Quin age, si quid habes; in me mora non erit ulla,
nec quemquam fugio: tantum, vicine Palaemon,
sensibus haec imis, res est non parva, reponas.
PA. Dicite, quandoquidem in molli consedimus herba.
Et nunc omnis ager, nunc omnis parturit arbos;
nunc frondent silvae, nunc formosissimus annus.
Incipe Damoeta; tu deinde sequere, Menalca.
Alternis dicetis: amant alterna Camenae.
DA. Ab Iove principium Musae: Iovis omnia plena;
ille colit terras, illi mea carmina curae.
ME. Et me Phoebus amat; Phoebo sua semper apud me
munera sunt, lauri | et suave rubens hyacinthus.
DA. Malo me Galatea petit, lasciva puella,
et fugit ad salices, et se cupit ante videri.
ME. At mihi sese offert ultro meus ignis Amyntas,
notior ut iam sit canibus non Delia nostris.
DA. Parta meae Veneri sunt munera; namque notavi
ipse locum, aeriae quo congressere palumbes.
ME. Quod potui, puero silvestri ex arbore lecta
aurea mala decem misi; cras altera mittam.
DA. O quotiens et quae nobis Galatea locuta est!
Partem aliquam, venti, divom referatis ad auris.
ME. Quid prodest, quod me ipse animo non spernis, Amynta,
si, dum tu sectaris apros, ego retia servo?
DA. Phyllida mitte mihi: meus est natalis, Iolla;
cum faciam vitula pro frugibus, ipse venito.
ME. Phyllida amo ante alias: nam me discedere flevit,
et longum «Formose vale vale» inquit, «Iolla».
DA. Triste lupus stabulis, maturis frugibus imbres,
arboribus venti, nobis Amaryllidis irae.
ME. Dulce satis umor, depulsis arbutus haedis,
lenta salix feto pecori, mihi solus Amyntas.
DA. Pollio amat nostram, quamvis est rustica, Musam:
Pierides vitulam lectori pascite vestro.
ME. Pollio et ipse facit nova carmina: pascite taurum,
iam cornu petat et pedibus qui spargat harenam.
DA. Qui te, Pollio, amat, veniat quo te quoque gaudet,
mella fluant illi, ferat et rubus asper amomum.
ME. Qui Bavium non odit, amet tua carmina, Mevi,
atque idem iungat vulpes et mulgeat hircos.
DA. Qui legitis flores et humi nascentia fraga,
frigidus, o pueri fugite hinc, latet anguis in herba.
ME. Parcite, oves, nimium procedere: non bene ripae
creditur; ipse aries etiam nunc vellera siccat.
DA. Tityre, pascentis a flumine reice capellas:
ipse, ubi tempus erit, omnis in fonte lavabo.
ME. Cogite oves, pueri; si lac praeceperit aestus,
ut nuper, frustra pressabimus ubera palmis.
DA. Heu | heu, quam pingui macer est mihi taurus in ervo
idem amor exitium est pecori pecorisque magistro.
ME. His certe nec amor causa est: vix ossibus haerent.
Nescio quis teneros oculus mihi fascinat agnos.
DA. Dic, quibus in terris et eris mihi magnus Apollo
Tris pateat caeli spatium non amplius ulnas.
ME. Dic, quibus in terris inscripti nomina regum
nascantur flores: et Phyllida solus habeto.
PA. Non nostrum inter vos tantas componere lites.
Et vitula tu dignus et hic, et quisquis amores
aut metuet dulcis aut experietur amaros. -
Claudite iam rivos pueri: sat prata biberunt.
MENALCAS-DAMOETAS-PALAEMON.
ME. Dīc mĭhĭ, Dāmoētā, cuīūm pĕcŭs, ān Mĕlĭboēī?
DA. Nōn, vērum Aēgōnīs; nūpēr mĭhĭ trādĭdĭt Aēgōn.
ME. Īnfēlīx ō sēmpĕr ŏvēs pĕcŭs! Īpsĕ Nĕaērām
dūm fŏvĕt āc nē mē sĭbĭ praēfĕrăt īllă vĕrētūr,
hīc ălĭēnŭs ŏvīs cūstōs bīs mūlgĕt ĭn hōrā;
ēt sūcūs pĕcŏrī, | ēt lāc sūbdūcĭtŭr āgnīs.
DA. Pārcĭŭs īstă vĭrīs tămĕn ōbĭcĭēndă mĕmēntō.
Nōvĭmŭs ēt quī tē, trānsvērsă tŭēntĭbŭs hīrcīs,
ēt quō - sēd făcĭlēs Nŷmphaē rīsērĕ - săcēllō.
ME. Tūm, crēdō, cūm me ārbūstūm vīdērĕ Mĭcōnīs
ātquĕ mălā vītīs īncīdĕrĕ fālcĕ nŏvēllās.
DA. Aūt hīc ād vĕtĕrēs fāgōs cūm Dāphnĭdŏs ārcūm
frēgīsti ēt călămōs: quaē tū, pērvērsĕ Mĕnālcā,
ēt cūm vīdīstī pŭĕrō dōnātă, dŏlēbās,
ēt sī nōn ălĭquā nŏcŭīssēs, mōrtŭŭs ēssēs.
ME. Quīd dŏmĭnī făcĭānt, aūdēnt cūm tālĭă fūrēs?
Nōn ĕgŏ tē vīdī Dāmōnīs, pēssĭmĕ, cāprūm
ēxcĭpĕre īnsĭdĭīs, mūltūm lātrāntĕ Lўcīscā?
Ēt cūm clāmārēm «Quō nūnc sē prōrĭpĭt īllĕ?
Tītўrĕ, cōgĕ pĕcūs» tū pōst cārēctă lătēbās.
DA. Ān mĭhĭ cāntāndō vīctūs nōn rēddĕrĕt īllĕ,
quēm mĕă cārmĭnĭbūs mērvīssēt fīstŭlă cāprūm?
Sī nēscīs, mĕŭs īllĕ căpēr fŭĭt; ēt mĭhĭ Dāmōn
īpsĕ fătēbātūr; sēd rēddĕrĕ pōssĕ nĕgābāt.
ME. Cāntāndō tu īllum? Aūt ūmquām tĭbĭ fīstŭlă cērā
iūnctă fŭīt? Nōn tu īn trĭvĭīs, īndōctĕ, sŏlēbās
strīdēntī mĭsĕrūm stĭpŭlā dīspērdĕrĕ cārmēn?
DA. Vīs ērgo īntēr nōs quīd pōssĭt ŭtērquĕ vĭcīssīm
ēxpĕrĭāmŭr? Ĕgo hānc vĭtŭlām - nē fōrtĕ rĕcūsēs,
bīs vĕnĭt ād mūlctrām, bīnōs ălĭt ūbĕrĕ fētūs
dēpōnō: tū dīc, mēcūm quō pīgnŏrĕ cērtēs.
ME. Dē grĕgĕ nōn aūsīm quīcquām dēpōnĕrĕ tēcūm.
Ēst mĭhĭ nāmquĕ dŏmī pătĕr, ēst īniūstă nŏvērcă;
bīsquĕ dĭē nŭmĕrānt āmbō pĕcŭs, āltĕr ĕt haēdōs.
Vērum, īd quōd mūltō tūte īpsĕ fătēbĕrĕ māiūs,
īnsānīrĕ lĭbēt quŏnĭām tĭbĭ, pōcŭlă pōnām
fāgĭnă, caēlātūm dīvīni ŏpŭs Ālcĭmĕdōntīs,
lēntă quĭbūs tōrnō făcĭlī sŭpĕrāddĭtă vītīs
dīffūsōs hĕdĕrā vēstīt pāllēntĕ cŏrŷmbōs.
Īn mĕdĭō dŭŏ sīgnă, Cŏnōn ēt - quīs fŭĭt āltēr,
dēscrīpsīt rădĭō tōtūm quī gēntĭbŭs ōrbēm,
tēmpŏră quaē mēssōr, quaē cūrvŭs ărātŏr hăbērēt?
Nēcdum īllīs lābra ādmōvī, sēd cōndĭtă sērvō.
DA. Ēt nōbīs īdem Ālcĭmĕdōn dŭŏ pōcŭlă fēcīt,
ēt mōllī cīrcum ēst ānsās āmplēxŭs ăcānthō,
Ōrphĕăque īn mĕdĭō pŏsŭīt sīlvāsquĕ sĕquēntīs;
nēcdum īllīs lābra ādmōvī, sēd cōndĭtă sērvō.
Si ād vĭtŭlām spēctās, nĭhĭl ēst, quōd pōcŭlă laūdēs.
ME. Nūmquam hŏdĭe ēffŭgĭēs; vĕnĭām quōcūmquĕ vŏcārīs.
Aūdĭăt haēc tāntūm - vēl quī vĕnĭt, ēccĕ, Pălaēmōn.
Ēffĭcĭām, pōsthāc nē quēmquām vōcĕ lăcēssās.
DA. Quīn ăgĕ, sī quĭd hăbēs; īn mē mŏră nōn ĕrĭt ūllă,
nēc quēmquām fŭgĭō: tāntūm, vīcīnĕ Pălaēmōn,
sēnsĭbŭs haēc īmīs, rēs ēst nōn pārvă, rĕpōnās.
PA. Dīcĭtĕ, quāndŏquĭdem īn mōllī cōnsēdĭmŭs hērbā.
Ēt nūnc ōmnĭs ăgēr, nūnc ōmnīs pārtŭrĭt ārbōs;
nūnc frōndēnt sīlvaē, nūnc fōrmōsīssĭmŭs ānnūs.
Īncĭpĕ Dāmoētā; tū deīndĕ sĕquērĕ, Mĕnālcā.
Āltērnīs dīcētĭs: ămānt āltērnă Cămēnaē.
DA. Āb Iŏvĕ prīncĭpĭūm Mūsaē: Iŏvĭs ōmnĭă plēnă;
īllĕ cŏlīt tērrās, īllī mĕă cārmĭnă cūraē.
ME. Ēt mē Phoēbŭs ămāt; Phoēbō sŭă sēmpĕr ăpūd mē
mūnĕră sūnt, laūrī | ēt suāvĕ rŭbēns hўăcīnthūs.
DA. Mālō mē Gălătēă pĕtīt, lāscīvă pŭēllă,
ēt fŭgĭt ād sălĭcēs, ēt sē cŭpĭt āntĕ vĭdērī.
ME. Āt mĭhĭ sēse ōffērt ūltrō mĕŭs īgnĭs Ămŷntās,
nōtĭŏr ūt iām sīt cănĭbūs nōn Dēlĭă nōstrīs.
DA. Pārtă mĕaē Vĕnĕrī sūnt mūnĕră; nāmquĕ nŏtāvī
īpsĕ lŏcum, aērīaē quō cōngrēssērĕ pălūmbēs.
ME. Quōd pŏtŭī, pŭĕrō sīlvēstri ēx ārbŏrĕ lēctă
aūrĕă mālă dĕcēm mīsī; crās āltĕră mīttām.
DA. Ō quŏtĭēns ēt quaē nōbīs Gălătēă lŏcūta ēst!
Pārtem ălĭquām, vēntī, dīvōm rĕfĕrātĭs ăd aūrīs.
ME. Quīd prōdēst, quōd me īpse ănĭmō nōn spērnĭs, Ămŷntā,
sī, dūm tū sēctārĭs ăprōs, ĕgŏ rētĭă sērvō?
DA. Phŷllĭdă mīttĕ mĭhī: mĕŭs ēst nātālĭs, Ĭōllā;
cūm făcĭām vĭtŭlā prō frūgĭbŭs, īpsĕ vĕnītō.
ME. Phŷllĭda ămo ānte ălĭās: nām mē dīscēdĕrĕ flēvīt,
ēt lōngūm «Fōrmōsĕ vălē vāle» īnquĭt, «Ĭōllā».
DA. Trīstĕ lŭpūs stăbŭlīs, mātūrīs frūgĭbŭs īmbrēs,
ārbŏrĭbūs vēntī, nōbīs Ămărŷllĭdĭs īraē.
ME. Dūlcĕ sătīs ūmōr, dēpūlsīs ārbŭtŭs haēdīs,
lēntă sălīx fētō pĕcŏrī, mĭhĭ sōlŭs Ămŷntās.
DA. Pōllĭo ămāt nōstrām, quāmvīs ēst rūstĭcă, Mūsām:
Pīĕrĭdēs vĭtŭlām lēctōrī pāscĭtĕ vēstrō.
ME. Pōllĭo ĕt īpsĕ făcīt nŏvă cārmĭnă: pāscĭtĕ taūrūm,
iām cōrnū pĕtăt ēt pĕdĭbūs quī spārgăt hărēnām.
DA. Quī tē, Pōllĭo, ămāt, vĕnĭāt quō tē quŏquĕ gaūdēt,
mēllā fluānt īllī, fĕrăt ēt rŭbŭs āspĕr ămōmūm.
ME. Quī Băvĭūm nōn ōdĭt, ămēt tŭă cārmĭnă, Mēvī,
ātque īdēm iūngāt vūlpēs ēt mūlgĕăt hīrcōs.
DA. Quī lĕgĭtīs flōrēs ĕt hŭmī nāscēntĭă frāgă,
frīgĭdŭs, ō pŭĕrī fŭgĭte hīnc, lătĕt ānguĭs ĭn hērbā.
ME. Pārcĭte, ŏvēs, nĭmĭūm prōcēdĕrĕ: nōn bĕnĕ rīpaē
crēdĭtŭr; īpse ărĭēs ĕtĭām nūnc vēllĕră sīccāt.
DA. Tītўrĕ, pāscēntīs ă flŭmīnĕ rĕīcĕ căpēllās:
īpse, ŭbĭ tēmpŭs ĕrīt, ōmnīs īn fōntĕ lăvābō.
ME. Cōgĭte ŏvēs, pŭĕrī; sī lāc praēcēpĕrĭt aēstūs,
ūt nūpēr, frūstrā prēssābĭmŭs ūbĕră pālmīs.
DA. Heū | heū, quām pīnguī măcĕr ēst mĭhĭ taūrŭs ĭn ērvō
īdem ămŏr ēxĭtĭum ēst pĕcŏrī pĕcŏrīsquĕ măgīstrō.
ME. Hīs cērtē nĕc ămōr caūsa ēst: vīx ōssĭbŭs haērēnt.
Nēscĭŏ quīs tĕnĕrōs ŏcŭlūs mĭhĭ fāscĭnăt āgnōs.
DA. Dīc, quĭbŭs īn tērrīs ĕt ĕrīs mĭhĭ māgnŭs Ăpōllō
Trīs pătĕāt caēlī spătĭūm nōn āmplĭus ulnās.
ME. Dīc, quĭbŭs īn tērrīs īnscrīptī nōmină rēgūm
nāscāntūr flōrēs: ēt Phŷllĭdă sōlŭs hăbētō.
PA. Nōn nōstrum īntēr vōs tāntās cōmpōnĕrĕ lītēs.
Ēt vĭtŭlā tū dīgnŭs ĕt hīc, ēt quīsquĭs ămōrēs
aūt mĕtŭēt dūlcīs aūt ēxpĕrĭētŭr ămārōs.
Claūdĭtĕ iām rīvōs pŭĕrī: sāt prātă bĭbērūnt.