VIRGILII - BUCOLICA II

0

ALEXIS.

Formosum pastor Corydon ardebat Alexim,

delicias domini; nec quid speraret habebat.

Tantum inter densas umbrosa cacumina fagos

adsidue veniebat. Ibi haec incondita solus

montibus et silvis studio iactabat inani.

CORYDON

O crudelis Alexi, nihil mea carmina curas

nil nostri miserere? Mori me denique coges.

Nunc etiam pecudes umbras et frigora captant,

nunc virides etiam occultant spineta lacertos,

Thestylis et rapido fessis messoribus aestu

allia serpullumque herbas contundit olentis.

At mecum raucis, tua dum vestigia lustro,

sole sub ardenti resonant arbusta cicadis.

Nonne fuit satius, tristis Amaryllidos iras

atque superba pati fastidia, nonne Menalcan,

quamvis ille niger, quamvis tu candidus esses?

O formose puer, nimium ne crede colori.

Alba ligustra cadunt, vaccinia nigra leguntur.

Despectus tibi sum, nec qui sim quaeris, Alexi,

quam dives pecoris, nivei quam lactis abundans:

mille meae Siculis errant in montibus agnae;

lac mihi non aestate novom, non frigore defit.

Canto, quae solitus, si quando armenta vocabat,

Amphion Dircaeus in Actaeo | Aracyntho.

Nec sum adeo informis: nuper me in litore vidi,

cum placidum ventis staret mare; non ego Daphnim

iudice te metuam, si numquam fallit imago.

O tantum libeat mecum tibi sordida rura

atque humilis habitare casas et fingere cervos,

haedorumque gregem viridi compellere hibisco.

Mecum una in silvis imitabere Pana canendo.

Pan primum calamos cera coniungere pluris

instituit; Pan curat ovis oviumque magistros.

Nec te paeniteat calamo trivisse labellum:

haec eadem ut sciret, quid non faciebat Amyntas?

Est mihi disparibus septem compacta cicutis

fistula, Damoetas dono mihi quam dedit olim

et dixit moriens: "Te nunc habet ista secundum."

Dixit Damoetas, invidit stultus Amyntas.

Praeterea duo nec tuta mihi valle reperti

capreoli, sparsis etiam nunc pellibus albo;

bina die siccant ovis ubera; quos tibi servo.

Iam pridem a me illos abducere Thestylis orat;

et faciet, quoniam sordent tibi munera nostra.

Huc ades, o formose puer: tibi lilia plenis

ecce ferunt Nymphae calathis; tibi candida Nais,

pallentis violas et summa papavera carpens,

narcissum et florem iungit bene olentis anethi;

tum casia atque aliis intexens suavibus herbis

mollia luteola pingit vaccinia calta.

Ipse ego cana legam tenera lanugine mala

castaneasque nuces, mea quas Amaryllis amabat;

addam cerea pruna, honos erit huic quoque pomo;

et vos, o lauri, carpam et te, proxuma myrte,

sic positae quoniam suavis miscetis odores.

Rusticus es Corydon: nec munera curat Alexis,

nec si muneribus certes, concedat Iollas.

Heu | heu, quid volui misero mihi? Floribus austrum

perditus et liquidis immisi fontibus apros.

Quem fugis - a - demens? Habitarunt di quoque silvas

Dardaniusque Paris. Pallas quas condidit arces

ipsa colat; nobis placeant ante omnia silvae.

Torva leaena lupum sequitur, lupus ipse capellam,

florentem cytisum sequitur lasciva capella,

te Corydon, trahit sua quemque voluptas.

Aspice, aratra iugo referunt suspensa iuvenci,

et sol crescentis decedens duplicat umbras.

Me tamen urit amor; quis enim modus adsit amori?

A Corydon, Corydon, quae te dementia cepit!

Semiputata tibi frondosa vitis in ulmo est

quin tu aliquid saltem potius, quorum indiget usus,

viminibus mollique paras detexere iunco?

Invenies alium, si te hic fastidit, Alexim.

ALEXIS.

Fōrmōsūm pāstōr Cŏrўdōn ārdēbăt Ălēxīm,

dēlĭcĭās dŏmĭnī; nēc quīd spērārĕt hăbēbāt.

Tāntum īntēr dēnsās ūmbrōsă căcūmĭnă fāgōs

ādsĭdŭē vĕnĭēbăt. Ĭbi haēc īncōndĭtă sōlūs

mōntĭbŭs ēt sīlvīs stŭdĭō iāctābăt ĭnānī.

CORYDON

Ō crūdēlĭs Ălēxĭ, nĭhīl mĕă cārmĭnă cūrās

nīl nōstrī mĭsĕrērĕ? Mŏrī mē dēnĭquĕ cōgēs.

Nūnc ĕtĭām pĕcŭdēs ūmbrās ēt frīgŏră cāptānt,

nūnc vĭrĭdēs ĕtĭam ōccūltānt spīnētă lăcērtōs,

Thēstўlĭs ēt răpĭdō fēssīs mēssōrĭbŭs aēstū

āllĭă sērpūllūmque hērbās cōntūndĭt ŏlēntīs.

Āt mēcūm raūcīs, tŭă dūm vēstīgĭă lūstrō,

sōlĕ sŭb ārdēntī rĕsŏnānt ārbūstă cĭcādīs.

Nōnnĕ fŭīt sătĭūs, trīstīs Ămărŷllĭdŏs īrās

ātquĕ sŭpērbă pătī fāstīdĭă, nōnnĕ Mĕnālcān,

quāmvīs īllĕ nĭgēr, quāmvīs tū cāndĭdŭs ēssēs?

Ō fōrmōsĕ pŭēr, nĭmĭūm nē crēdĕ cŏlōrī.

Ālbă lĭgūstră cădūnt, vāccīnĭă nīgră lĕgūntūr.

Dēspēctūs tĭbĭ sūm, nēc quī sīm quaērĭs, Ălēxĭ,

quām dīvēs pĕcŏrīs, nĭvĕī quām lāctĭs ăbūndāns:

mīllĕ mĕaē Sĭcŭlīs ērrānt īn mōntĭbŭs āgnaē;

lāc mĭhĭ nōn aēstātĕ nŏvōm, nōn frīgŏrĕ dēfīt.

Cāntō, quaē sŏlĭtūs, sī quāndo ārmēntă vŏcābāt,

Āmphīōn Dīrcaēŭs ĭn Āctaēō | Ărăcŷnthŏ.

Nēc sum ădĕo īnfōrmīs: nūpēr me īn lītŏrĕ vīdī,

cūm plăcĭdūm vēntīs stārēt mărĕ; nōn ĕgŏ Dāphnīm

iūdĭcĕ tē mĕtŭām, sī nūmquām fāllĭt ĭmāgŏ.

Ō tāntūm lĭbĕāt mēcūm tĭbĭ sōrdĭdă rūră

ātque hŭmĭlīs hăbĭtārĕ căsās ēt fīngĕrĕ cērvōs,

haēdōrūmquĕ grĕgēm vĭrĭdī cōmpēllĕre hĭbīscō.

Mēcum ūna īn sīlvīs ĭmĭtābĕrĕ Pānă cănēndō.

Pān prīmūm călămōs cērā cōniūngĕrĕ plūrīs

īnstĭtŭīt; Pān cūrăt ŏvīs ŏvĭūmquĕ măgīstrōs.

Nēc tē paēnĭtĕāt călămō trīvīssĕ lăbēllūm:

haēc ĕădem ūt scīrēt, quīd nōn făcĭēbăt Ămŷntās?

Ēst mĭhĭ dīspărĭbūs sēptēm cōmpāctă cĭcūtīs

fīstŭlă, Dāmoētās dōnō mĭhĭ quām dĕdĭt ōlīm

ēt dīxīt mŏrĭēns: "Tē nūnc hăbĕt īstă sĕcūndūm."

Dīxīt Dāmoētās, īnvīdīt stūltŭs Ămŷntās.

Praētĕrĕā dŭŏ nēc tūtā mĭhĭ vāllĕ rĕpērtī

cāprĕŏlī, spārsīs ĕtĭām nūnc pēllĭbŭs ālbō;

bīnă dĭē sīccānt ŏvĭs ūbĕră; quōs tĭbĭ sērvō.

Iām prīdem ā me īllōs ābdūcĕrĕ Thēstўlĭs ōrāt;

ēt făcĭēt, quŏnĭām sōrdēnt tĭbĭ mūnĕră nōstră.

Hūc ădĕs, ō fōrmōsĕ pŭēr: tĭbĭ līlĭă plēnīs

ēccĕ fĕrūnt Nŷmphaē călăthīs; tĭbĭ cāndĭdă Nāīs,

pāllēntīs vĭŏlās ēt sūmmă păpāvĕră cārpēns,

nārcīssum ēt flōrēm iūngīt bĕne ŏlēntĭs ănēthī;

tūm căsĭa ātque ălĭīs īntēxēns suāvĭbŭs hērbīs

mōllĭă lūtĕŏlā pīngīt vāccīnĭă cāltā.

Īpse ĕgŏ cānă lĕgām tĕnĕrā lānūgĭnĕ mālă

cāstănĕāsquĕ nŭcēs, mĕă quās Ămărŷllĭs ămābāt;

āddām cērĕă prūna, hōnōs ĕrĭt huīc quŏquĕ pōmō;

ēt vōs, ō laūrī, cārpam ēt tē, prōxŭmă mŷrtē,

sīc pŏsĭtaē quŏnĭām suāvīs mīscētĭs ŏdōrēs.

Rūstĭcŭs ēs Cŏrўdōn: nēc mūnĕră cūrăt Ălēxīs,

nēc sī mūnĕrĭbūs cērtēs, cōncēdăt Ĭōllās.

Heū | heū, quīd vŏlŭī mĭsĕrō mĭhĭ? Flōrĭbŭs aūstrūm

pērdĭtŭs ēt lĭquĭdīs īmmīsī fōntĭbŭs āprōs.

Quēm fŭgĭs - ā - dēmēns? Hăbĭtārūnt dī quŏquĕ sīlvās

Dārdănĭūsquĕ Părīs. Pāllās quās cōndĭdĭt ārcēs

īpsă cŏlāt; nōbīs plāceānt ānte ōmnĭă sīlvaē.

Tōrvă lĕaēnă lŭpūm sĕquĭtūr, lŭpŭs īpsĕ căpēllām,

flōrēntēm cўtĭsūm sĕquĭtūr lāscīvă căpēllă,

tē Cōrŷdōn, trāhīt sūā quēmquĕ vŏlūptās.

Āspĭce, ărātră iŭgō rĕfĕrūnt sūspēnsă iŭvēncī,

ēt sōl crēscēntīs dēcēdēns dūplĭcăt ūmbrās.

Mē tămĕn ūrĭt ămōr; quĭs ĕnīm mŏdŭs ādsĭt ămōrī?

Ā Cŏrўdōn, Cŏrўdōn, quaē tē dēmēntĭă cēpīt!

Sēmĭpŭtātă tĭbī frōndōsā vītĭs ĭn ūlmo ēst

quīn tu ălĭquīd sāltēm pŏtĭūs, quōrum īndĭgĕt ūsūs,

vīmĭnĭbūs mōllīquĕ părās dētēxĕrĕ iūncō?

Īnvĕnĭēs ălĭūm, sī te hīc fāstīdĭt, Ălēxīm.