PARIDIS AD OENONEN RESPONSIO
Quae satis apta tibi tam iuste, Nympha, querenti
Rescribam, fateor quaerere verba manum;
Quaerit, nec subeunt: sentit sua crimina tantum;
Solvere quae sentit non sinit alter amor.
Si levat hic iras, ipso me iudice, damnor.
Quid refert? causa tu meliore cares;
Damnatumque tibi me sub sua iura Cupido
Retrahit: alterius sic quoque praeda sumus.
Prima meis tu pacta toris, fassusque iuventam
Te primum accepta est coniuge noster amor.
Nondum tantus eram. Quo me genitore superbum
Arguis, hoc dominus tunc retinendus eram;
Non ego Deiphobum sperabam aut Hectora fratrem,
Quum pastos agerem, te comitante, greges;
Reginaeque Hecuben, non matris, nomine noram;
Et fueras illi digna manere nurus.
Sed non est rationis amor: te consule, Nympha;
Laesa es, sed laesam scribis amare tamen;
Quumque petant Satyri connubia, quum tua Panes,
Reiectae memor es tu tamen usque facis.
Adde, quod hic fatis amor est adiutus, et illum
Praescia venturi viderat ante soror.
Nondum Tyndaridos nomen mihi sederat aure.
Nec cecinit Graios illa vocare toros.
Omnia vera vides: superant mea vulnera tantum;
Utque tuam supplex poscere cogar opem.
Te penes arbitrium nostrae vitaeque necisque
Victuri iam nunc pectora sume tibi.
Flevisti, memini, tamen hac in voce canentis
"Et, mala, dixisti, sint precor ista procul!
Nec si fata ferant, tulerint sic cetera quamvis,
Ut possim Oenone perdere laesa Parin!"
Tot superare metus, qui me, nec credere cogit,
Ignoscas, idem te quoque fallit Amor.
Imperat ille deis: quum vult, in cornua tauri,
Quum vult, in pennas destruit ille Iovem.
Non foret in terris tanto miranda decore
Tyndaris, heu! flammis nata puella meis,
Si sua non cycno mutasset Iupiter ora;
Fluxerat in Danaës aureus ante sinus,
Piniferamque Iden falsus lustraverat ales;
Inter Agenoreas constiteratque boves.
Victorem Alciden dominae quis pensa tenere
Crederet? at lanas nere coëgit Amor.
Dicitur et Coa sedisse in veste puellae:
Illa Cleonaeo tecta leone fuit.
Te memini Phoebum, Oenone, mea crimina dico
Fugisse, et nostros praeposuisse toros.
Non ego praestabam Phoebo; sed tela Cupido
His in te voluit legibus ire sua.
Consolare tamen digna tua pellice damna:
Quam tibi praetulimus, rata puella Iove est.
Sed quod nata Iove est, minimum me tangit in illa;
Quod non est facies pulchrior ulla, nocet.
Atque utinam formae iudex incallidus essem
Creditus Idaeis, Pegasi Nympha, iugis!
Non mihi Iunonis, nec obesset Pallados ira,
Laudata est oculis quod Cytherea meis.
Dividit haec aliis flammas celeresque paresque:
Ut libitum est, nati temperat ipsa faces.
Non tamen evaluit vitare domestica tela
Quos aliis arcus, et sibi dura tulit.
Deprensam coniux illam in Mavorte dolebat.
Testibus hic Divis, cum Iove questus erat.
Iam dolet et Mavors, terras ultroque reliquit:
Praetulit Anchisen bis habitura suum.
Anchisen propter voluit formosa videri;
Visaque post latam iacuit ulta deam.
Quid mirum est potuisse pari succumbere amori,
Immunis sub quo non fuit ipse Paris?
Quam laesus Menelaus amat, non laesus amavi;
Adiice non laeso quod comes ipsa fuit.
Et magnos, video, cogi mihi rapta tumultus;
Armataeque petunt Pergama mille rates.
Non vereor belli ne non sit causa probanda
Est illi facies digna movere duces.
Si mihi nulla fides, armatos respice Atridas:
Quam sibi sic repetunt, sic metuenda mihi est.
Quod si vertendae spem mentis concipis huius,
Cur cessant herbae, carmina curve tua,
Quum te nec Phoebi solertior artibus ulla est,
Phoebeaeque Hecates somnia vera vides?
Tecum sideribus, tecum deducere lunam
Nubibus, et memini surripuisse diem.
Pascebam tauros, interque armenta leones
Obstupui placidos vocibus ire tuis.
Quid retro Xanthum, retro Simoenta vocatum
Adiiciam cursus non tenuisse suos?
Ipse pater, seu rem natae male tutus haberet,
Cantatas quoties restitit inter aquas!
Nunc locus Oenone est; nunc illam ostende: parabis
Sive tuos ignes pellere, sive meos.
PARIDIS AD OENONEN RESPONSIO
Quaē sătĭs āptă tĭbī tām iūstē, Nŷmphă, quĕrēntī
Rēscrībām, fătĕōr ‖ quaērĕrĕ vērbă mănūm;
Quaērīt, nēc sŭbĕūnt: sēntīt sŭă crīmĭnă tāntūm;
Sōlvĕrĕ quaē sēntīt ‖ nōn sĭnĭt āltĕr ămōr.
Sī lĕvăt hīc īrās, īpsō mē iūdĭcĕ, dāmnōr.
Quīd rēfērt? caūsā ‖ tū mĕlĭōrĕ cărēs;
Dāmnātūmquĕ tĭbī mē sūb sŭă iūră Cŭpīdŏ
Rētrăhĭt: āltĕrĭūs ‖ sīc quŏquĕ praēdă sŭmūs.
Prīmă mĕīs tū pāctă tŏrīs, fāssūsquĕ iŭvēntām
Tē prīmum āccēpta ēst ‖ cōniŭgĕ nōstĕr ămōr.
Nōndūm tāntŭs ĕrām. Quō mē gĕnĭtōrĕ sŭpērbūm
Ārgŭĭs, hōc dŏmĭnūs ‖ tūnc rĕtĭnēndŭs ĕrām;
Nōn ĕgŏ Dēĭphŏbūm spērābam aūt Hēctŏră frātrēm,
Quūm pāstōs ăgĕrēm, ‖ tē cŏmĭtāntĕ, grĕgēs;
Rēgīnaēque Hĕcŭbēn, nōn mātrīs, nōmĭnĕ nōrām;
Ēt fŭĕrās īllī ‖ dīgnă mănērĕ nŭrūs.
Sēd nōn ēst rătĭōnĭs ămōr: tē cōnsŭlĕ, Nŷmphă;
Laēsa ēs, sēd laēsām ‖ scrībĭs ămārĕ tămēn;
Quūmquĕ pĕtānt Sătўrī cōnnūbĭă, quūm tŭă Pānēs,
Rēiēctaē mĕmŏr ēs ‖ tū tămĕn ūsquĕ făcīs.
Āddĕ, quŏd hīc fātīs ămŏr ēst ādiūtŭs, ĕt īllūm
Praēscĭă vēntūrī ‖ vīdĕrăt āntĕ sŏrōr.
Nōndūm Tŷndărĭdōs nōmēn mĭhĭ sēdĕrăt aūrĕ.
Nēc cĕcĭnīt Grāiōs ‖ īllă vŏcārĕ tŏrōs.
Ōmnĭă vēră vĭdēs: sŭpĕrānt mĕă vūlnĕră tāntūm;
Ūtquĕ tŭām sūpplēx ‖ pōscĕrĕ cōgăr ŏpēm.
Tē pĕnĕs ārbĭtrĭūm nōstraē vītaēquĕ nĕcīsquĕ
Vīctūrī iām nūnc ‖ pēctŏră sūmĕ tĭbĭ.
Flēvīstī, mĕmĭnī, tămĕn hāc īn vōcĕ cănēntīs
"Ēt, mălă, dīxīstī, ‖ sīnt prĕcŏr īstă prŏcūl!
Nēc sī fātă fĕrānt, tŭlĕrīnt sīc cētĕră quāmvīs,
Ūt pōssim Oēnōnē ‖ pērdĕrĕ laēsă Părīn!"
Tōt sŭpĕrārĕ mĕtūs, quī mē, nēc crēdĕrĕ cōgīt,
Īgnōscās, īdēm ‖ tē quŏquĕ fāllĭt Ămōr.
Īmpĕrăt īllĕ dĕīs: quūm vūlt, īn cōrnŭă taūrī,
Quūm vūlt, īn pēnnās ‖ dēstrŭĭt īllĕ Iŏvēm.
Nōn fŏrĕt īn tērrīs tāntō mīrāndă dĕcōrĕ
Tŷndărĭs, heū! flāmmīs ‖ nātă pŭēllă mĕīs,
Sī sŭă nōn cŷcnō mūtāssēt Iūpĭtĕr ōră;
Flūxĕrăt īn Dănăēs ‖ aūrĕŭs āntĕ sĭnūs,
Pīnĭfĕrāmque Īdēn fālsūs lūstrāvĕrăt ālēs;
Īntĕr Ăgēnŏrĕās ‖ cōnstĭtĕrātquĕ bŏvēs.
Vīctōrem Ālcīdēn dŏmĭnaē quīs pēnsă tĕnērĕ
Crēdĕrĕt? āt lānās ‖ nērĕ cŏēgĭt Ămōr.
Dīcĭtŭr ēt Cōā sēdīsse īn vēstĕ pŭēllaē:
Īllă Clĕōnaēō ‖ tēctă lĕōnĕ fŭīt.
Tē mĕmĭnī Phoēbum, Oēnōnē, mĕă crīmĭnă dīcō
Fūgīsse, ēt nōstrōs ‖ praēpŏsŭīssĕ tŏrōs.
Nōn ĕgŏ praēstābām Phoēbō; sēd tēlă Cŭpīdŏ
Hīs īn tē vŏlŭīt ‖ lēgĭbŭs īrĕ sŭă.
Cōnsōlārĕ tămēn dīgnā tŭă pēllĭcĕ dāmnă:
Quām tĭbĭ praētŭlĭmūs, ‖ rātă pŭēllă Iŏve ēst.
Sēd quōd nātă Iŏve ēst, mĭnĭmūm mē tāngĭt ĭn īllā;
Quōd nōn ēst făcĭēs ‖ pūlchrĭŏr ūllă, nŏcēt.
Ātque ŭtĭnām fōrmaē iūdēx īncāllĭdŭs ēssēm
Crēdĭtŭs Īdaēīs, ‖ Pēgăsĭ Nŷmphă, iŭgīs!
Nōn mĭhĭ Iūnōnīs, nĕc ŏbēssēt Pāllădŏs īră,
Laūdāta ēst ŏcŭlīs ‖ quōd Cўthĕrēă mĕīs.
Dīvĭdĭt haēc ălĭīs flāmmās cĕlĕrēsquĕ părēsquĕ:
Ūt lĭbĭtum ēst, nātī ‖ tēmpĕrăt īpsă făcēs.
Nōn tămĕn ēvălŭīt vītārĕ dŏmēstĭcă tēlă
Quōs ălĭīs ārcūs, ‖ ēt sĭbĭ dūră tŭlīt.
Dēprēnsām cōniūx īllam īn Māvōrtĕ dŏlēbāt.
Tēstĭbŭs hīc Dīvīs, ‖ cūm Iŏvĕ quēstŭs ĕrāt.
Iām dŏlĕt ēt Māvōrs, tērrās ūltrōquĕ rĕlīquīt:
Praētŭlĭt Ānchīsēn ‖ bīs hăbĭtūră sŭūm.
Ānchīsēn prōptēr vŏlŭīt fōrmōsă vĭdērī;
Vīsăquĕ pōst lātām ‖ iācŭĭt ūltă dĕām.
Quīd mīrum ēst pŏtŭīssĕ părī sūccūmbĕre ămōrī,
Īmmūnīs sūb quō ‖ nōn fŭĭt īpsĕ Părīs?
Quām laēsūs Mĕnĕlāŭs ămāt, nōn laēsŭs ămāvī;
Ādiĭcĕ nōn laēsō ‖ quōd cŏmĕs īpsă fŭīt.
Ēt māgnōs, vĭdĕō, cōgī mĭhĭ rāptă tŭmūltūs;
Ārmātaēquĕ pĕtūnt ‖ Pērgămă mīllĕ rătēs.
Nōn vĕrĕōr bēllī nē nōn sīt caūsă prŏbāndă
Ēst īllī făcĭēs ‖ dīgnă mŏvērĕ dŭcēs.
Sī mĭhĭ nūllă fĭdēs, ārmātōs rēspĭce Ătrīdās:
Quām sĭbĭ sīc rĕpĕtūnt, ‖ sīc mĕtŭēndă mĭhi ēst.
Quōd sī vērtēndaē spēm mēntīs cōncĭpĭs hūiūs,
Cūr cēssānt hērbaē, ‖ cārmĭnă cūrvĕ tŭă,
Quūm tē nēc Phoēbī sōlērtĭŏr ārtĭbŭs ūlla ēst,
Phoēbēaēque Hĕcătēs ‖ sōmnĭă vēră vĭdēs?
Tēcūm sīdĕrĭbūs, tēcūm dēdūcĕrĕ lūnām
Nūbĭbŭs, ēt mĕmĭnī ‖ sūrrĭpŭīssĕ dĭēm.
Pāscēbām taūrōs, īntērque ārmēntă lĕōnēs
Ōbstŭpŭī plăcĭdōs ‖ vōcĭbŭs īrĕ tŭīs.
Quīd rētrō Xānthūm, rētrō Sĭmŏēntă vŏcātūm
Ādiĭcĭām cūrsūs ‖ nōn tĕnŭīssĕ sŭōs?
Īpsĕ pătēr, seū rēm nātaē mălĕ tūtŭs hăbērēt,
Cāntātās quŏtĭēs ‖ rēstĭtĭt īntĕr ăquās!
Nūnc lŏcŭs Oēnōne ēst; nūnc īllam ōstēndĕ: părābīs
Sīvĕ tŭōs īgnēs ‖ pēllĕrĕ, sīvĕ mĕōs.