Ō cūrās hŏmĭnum! ō quāntum ēst īn rēbŭs ĭnānĕ!
"quīs lĕgĕt haēc?" mīn tu īstŭd ăīs? nēmo hērcŭlĕ. "nēmō?"
vēl dŭŏ vēl nēmō. "tūrpe ēt mĭsĕrābĭlĕ." quārē?
nē mĭhĭ Pōlўdămās ēt Trōĭădēs Lăbĕōnēm
praētŭlĕrīnt? nūgaē. nōn, sī quīd tūrbĭdă Rōmă
ēlĕvĕt, āccēdās ēxāmēnve īmprŏbum ĭn īllā
cāstīgēs trŭtĭnā nēc tē quaēsīvĕrĭs ēxtrā.
nām Rōmaē quīs nōn - ā, sī fās dīcĕrĕ - sēd fās
tūm cum ād cānĭtĭem ēt nōstrum īstūd vīvĕrĕ trīstĕ
āspēxi āc nŭcĭbūs făcĭmūs quaēcūmquĕ rĕlīctīs,
cūm săpĭmūs pătrŭōs. tūnc tūnc - īgnōscĭtĕ (nōlō,
quīd făcĭām?) sēd sūm pĕtŭlāntī splēnĕ căchīnnō.
scrībĭmŭs īnclūsī, nŭmĕrōs īlle, hīc pĕdĕ lībēr,
grānde ălĭquīd quōd pūlmo ănĭmaē praēlārgŭs ănhēlēt.
scīlĭcĕt haēc pŏpŭlō pēxūsquĕ tŏgāquĕ rĕcēntī
ēt nātālĭcĭā tāndēm cūm sārdŏnўche ālbūs
sēdĕ lĕgēs cēlsā, lĭquĭdō cūm plāsmătĕ gūttūr
mōbĭlĕ cōnlŭĕrīs, pātrāntī frāctŭs ŏcēllō.
tūnc nĕquĕ mōrĕ prŏbō vĭdĕās nēc vōcĕ sĕrēnā
īngēntīs trĕpĭdārĕ Tĭtōs, cūm cārmĭnă lūmbūm
īntrānt ēt trĕmŭlō scālpūntŭr ŭbi īntĭmă vērsū.
tūn, vĕtŭle, aūrĭcŭlīs ălĭēnīs cōllĭgĭs ēscās,
ārtĭcŭlīs quĭbŭs ēt dīcās cŭtĕ pērdĭtŭs "ōhĕ"?
"quō dĭdĭcīssĕ, nĭsi hōc fērmēntum ēt quaē sĕmĕl īntūs
īnnāta ēst rūptō iĕcŏre ēxĭĕrīt căprĭfīcūs?"
ēn pāllōr sĕnĭūmque! ō mōrēs, ūsque ădĕōnĕ
scīrĕ tŭūm nĭhĭl ēst nĭsĭ tē scīre hōc scĭăt āltēr?
"āt pūlchrum ēst dĭgĭtō mōnstrāri ēt dīcĭĕr "hīc ēst."
tēn cīrrātōrūm cēntūm dīctātă fŭīssĕ
prō nĭhĭlō pēndēs?" ēcce īntēr pōcŭlă quaērūnt
Rōmŭlĭdaē sătŭrī quīd dīă pŏēmătă nārrēnt.
hīc ălĭquīs, cuī cīrcum ŭmĕrōs hўăcīnthĭnă laēnāst,
rāncĭdŭlūm quīddām bālbā dē nārĕ lŏcūtūs
Phŷllĭdăs, Hŷpsĭpўlās, vātum ēt plōrābĭlĕ sīquīd,
ēlĭquăt āc tĕnĕrō sūbplāntāt vērbă pălātō.
ādsēnsērĕ vĭrī: nūnc nōn cĭnĭs īllĕ pŏētaē
fēlīx? nōn lĕvĭōr cīppūs nūnc īmprĭmĭt ōssă?
laūdānt cōnvīvaē: nūnc nōn ē mānĭbŭs īllīs,
nūnc nōn ē tŭmŭlō fōrtūnātāquĕ făvīllā
nāscēntūr vĭŏlaē? "rīdēs" ăĭt "ēt nĭmĭs ūncīs
nārĭbŭs īndūlgēs. ăn ĕrīt quī vēllĕ rĕcūsēt
ōs pŏpŭlī mĕrŭīsse ēt cēdrō dīgnă lŏcūtūs
līnquĕrĕ nēc scōmbrōs mĕtŭēntĭă cārmĭnă nēc tūs?"
quīsquĭs ĕs, ō mŏdŏ quem ēx ādvērsō dīcĕrĕ fēcī,
nōn ĕgŏ cūm scrībō, sī fōrtĕ quĭd āptĭŭs ēxīt,
quāndo haēc rāra ăvĭs ēst, sī quīd tămĕn āptĭŭs ēxīt,
laūdārī mĕtŭām; nĕque ĕnīm mĭhĭ cōrnĕă fībrāst.
sēd rēctī fīnēmque ēxtrēmūmque ēssĕ rĕcūsō
"eūgĕ" tŭum ēt "bēllē." nām "bēlle" hōc ēxcŭtĕ tōtūm:
quīd nōn īntŭs hăbēt? nōn hīc ēst Īlĭăs Āttī
ēbrĭă vērātrō? nōn sīqua ĕlĕgīdĭă crūdī
dīctārūnt prŏcĕrēs? nōn quīdquīd dēnĭquĕ lēctīs
scrībĭtŭr īn cĭtrĕīs? călĭdūm scīs pōnĕrĕ sūmēn,
scīs cŏmĭtem hōrrĭdŭlūm trītā dōnārĕ lăcērnā,
ēt "vērum" īnquĭs "ămō, vērūm mĭhĭ dīcĭtĕ dē mē."
quī pŏtĕ? vīs dīcām? nūgārīs, cūm tĭbĭ, cālvĕ,
pīnguĭs ăquālĭcŭlūs prōpēnsō sēsquĭpĕde ēxtēt.
ō Iāne, ā tērgō quēm nūllă cĭcōnĭă pīnsīt
nēc mănŭs aūrĭcŭlās ĭmĭtārī mōbĭlĭs ālbās
nēc līnguaē quāntūm sĭtĭāt cănĭs Āpŭlă tāntaē.
vōs, ō pātrĭcĭūs sānguīs, quōs vīvĕrĕ fās ēst
ōccĭpĭtī caēcō, pōstīcae ōccūrrĭtĕ sānnaē.
"quīs pŏpŭlī sērmo ēst? quĭs ĕnīm nĭsĭ cārmĭnă mōllī
nūnc dēmūm nŭmĕrō flŭĕre, ūt pēr lēvĕ sĕvērōs
ēffūndāt iūnctūra ūnguīs? scīt tēndĕrĕ vērsūm
nōn sĕcŭs āc si ŏcŭlō rūbrīcām dērĭgăt ūnō.
sīve ŏpŭs īn mōrēs, īn lūxum, īn prāndĭă rēgūm
dīcĕrĕ, rēs grāndēs nōstrō dāt Mūsă pŏētaē."
ēccĕ mŏdo hērōās sēnsūs ādfērrĕ dŏcēmūs
nūgārī sŏlĭtōs Graēcē, nēc pōnĕrĕ lūcūm
ārtĭfĭcēs nēc rūs sătŭrūm laūdāre, ŭbĭ cōrbēs
ēt fŏcŭs ēt pōrci ēt fūmōsă Pălīlĭă fēnō,
ūndĕ Rĕmūs sūlcōquĕ tĕrēns dēntālĭă, Quīntī,
cūm trĕpĭda āntĕ bŏvēs dīctātōrem īndŭĭt ūxōr
ēt tŭa ărātră dŏmūm līctōr tŭlĭt - eūgĕ pŏētă!
"ēst nūnc Brīsaēī quēm vēnōsūs lĭbĕr Āccī,
sūnt quōs Pācŭvĭūsque ēt vērrūcōsă mŏrētūr
Āntĭŏpa aērūmnīs cōr lūctĭfĭcābĭlĕ fūltă?"
hōs pŭĕrīs mŏnĭtūs pātrēs īnfūndĕrĕ līppōs
cūm vĭdĕās, quaērīsne ūnde haēc sārtāgŏ lŏquēndī
vēnĕrĭt īn līnguās, ūnde īstūd dēdĕcŭs īn quō
trōssŭlŭs ēxsūltāt tĭbĭ pēr sūbsēllĭă lēvīs?
nīlnĕ pŭdēt căpĭtī nōn pōssĕ pĕrīcŭlă cānō
pēllĕrĕ quīn tĕpĭdum hōc ōptēs aūdīrĕ "dĕcēntēr"?
"fūr ĕs" ăīt Pĕdĭō. Pĕdĭūs quīd? crīmĭnă rāsīs
lībrăt ĭn āntĭthĕtīs, dōctās pŏsŭīssĕ fĭgūrās
laūdātūr: "bēllum hōc." hōc bēllum? ān, Rōmŭlĕ, cēvēs?
mēn mŏvĕāt? quīppe, ēt, cāntēt sī naūfrăgŭs, āssēm
prōtŭlĕrīm? cāntās, cūm frāctā te īn trăbĕ pīctūm
ēx ŭmĕrō pōrtēs? vērūm nēc nōctĕ părātūm
plōrābīt quī mē vŏlĕt īncūrvāssĕ quĕrēllā.
"sēd nŭmĕrīs dĕcŏr ēst ēt iūnctūra āddĭtă crūdīs.
clūdĕrĕ sīc vērsūm dĭdĭcīt "Bĕrĕcŷntĭŭs Āttīs"
ēt "quī caērŭlĕūm dĭrĭmēbāt Nērĕă dēlphīn,"
sīc "cōstām lōngō sūbdūxĭmŭs Āppēnnīnō."
"Ārmă vĭrūm", nōnne hōc spūmōsum ēt cōrtĭcĕ pīnguī.
ūt rāmālĕ vĕtūs vēgrāndī sūbĕrĕ cōctūm?"
quīdnam ĭgĭtūr tĕnĕrum ēt lāxā cērvīcĕ lĕgēndūm?
"tōrvă Mĭmāllŏnĕīs īmplērūnt cōrnŭă bōmbīs,
ēt rāptūm vĭtŭlō căpŭt āblātūră sŭpērbō
Bāssărĭs ēt lŷncēm Maēnās flēxūră cŏrŷmbīs
eūhiōn īngĕmĭnāt, rĕpărābĭlĭs ādsŏnăt ēchō."
haēc fĭĕrēnt sī tēstĭcŭlī vēna ūllă pătērnī
vīvĕrĕt īn nōbīs? sūmmā dēlūmbĕ sălīvā
hōc nătăt īn lābrīs ĕt ĭn ūdo ēst Maēnăs ĕt Āttīs
nēc plŭtĕūm caēdīt nēc dēmōrsōs săpĭt ūnguīs.
"sēd quĭd ŏpūs tĕnĕrās mōrdācī rādĕrĕ vērō
aūrĭcŭlās? vĭdĕ sīs nē māiōrūm tĭbĭ fōrtĕ
līmĭnă frīgēscānt: sŏnăt hīc dē nārĕ cănīnā
līttĕră." pēr me ĕquĭdēm sīnt ōmnĭă prōtĭnŭs ālbă;
nīl mŏrŏr eūge ōmnēs, ōmnēs bĕnĕ, mīrae ĕrĭtīs rēs.
hōc iŭvăt? "hīc" īnquīs "vĕtŏ quīsquām fāxĭt ŏlētūm."
pīngĕ dŭōs ānguīs: "pŭĕrī, săcĕr ēst lŏcŭs, ēxtrā
mēiĭtĕ." dīscēdō. sĕcŭīt Lūcīlĭŭs ūrbēm,
tē Lŭpĕ, tē Mūci, ēt gĕnŭīnūm frēgĭt ĭn īllīs.
ōmnĕ văfēr vĭtĭūm rīdēntī Flāccŭs ămīcō
tāngĭt ĕt ādmīssūs cīrcūm praēcōrdĭă lūdīt,
cāllĭdŭs ēxcūssō pŏpŭlūm sūspēndĕrĕ nāsō.
mē mūttīrĕ nĕfās? nēc clām? nēc cūm scrŏbĕ? nūsquām?
hīc tămĕn īnfŏdĭām. vīdī, vīdi īpsĕ, lĭbēllĕ:
aūrĭcŭlās ăsĭnī quīs nōn hăbĕt? hōc ĕgo ŏpērtūm,
hōc rīdērĕ mĕūm, tām nīl, nūllā tĭbĭ vēndō
Īlĭăde. aūdācī quīcūmque ādflātĕ Crătīnō
īrātum Eūpŏlĭdēm praēgrāndī cūm sĕnĕ pāllēs,
āspĭce ĕt haēc, sī fōrte ălĭquīd dēcōctĭŭs aūdīs.
īndĕ văpōrātā lēctōr mĭhĭ fērvĕăt aūrĕ,
nōn hīc qui īn crĕpĭdās Grāiōrūm lūdĕrĕ gēstīt
sōrdĭdŭs ēt lūscō quī pōssīt dīcĕrĕ "lūscĕ,"
sēse ălĭquēm crēdēns Ĭtălō quŏd hŏnōrĕ sŭpīnūs
frēgĕrĭt hēmīnās Ārrēti aēdīlĭs ĭnīquās,
nēc qui ăbăcō nŭmĕrōs ēt sēcto īn pūlvĕrĕ mētās
scīt rīsīssĕ văfēr, mūltūm gaūdērĕ părātūs
sī cўnĭcō bārbām pĕtŭlāns nōnārĭă vēllāt.
hīs māne ēdīctūm, pōst prāndĭă Cāllĭrhŏēn dō.
O curas hominum! o quantum est in rebus inane!
"quis leget haec?" min tu istud ais? nemo hercule. "nemo?"
uel duo uel nemo. "turpe et miserabile." quare?
ne mihi Polydamas et Troiades Labeonem
praetulerint? nugae. non, si quid turbida Roma
eleuet, accedas examenue improbum in illa
castiges trutina nec te quaesiueris extra.
nam Romae quis non - a, si fas dicere - sed fas
tum cum ad canitiem et nostrum istud uiuere triste
aspexi ac nucibus facimus quaecumque relictis,
cum sapimus patruos. tunc tunc - ignoscite (nolo,
quid faciam?) sed sum petulanti splene - cachinno.
scribimus inclusi, numeros ille, hic pede liber,
grande aliquid quod pulmo animae praelargus anhelet.
scilicet haec populo pexusque togaque recenti
et natalicia tandem cum sardonyche albus
sede leges celsa, liquido cum plasmate guttur
mobile conlueris, patranti fractus ocello.
tunc neque more probo uideas nec uoce serena
ingentis trepidare Titos, cum carmina lumbum
intrant et tremulo scalpuntur ubi intima uersu.
tun, uetule, auriculis alienis colligis escas,
articulis quibus et dicas cute perditus "ohe"?
"quo didicisse, nisi hoc fermentum et quae semel intus
innata est rupto iecore exierit caprificus?"
en pallor seniumque! o mores, usque adeone
scire tuum nihil est nisi te scire hoc sciat alter?
"at pulchrum est digito monstrari et dicier "hic est."
ten cirratorum centum dictata fuisse
pro nihilo pendes?" ecce inter pocula quaerunt
Romulidae saturi quid dia poëmata narrent.
hic aliquis, cui circum umeros hyacinthina laenast,
rancidulum quiddam balba de nare locutus
Phyllidas, Hypsipylas, uatum et plorabile siquid,
eliquat ac tenero subplantat uerba palato.
adsensere uiri: nunc non cinis ille poëtae
felix? non leuior cippus nunc imprimit ossa?
laudant conuiuae: nunc non e manibus illis,
nunc non e tumulo fortunataque fauilla
nascentur uiolae? "rides" ait "et nimis uncis
naribus indulges. an erit qui uelle recuset
os populi meruisse et cedro digna locutus
linquere nec scombros metuentia carmina nec tus?"
quisquis es, o modo quem ex aduerso dicere feci,
non ego cum scribo, si forte quid aptius exit,
quando haec rara auis est, si quid tamen aptius exit,
laudari metuam; neque enim mihi cornea fibrast.
sed recti finemque extremumque esse recuso
"euge" tuum et "belle." nam "belle" hoc excute totum:
quid non intus habet? non hic est Ilias Atti
ebria ueratro? non siqua elegidia crudi
dictarunt proceres? non quidquid denique lectis
scribitur in citreis? calidum scis ponere sumen,
scis comitem horridulum trita donare lacerna,
et "uerum" inquis "amo, uerum mihi dicite de me."
qui pote? uis dicam? nugaris, cum tibi, calue,
pinguis aqualiculus propenso sesquipede extet.
o Iane, a tergo quem nulla ciconia pinsit
nec manus auriculas imitari mobilis albas
nec linguae quantum sitiat canis Apula tantae.
uos, o patricius sanguis, quos uiuere fas est
occipiti caeco, posticae occurrite sannae.
"quis populi sermo est? quis enim nisi carmina molli
nunc demum numero fluere, ut per leue seueros
effundat iunctura unguis? scit tendere uersum
non secus ac si oculo rubricam derigat uno.
siue opus in mores, in luxum, in prandia regum
dicere, res grandes nostro dat Musa poëtae."
ecce modo heroas sensus adferre docemus
nugari solitos Graece, nec ponere lucum
artifices nec rus saturum laudare, ubi corbes
et focus et porci et fumosa Palilia feno,
unde Remus sulcoque terens dentalia, Quinti,
cum trepida ante boues dictatorem induit uxor
et tua aratra domum lictor tulit - euge poëta!
"est nunc Brisaei quem uenosus liber Acci,
sunt quos Pacuuiusque et uerrucosa moretur
Antiopa aerumnis cor luctificabile fulta?"
hos pueris monitus patres infundere lippos
cum uideas, quaerisne unde haec sartago loquendi
uenerit in linguas, unde istud dedecus in quo
trossulus exsultat tibi per subsellia leuis?
nilne pudet capiti non posse pericula cano
pellere quin tepidum hoc optes audire "decenter"?
"fur es" ait Pedio. Pedius quid? crimina rasis
librat in antithetis, doctas posuisse figuras
laudatur: "bellum hoc." hoc bellum? an, Romule, ceues?
men moueat? quippe, et, cantet si naufragus, assem
protulerim? cantas, cum fracta te in trabe pictum
ex umero portes? uerum nec nocte paratum
plorabit qui me uolet incuruasse querella.
"sed numeris decor est et iunctura addita crudis.
cludere sic uersum didicit "Berecyntius Attis"
et "qui caeruleum dirimebat Nerea delphin,"
sic "costam longo subduximus Appennino."
"Arma uirum", nonne hoc spumosum et cortice pingui.
ut ramale uetus uegrandi subere coctum?"
quidnam igitur tenerum et laxa ceruice legendum?
"torua Mimalloneis implerunt cornua bombis,
et raptum uitulo caput ablatura superbo
Bassaris et lyncem Maenas flexura corymbis
euhion ingeminat, reparabilis adsonat echo."
haec fierent si testiculi uena ulla paterni
uiueret in nobis? summa delumbe saliua
hoc natat in labris et in udo est Maenas et Attis
nec pluteum caedit nec demorsos sapit unguis.
"sed quid opus teneras mordaci radere uero
auriculas? uide sis ne maiorum tibi forte
limina frigescant: sonat hic de nare canina
littera." per me equidem sint omnia protinus alba;
nil moror euge omnes, omnes bene, mirae eritis res.
hoc iuuat? "hic" inquis "ueto quisquam faxit oletum."
pinge duos anguis: "pueri, sacer est locus, extra
meiite." discedo. secuit Lucilius urbem,
te Lupe, te Muci, et genuinum fregit in illis.
omne uafer uitium ridenti Flaccus amico
tangit et admissus circum praecordia ludit,
callidus excusso populum suspendere naso.
me muttire nefas? nec clam? nec cum scrobe? nusquam?
hic tamen infodiam. uidi, uidi ipse, libelle:
auriculas asini quis non habet? hoc ego opertum,
hoc ridere meum, tam nil, nulla tibi uendo
Iliade. audaci quicumque adflate Cratino
iratum Eupolidem praegrandi cum sene palles,
aspice et haec, si forte aliquid decoctius audis.
inde uaporata lector mihi ferueat aure,
non hic qui in crepidas Graiorum ludere gestit
sordidus et lusco qui possit dicere "lusce,"
sese aliquem credens Italo quod honore supinus
fregerit heminas Arreti aedilis iniquas,
nec qui abaco numeros et secto in puluere metas
scit risisse uafer, multum gaudere paratus
si cynico barbam petulans nonaria uellat.
his mane edictum, post prandia Callirhoën do.