Īndĕ pĕr īnmēnsūm crŏcĕō vēlātŭs ămīctū
aēthĕră dīgrĕdĭtūr Cĭcŏnūmque Hўmĕnaēŭs ăd ōrās
tēndĭt ĕt Ōrphēā nēquīquām vōcĕ vŏcātūr.
Ādfūīt īllĕ quĭdēm, sēd nēc sōllēmnĭă vērbă
nēc laētōs vōltūs nēc fēlīx āttŭlĭt ōmēn.
Fāx quŏquĕ, quām tĕnŭīt, lăcrĭmōsō strīdŭlă fūmō
ūsquĕ fŭīt nūllōsque īnvēnīt mōtĭbŭs īgnēs.
Ēxĭtŭs aūspĭcĭō grăvĭōr; nām nūptă pĕr hērbās
dūm nŏvă Nāĭădūm tūrbā cŏmĭtātă văgātūr,
ōccĭdĭt īn tālūm sērpēntīs dēntĕ rĕcēptō.
Quām sătĭs ād sŭpĕrās pōstquām Rhŏdŏpēĭŭs aūrās
dēflēvīt vātēs, nē nōn tēmptārĕt ĕt ūmbrās,
ād Stўgă Taēnărĭa ēst aūsūs dēscēndĕrĕ pōrtā;
pērquĕ lĕvēs pŏpŭlōs sĭmŭlācrăquĕ fūnctă sĕpūlcrō
Pērsĕphŏnēn ădĭīt ĭnămoēnăquĕ rēgnă tĕnēntēm
ūmbrārūm dŏmĭnūm pūlsīsque ād cārmĭnă nērvīs
sīc ăĭt: "Ō pŏsĭtī sūb tērrā nūmĭnă mūndī
īn quēm rēccĭdĭmūs, quīcquīd mōrtālĕ crĕāmūr;
sī lĭcĕt ēt fālsī pŏsĭtīs āmbāgĭbŭs ōrīs
vēră lŏquī sĭnĭtīs, nōn hūc, ŭt ŏpācă vĭdērēm
Tārtără, dēscēndī, nĕc ŭtī vīllōsă cŏlūbrīs
tērnă Mĕdūsaēī vīncīrēm gūttŭră mōnstrī;
caūsă vĭaē cōniūnx, īn quām cālcātă vĕnēnūm
vīpĕră dīffūdīt crēscēntēsque ābstŭlĭt ānnōs.
Pōssĕ pătī vŏlŭī nēc mē tēmptāssĕ nĕgābō;
vīcĭt Ămōr. Sŭpĕrā dĕŭs hīc bĕnĕ nōtŭs ĭn ōra ēst;
ān sĭt ĕt hīc, dŭbĭtō; sĕd ĕt hīc tămĕn aūgŭrŏr ēssĕ;
fāmăquĕ sī vĕtĕrīs nōn ēst mēntītă răpīnaē,
vōs quŏquĕ iūnxĭt Ămōr. Pĕr ĕgo haēc lŏcă plēnă tĭmōrīs,
pēr Chăŏs hōc īngēns vāstīquĕ sĭlēntĭă rēgnī,
Eūrўdĭcēs, ōrō, prŏpĕrātă rĕtēxĭtĕ fātă.
Ōmnĭă dēbēntūr vōbīs paūlūmquĕ mŏrātī
sērĭŭs aūt cĭtĭūs sēdēm prŏpĕrāmŭs ăd ūnām.
Tēndĭmŭs hūc ōmnēs, haēc ēst dŏmŭs ūltĭmă vōsquĕ
hūmānī gĕnĕrīs lōngīssĭmă rēgnă tĕnētīs.
Haēc quŏquĕ, cūm iūstōs mātūră pĕrēgĕrĭt ānnōs,
iūrĭs ĕrīt vēstrī; prō mūnĕrĕ pōscĭmŭs ūsūm.
Quōd sī fātă nĕgānt vĕnĭām prō cōniŭgĕ, cērtum ēst
nōllĕ rĕdīrĕ mĭhī; lētō gaūdētĕ dŭōrūm."
Tālĭă dīcēntēm nērvōsque ād vērbă mŏvēntēm
ēxsānguēs flēbānt ănĭmaē; nēc Tāntălŭs ūndām
cāptāvīt rĕfŭgām stŭpŭītque Īxīŏnĭs ōrbīs,
nēc cārpsērĕ iĕcūr vŏlŭcrēs ūrnīsquĕ văcārūnt
Bēlĭdĕs īnquĕ tŭō sēdīstī, Sīsўphĕ, sāxō.
Tūnc prīmūm lăcrĭmīs vīctārūm cārmĭnĕ fāma ēst
Eūmĕnĭdūm mădŭīssĕ gĕnās; nēc rēgĭă cōniūnx
sūstĭnĕt ōrāntī, nēc quī rĕgĭt īmă, nĕgārĕ
Eūrўdĭcēnquĕ vŏcānt; ūmbrās ĕrăt īllă rĕcēntēs
īntĕr ĕt īncēssīt pāssū dē vūlnĕrĕ tārdō.
Hānc sĭmŭl ēt lēgēm Rhŏdŏpēĭŭs āccĭpĭt Ōrpheūs,
nē flēctāt rētrō sŭă lūmĭnă, dōnĕc Ăvērnās
ēxĭĕrīt vāllēs; aūt īrrĭtă dōnă fŭtūră.
Cārpĭtŭr ācclīvīs pēr mūtă sĭlēntĭă trāmēs,
ārdŭŭs, ōbscūrūs, cālīgĭnĕ dēnsŭs ŏpācā.
Nēc prŏcŭl āfŭĕrānt tēllūrīs mārgĭnĕ sūmmaē;
hīc, nē dēfĭcĕrēt mĕtŭēns ăvĭdūsquĕ vĭdēndī,
flēxĭt ămāns ŏcŭlōs ēt prōtĭnŭs īllă rĕlāpsa ēst;
brācchĭăque īntēndēns prēndīque ēt prēndĕrĕ cērtāns,
nīl nĭsĭ cēdēntīs īnfēlīx ārrĭpĭt aūrās.
Iāmque ĭtĕrūm mŏrĭēns nōn ēst dē cōniŭgĕ quīcquām
quēstă sŭō (quĭd ĕnīm nĭsĭ sē quĕrĕrētŭr ămātām?)
sūprēmūmquĕ "vălē", quōd iām vīx aūrĭbŭs īllĕ
āccĭpĕrēt, dīxīt, rĕvŏlūtăquĕ rūrsŭs ĕōdem ēst.
Nōn ălĭtēr stŭpŭīt gĕmĭnā nĕcĕ cōniŭgĭs Ōrpheūs
quām trĭă quī tĭmĭdūs, mĕdĭō pōrtāntĕ cătēnās,
cōllă cănīs vīdīt, quēm nōn păvŏr āntĕ rĕlīquīt
quām nātūră prĭōr, sāxō pēr cōrpŭs ŏbōrtō;
quīque īn sē crīmēn trāxīt vŏlŭītquĕ vĭdērī
Ōlĕnŏs ēssĕ nŏcēns, tūque, ō cōnfīsă fĭgūraē,
īnfēlīx Lēthaēă, tŭaē, iūnctīssĭmă quōndām
pēctŏră, nūnc lăpĭdēs, quŏs ŭmīdā sūstĭnĕt Īdē.
Ōrāntēm frūstrāque ĭtĕrūm trānsīrĕ vŏlēntēm
pōrtĭtŏr ārcŭĕrāt; sēptēm tămĕn īllĕ dĭēbūs
squālĭdŭs īn rīpā Cĕrĕrīs sĭnĕ mūnĕrĕ sēdīt;
cūră dŏlōrque ănĭmī lăcrĭmaēque ălĭmēntă fŭērĕ.
Ēssĕ dĕōs Ĕrĕbī crūdēlēs quēstŭs, ĭn āltām
sē rĕcĭpīt Rhŏdŏpēn pūlsūmque ăquĭlōnĭbŭs Haēmūm.
Tērtĭŭs aēquŏrĕīs īnclūsūm Pīscĭbŭs ānnūm
fīnĭĕrāt Tītān ōmnēmquĕ rĕfūgĕrăt Ōrpheūs
fēmĭnĕām Vĕnĕrēm, seū quōd mălĕ cēssĕrăt īllī,
sīvĕ fĭdēm dĕdĕrāt; mūltās tămĕn ārdŏr hăbēbāt
iūngĕrĕ sē vātī; mūltaē dŏlŭērĕ rĕpūlsaē.
Īlle ĕtĭām Thrācūm pŏpŭlīs fŭĭt aūctŏr ămōrēm
īn tĕnĕrōs trānsfērrĕ mărēs cītrāquĕ iŭvēntām
aētātīs brĕvĕ vēr ēt prīmōs cārpĕrĕ flōrēs.
Cōllĭs ĕrāt cōllēmquĕ sŭpēr plānīssĭmă cāmpī
ārĕă, quām vĭrĭdēm făcĭēbānt grāmĭnĭs hērbaē.
Ūmbră lŏcō dĕĕrāt; quā pōstquām pārtĕ rĕsēdīt
dīs gĕnĭtūs vātēs ēt fīlă sŏnāntĭă mōvīt,
ūmbră lŏcō vēnīt; nōn Chāŏnĭs ābfŭĭt ārbōr,
nōn nĕmŭs Hēlĭădūm, nōn frōndĭbŭs aēscŭlŭs āltīs,
nēc tĭlĭaē mōllēs, nēc fāgŭs ĕt īnnŭbă laūrūs,
ēt cŏrўlī frăgĭlēs ēt frāxĭnŭs ūtĭlĭs hāstīs
ēnōdīsque ăbĭēs cūrvātăquĕ glāndĭbŭs īlēx
ēt plătănūs gĕnĭālĭs ăcērquĕ cŏlōrĭbŭs īmpār
āmnĭcŏlaēquĕ sĭmūl sălĭcēs ĕt ăquātĭcă lōtōs
pērpĕtŭōquĕ vĭrēns būxūm tĕnŭēsquĕ mўrīcaē
ēt bĭcŏlōr mŷrtūs ēt bācīs caērŭlă tīnūs.
Vōs quŏquĕ, flēxĭpĕdēs hĕdĕraē, vēnīstĭs ĕt ūnā
pāmpĭnĕaē vītēs ĕt ămīctaē vītĭbŭs ūlmī
ōrnīque ēt pĭcĕaē pōmōque ŏnĕrātă rŭbēntī
ārbŭtŭs ēt lēntaē, vīctōrīs praēmĭă, pālmaē
ēt sūccīnctă cŏmās hīrsūtăquĕ vērtĭcĕ pīnūs,
grātă dĕūm mātrī; sĭquĭdēm Cўbĕlēs Āttīs
ēxŭĭt hāc hŏmĭnēm trūncōque īndūrŭĭt īllō.
Ādfūīt huīc tūrbaē mētās ĭmĭtātă cŭprēssūs,
nūnc ārbōr, pŭĕr āntĕ dĕō dīlēctŭs ăb īllō
quī cĭthărām nērvīs ēt nērvīs tēmpĕrăt ārcūm.
Nāmquĕ săcēr nŷmphīs Cārthaēă tĕnēntĭbŭs ārvă
īngēns cērvŭs ĕrāt lātēquĕ pătēntĭbŭs āltās
īpsĕ sŭō căpĭtī praēbēbāt cōrnĭbŭs ūmbrās.
Cōrnŭă fūlgēbānt aūrō dēmīssăque ĭn ārmōs
pēndēbānt tĕrĕtī gēmmātă mŏnīlĭă cōllō.
Būllă sŭpēr frōntēm pārvīs ārgēntĕă lōrīs
vīnctă mŏvēbātūr părĭlīque aētātĕ; nĭtēbānt
aūrĭbŭs ē gēmmīs cīrcūm căvă tēmpŏră bācaē;
īsquĕ mĕtū văcŭūs nātūrālīquĕ păvōrĕ
dēpŏsĭtō cĕlĕbrārĕ dŏmōs mūlcēndăquĕ cōllă
quāmlĭbĕt īgnōtīs mănĭbūs praēbērĕ sŏlēbāt.
Sēd tămĕn ānte ălĭōs, Cēaē pūlchērrĭmĕ gēntīs,
grātŭs ĕrāt, Cўpărīssĕ, tĭbī; tū pābŭlă cērvūm
ād nŏvă, tū lĭquĭdī dūcēbās fōntĭs ăd ūndām;
tū mŏdŏ tēxēbās vărĭōs pēr cōrnŭă flōrēs,
nūnc ĕquĕs īn tērgō rĕsĭdēns hūc laētŭs ĕt īllūc
mōllĭă pūrpŭrĕīs frēnābās ōră căpīstrīs.
Aēstŭs ĕrāt mĕdĭūsquĕ dĭēs sōlīsquĕ văpōrĕ
cōncăvă lītŏrĕī fērvēbānt brācchĭă Cāncrī;
fēssŭs ĭn hērbōsā pŏsŭīt sŭă cōrpŏră tērrā
cērvŭs ĕt ārbŏrĕā frīgūs dūcēbăt ăb ūmbrā.
Hūnc pŭĕr īmprūdēns iăcŭlō Cўpărīssŭs ăcūtō
fīxĭt ĕt, ūt saēvō mŏrĭēntēm vūlnĕrĕ vīdīt,
vēllĕ mŏrī stătŭīt. Quaē nōn sōlācĭă Phoēbūs
dīxĭt ĕt ūt lĕvĭtēr prō mātĕrĭāquĕ dŏlērēt
ādmŏnŭīt! Gĕmĭt īllĕ tămēn mūnūsquĕ sŭprēmūm
hōc pĕtĭt ā sŭpĕrīs, ūt tēmpŏrĕ lūgĕăt ōmnī.
Iāmquĕ, pĕr īnmēnsōs ēgēstō sānguĭnĕ flētūs,
īn vĭrĭdēm vērtī coēpērūnt mēmbră cŏlōrēm
ēt mŏdŏ quī nĭvĕā pēndēbānt frōntĕ căpīllī
hōrrĭdă caēsărĭēs fĭĕrī sūmptōquĕ rĭgōrĕ
sīdĕrĕūm grăcĭlī spēctārĕ căcūmĭnĕ caēlūm.
Īngĕmŭīt trīstīsquĕ dĕūs: "Lūgēbĕrĕ nōbīs
lūgēbīsque ălĭōs ădĕrīsquĕ dŏlēntĭbŭs" īnquīt.
Tālĕ nĕmūs vātēs āttrāxĕrăt īnquĕ fĕrārūm
cōncĭlĭō mĕdĭūs tūrbā vŏlŭcrūmquĕ sĕdēbāt.
Ūt sătĭs īmpūlsās tēmptāvīt pōllĭcĕ chōrdās
ēt sēnsīt vărĭōs, quāmvīs dīvērsă sŏnārēnt,
cōncōrdārĕ mŏdōs, hōc vōcēm cārmĭnĕ mōvīt:
"Āb Iŏvĕ, Mūsă părēns, (cēdūnt Iŏvĭs ōmnĭă rēgnō)
cārmĭnă nōstră mŏvē; Iŏvĭs ēst mĭhĭ saēpĕ pŏtēstās
dīctă prĭūs; cĕcĭnī plēctrō grăvĭōrĕ Gĭgāntās
spārsăquĕ Phlēgraēīs vīctrīcĭă fūlmĭnă cāmpīs.
Nūnc ŏpŭs ēst lĕvĭōrĕ lўrā pŭĕrōsquĕ cănāmūs
dīlēctōs sŭpĕrīs īncōncēssīsquĕ pŭēllās
īgnĭbŭs āttŏnĭtās mĕrŭīssĕ lĭbīdĭnĕ poēnām.
Rēx sŭpĕrūm Phrўgĭī quōndām Gănўmēdĭs ămōrĕ
ārsĭt ĕt īnvēntum ēst ălĭquīd quōd Iūppĭtĕr ēssĕ,
quām quŏd ĕrāt, māllēt; nūllā tămĕn ālĭtĕ vērtī
dīgnātūr, nĭsĭ quaē pōssēt sŭă fūlmĭnă fērrĕ.
Nēc mŏră, pērcūssō mēndācĭbŭs āĕrĕ pēnnīs
ābrĭpĭt Īlĭădēn; quī nūnc quŏquĕ pōcŭlă mīscēt
īnvītāquĕ Iŏvī nēctār Iūnōnĕ mĭnīstrāt.
Tē quŏque, Ămŷclīdē, pŏsŭīssĕt ĭn aēthĕrĕ Phoēbūs,
trīstĭă sī spătĭūm pōnēndī fātă dĕdīssēnt.
Quā lĭcĕt, aētērnūs tămĕn ēs; quōtiēnsquĕ rĕpēllīt
vēr hĭĕmēm Pīscīque Ărĭēs sūccēdĭt ăquōsō,
tū tŏtĭēns ŏrĕrīs vĭrĭdīque īn caēspĭtĕ flōrēs.
Tē mĕŭs ānte ōmnēs gĕnĭtōr dīlēxĭt ĕt ōrbĕ
īn mĕdĭō pŏsĭtī cārvērūnt praēsĭdĕ Dēlphī,
dūm dĕŭs Eūrōtān īmmūnītāmquĕ frĕquēntāt
Spārtēn; nēc cĭthăraē nēc sūnt ĭn hŏnōrĕ săgīttaē;
īmmĕmŏr īpsĕ sŭī nōn rētĭă fērrĕ rĕcūsāt,
nōn tĕnŭīssĕ cănēs, nōn pēr iŭgă mōntĭs ĭnīquī
īrĕ cŏmēs, lōngāque ălĭt ādsuētūdĭnĕ flāmmās.
Iāmquĕ fĕrē mĕdĭūs Tītān vĕnĭēntĭs ĕt āctaē
nōctĭs ĕrāt spătĭōquĕ părī dīstābăt ŭtrīmquĕ;
cōrpŏră vēstĕ lĕvānt ēt sūcō pīnguĭs ŏlīvī
splēndēscūnt lātīque ĭnĕūnt cērtāmĭnă dīscī.
Quēm prĭŭs āĕrĭās lībrātūm Phoēbŭs ĭn aūrās
mīsĭt ĕt ōppŏsĭtās dĭsĭēcīt pōndĕrĕ nūbēs.
Rēccĭdĭt īn sŏlĭdām lōngō pōst tēmpŏrĕ tērrām
pōndŭs ĕt ēxhĭbŭīt iūnctām cūm vīrĭbŭs ārtēm.
Prōtĭnŭs īnprūdēns āctūsquĕ cŭpīdĭnĕ lūsūs
tōllĕrĕ Taēnărĭdēs ōrbēm prŏpĕrābăt; ăt īllūm
dūră rĕpērcūssūm sŭbĭēcĭt ăb āĕrĕ tēllūs
īn vūltūs, Hўăcīnthĕ, tŭōs. Ēxpāllŭĭt aēquĕ
quām pŭĕr īpsĕ dĕūs cōllāpsōsque ēxcĭpĭt ārtūs
ēt mŏdŏ tē rĕfŏvēt, mŏdŏ trīstĭă vūlnĕră sīccāt,
nūnc ănĭmam ādmōtīs fŭgĭēntēm sūstĭnĕt hērbīs.
Nīl prōsūnt ārtēs; ĕrăt īnmĕdĭcābĭlĕ vūlnūs.
Ūt, sīquīs vĭŏlās rĭgŭōquĕ păpāvĕr ĭn hōrtō
līlĭăque īnfrīngāt, fūlvīs hōrrēntĭă līnguīs,
mārcĭdă dēmīttāt sŭbĭtō căpŭt īllă vĭētūm
nēc sē sūstĭnĕānt spēctēntquĕ căcūmĭnĕ tērrām;
sīc vūltūs mŏrĭēns iăcĕt ēt dēfēctă vĭgōrĕ
īpsă sĭbi ēst ŏnĕrī cērvīx ŭmĕrōquĕ rĕcūmbīt.
"Lābĕrĭs, Oēbălĭē, prīmā fraūdātĕ iŭvēntā"
Phoēbŭs ăīt "vĭdĕōquĕ tŭūm, mĕă crīmĭnă, vūlnūs.
Tū dŏlŏr ēs făcĭnūsquĕ mĕūm; mĕă dēxtĕră lētō
īnscrībēndă tŭo ēst; ĕgŏ sūm tĭbĭ fūnĕrĭs aūctōr.
Quaē mĕă cūlpă tămēn? Nĭsĭ sī lūsīssĕ vŏcārī
cūlpă pŏtēst, nĭsĭ cūlpă pŏtēst ĕt ămāssĕ vŏcārī.
Ātque ŭtĭnām mĕrĭtō vītām tēcūmquĕ lĭcērēt
rēddĕrĕ! Quōd quŏnĭām fātālī lēgĕ tĕnēmūr,
sēmpĕr ĕrīs mēcūm mĕmŏrīque haērēbĭs ĭn ōrĕ.
Tē lўră pūlsă mănū, tē cārmĭnă nōstră sŏnābūnt
flōsquĕ nŏvūs scrīptō gĕmĭtūs ĭmĭtābĕrĕ nōstrōs.
Tēmpŭs ĕt īllŭd ĕrīt, quō sē fōrtīssĭmŭs hērōs
āddăt ĭn hūnc flōrēm fŏlĭōquĕ lĕgātŭr ĕōdēm."
Tālĭă dūm vērō mĕmŏrāntŭr Ăpōllĭnĭs ōrĕ,
ēccĕ crŭōr, quī fūsŭs hŭmō sīgnāvĕrăt hērbās,
dēsĭnĭt ēssĕ crŭōr Tўrĭōquĕ nĭtēntĭŏr ōstrō
flōs ŏrĭtūr fōrmāmquĕ căpīt quām līlĭă, sī nōn
pūrpŭrĕūs cŏlŏr hīs, ārgēntĕŭs ēssĕt ĭn īllīs.
Nōn sătĭs hōc Phoēbo ēst (ĭs ĕnīm fŭĭt aūctŏr hŏnōrīs);
īpsĕ sŭōs gĕmĭtūs fŏlĭīs īnscrībĭt ĕt aī aī
flōs hăbĕt īnscrīptūm fūnēstăquĕ līttĕră dūcta ēst.
Nēc gĕmŭīssĕ pŭdēt Spārtēn Hўăcīnthŏn hŏnōrquĕ
dūrăt ĭn hōc aēvī cĕlĕbrāndăquĕ mōrĕ prĭōrūm
ānnŭă praēlātā rĕdĕūnt Hўăcīnthĭă pōmpā.
Āt sī fōrtĕ rŏgēs fēcūndam Ămăthūntă mĕtāllīs
ān gĕnŭīssĕ vĕlīt Prōpoētĭdăs, ābnŭĕt aēquĕ
ātque īllōs gĕmĭnō quōndām quĭbŭs āspĕră cōrnū
frōns ĕrăt; ūnde ĕtĭām nōmēn trāxērĕ Cĕrāstaē.
Āntĕ fŏrēs hōrūm stābāt Iŏvĭs Hōspĭtĭs āră
īn lūcō cĕlĕbrī; quām sīquīs sānguĭnĕ tīnctām
ādvĕnă vīdīssēt, māctātōs crēdĕrĕt īllīc
lāctāntēs vĭtŭlōs Ămăthūsĭăcāsquĕ bĭdēntēs;
hōspĕs ĕrāt caēsūs. Sācrīs ōffēnsă nĕfāndīs,
īpsă sŭās ūrbēs Ŏphĭūsĭăque ārvă părābāt
dēsĕrĕre ālmă Vĕnūs. "Sēd quīd lŏcă grātă, quĭd ūrbēs
pēccāvērĕ mĕaē? Quōd" dīxīt "crīmĕn ĭn īllīs?
Ēxsĭlĭō poēnām pŏtĭūs gēns īmpĭă pēndāt,
vēl nĕcĕ, vēl sīquīd mĕdĭum ēst mōrtīsquĕ fŭgaēquĕ.
Īdquĕ quĭd ēssĕ pŏtēst, nĭsĭ vērsaē poēnă fĭgūraē?"
Dūm dŭbĭtāt, quō mūtĕt ĕōs, ād cōrnŭă vūltūm
flēxĭt ĕt ādmŏnĭta ēst haēc īllīs pōssĕ rĕlīnquī;
grāndĭăque īn tōrvōs trānsfōrmāt mēmbră iŭvēncōs.
Sūnt tămĕn ōbscaēnaē Vĕnĕrēm Prōpoētĭdĕs aūsaē
ēssĕ nĕgārĕ dĕām; prō quō sŭă nūmĭnĭs īrā
cōrpŏră cūm fōrmā prīmaē vūlgāssĕ fĕrūntūr;
ūtquĕ pŭdōr cēssīt sānguīsque īndūrŭĭt ōrīs,
īn rĭgĭdūm pārvō sĭlĭcēm dīscrīmĭnĕ vērsaē.
Quās quĭă Pŷgmălĭōn aēvūm pēr crīmĕn ăgēntīs
vīdĕrăt, ōffēnsūs vĭtĭīs quaē plūrĭmă mēntī
fēmĭnĕaē nātūră dĕdīt, sĭnĕ cōniŭgĕ caēlēbs
vīvēbāt thălămīquĕ dĭū cōnsōrtĕ cărēbāt.
Īntĕrĕā nĭvĕūm mīrā fēlīcĭtĕr ārtĕ
scūlpsĭt ĕbūr fōrmāmquĕ dĕdīt, quā fēmĭnă nāscī
nūllă pŏtēst; ŏpĕrīsquĕ sŭī cōncēpĭt ămōrēm.
Vīrgĭnĭs ēst vēraē făcĭēs, quām vīvĕrĕ crēdās,
ēt, sī nōn ōbstēt rĕvĕrēntĭă, vēllĕ mŏvērī;
ārs ădĕō lătĕt ārtĕ sŭā. Mīrātŭr ĕt haūrīt
pēctŏrĕ Pŷgmălĭōn sĭmŭlātī cōrpŏrĭs īgnēs.
Saēpĕ mănūs ŏpĕrī tēmptāntēs ādmŏvĕt, ān sīt
cōrpŭs ăn īllŭd ĕbūr; nĕc ădhūc ĕbŭr ēssĕ fătētūr.
Ōscŭlă dāt rēddīquĕ pŭtāt lŏquĭtūrquĕ tĕnētquĕ
ēt crēdīt tāctīs dĭgĭtōs īnsīdĕrĕ mēmbrīs
ēt mĕtŭīt, prēssōs vĕnĭāt nē līvŏr ĭn ārtūs;
ēt mŏdŏ blāndĭtĭās ădhĭbēt, mŏdŏ grātă pŭēllīs
mūnĕră fērt īllī, cōnchās tĕrĕtēsquĕ lăpīllōs
ēt pārvās vŏlŭcrēs ēt flōrēs mīllĕ cŏlōrūm
līlĭăquē pīctāsquĕ pĭās ĕt ăb ārbŏrĕ lāpsās
Hēlĭădūm lăcrĭmās; ōrnāt quŏquĕ vēstĭbŭs ārtūs,
dāt dĭgĭtīs gēmmās, dāt lōngă mŏnīlĭă cōllō;
aūrĕ lĕvēs bācaē, rĕdĭmīcŭlă pēctŏrĕ pēndēnt.
Cūnctă dĕcēnt; nēc nūdă mĭnūs fōrmōsă vĭdētūr.
Cōllŏcăt hānc strātīs cōnchā Sīdōnĭdĕ tīnctīs
āppēllātquĕ tŏrī sŏcĭam ācclīnātăquĕ cōllă
mōllĭbŭs īn plūmīs, tāmquām sēnsūră, rĕpōnīt.
Fēstă dĭēs Vĕnĕrīs tōtā cĕlĕbērrĭmă Cŷprō
vēnĕrăt ēt pāndīs īndūctaē cōrnĭbŭs aūrūm
cōncĭdĕrānt īctaē nĭvĕā cērvīcĕ iŭvēncaē
tūrăquĕ fūmābānt; cūm mūnĕrĕ fūnctŭs ăd ārās
cōnstĭtĭt ēt tĭmĭdē: "Sī dī dărĕ cūnctă pŏtēstīs,
sīt cōniūnx, ōptō" (nōn aūsŭs "ĕbūrnĕă vīrgŏ"
dīcĕrĕ) Pŷgmălĭŏn "sĭmĭlīs mĕă" dīxĭt "ĕbūrnaē."
Sēnsĭt, ŭt īpsă sŭīs ădĕrāt Vĕnŭs aūrĕă fēstīs,
vōtă quĭd īllă vĕlīnt ĕt, ămīcī nūmĭnĭs ōmēn,
flāmmă tĕr āccēnsa ēst ăpĭcēmquĕ pĕr āĕră dūxīt.
Ūt rĕdĭīt, sĭmŭlācră sŭaē pĕtĭt īllă pŭēllaē
īncūmbēnsquĕ tŏrō dĕdĭt ōscŭlă; vīsă tĕpēre ēst.
Ādmŏvĕt ōs ĭtĕrūm, mănĭbūs quŏquĕ pēctŏră tēmptāt;
tēmptātūm mōllēscĭt ĕbūr pŏsĭtōquĕ rĭgōrĕ
sūbsīdīt dĭgĭtīs cēdītque, ŭt Hўmēttĭă sōlĕ
cēră rĕmōllēscīt trāctātăquĕ pōllĭcĕ mūltās
flēctĭtŭr īn făcĭēs īpsōquĕ fĭt ūtĭlĭs ūsū.
Dūm stŭpĕt ēt dŭbĭē gaūdēt fāllīquĕ vĕrētūr,
rūrsŭs ămāns rūrsūsquĕ mănū sŭă vōtă rĕtrāctāt;
cōrpŭs ĕrāt; sălĭūnt tēmptātaē pōllĭcĕ vēnaē.
Tūm vērō Păphĭūs plēnīssĭmă cōncĭpĭt hērōs
vērbă quĭbūs Vĕnĕrī grātēs ăgăt; ōrăquĕ tāndēm
ōrĕ sŭō nōn fālsă prĕmīt; dătăque ōscŭlă vīrgŏ
sēnsĭt ĕt ērŭbŭīt tĭmĭdūmque ād lūmĭnă lūmēn
āttōllēns părĭtēr cūm caēlō vīdĭt ămāntēm.
Cōniŭgĭō, quōd fēcĭt, ădēst dĕă; iāmquĕ cŏāctīs
cōrnĭbŭs īn plēnūm nŏvĭēns lūnārĭbŭs ōrbēm,
īllă Păphōn gĕnŭīt, dē quā tĕnĕt īnsŭlă nōmēn.
Ēdĭtŭs hāc īlle ēst quī, sī sĭnĕ prōlĕ fŭīssēt,
īntēr fēlīcēs Cĭnўrās pŏtŭīssĕt hăbērī.
Dīră cănām; prŏcŭl hīnc nātaē, prŏcŭl ēstĕ părēntēs;
aūt, mĕă sī vēstrās mūlcēbūnt cārmĭnă mēntēs,
dēsĭt ĭn hāc mĭhĭ pārtĕ fĭdēs, nēc crēdĭtĕ fāctūm;
vēl, sī crēdētīs, fāctī quŏquĕ crēdĭtĕ poēnām.
Sī tămĕn ādmīssūm sĭnĭt hōc nātūră vĭdērī,
gēntĭbŭs Īsmărĭīs ēt nōstrō grātŭlŏr ōrbī,
grātŭlŏr huīc tērraē, quŏd ăbēst rĕgĭōnĭbŭs īllīs
quaē tāntūm gĕnŭērĕ nĕfās; sīt dīvĕs ămōmō
cīnnămăquē cōstūmquĕ sŭūm sūdātăquĕ līgnō
tūră fĕrāt flōrēsque ălĭōs Pānchāĭă tēllūs,
dūm fĕrăt ēt mŷrrhām; tāntī nŏvă nōn fŭĭt ārbōr.
Īpsĕ nĕgāt nŏcŭīssĕ tĭbī sŭă tēlă Cŭpīdŏ,
Mŷrrhă, făcēsquĕ sŭās ā crīmĭnĕ vīndĭcăt īstō.
Stīpĭtĕ tē Stўgĭō tŭmĭdīsque āfflāvĭt ĕchīdnīs
ē trĭbŭs ūnă sŏrōr; scĕlŭs ēst ōdīssĕ părēntēm;
hīc ămŏr ēst ŏdĭō māiūs scĕlŭs. Ūndĭquĕ lēctī
tē cŭpĭūnt prŏcĕrēs tōtōque ŏrĭēntĕ iŭvēntă
ād thălămī cērtāmĕn ădēst; ēx ōmnĭbŭs ūnūm
ēlĭgĕ, Mŷrrhă, vĭrūm, dūm nē sĭt ĭn ōmnĭbŭs ūnūs.
Īllă quĭdēm sēntīt foēdōquĕ rĕpūgnăt ămōrī
ēt sēcūm: "Quō mēntĕ fĕrōr? Quīd mōlĭŏr?" īnquīt.
"Dī, prĕcŏr, ēt pĭĕtās sācrātăquĕ iūră părēntūm,
hōc prŏhĭbētĕ nĕfās scĕlĕrīquĕ rĕsīstĭtĕ nōstrō,
sī tămĕn hōc scĕlŭs ēst. Sĕd ĕnīm dāmnārĕ nĕgātūr
hānc Vĕnĕrēm pĭĕtās; cōëūnt ănĭmālĭă nūllō
cētĕră dēlīctō, nĕc hăbētūr tūrpĕ iŭvēncaē
fērrĕ pătrēm tērgō, fĭt ĕquō sŭă fīlĭă cōniūnx,
quāsquĕ crĕāvĭt ĭnīt pĕcŭdēs căpĕr, īpsăquĕ, cūiūs
sēmĭnĕ cōncēpta ēst, ēx īllō cōncĭpĭt ālēs.
Fēlīcēs, quĭbŭs īstă lĭcēnt! Hūmānă mălīgnās
cūră dĕdīt lēgēs ēt quōd nātūră rĕmīttīt
īnvĭdă iūră nĕgānt. Gēntēs tămĕn ēssĕ fĕrūntūr
īn quĭbŭs ēt nātō gĕnĕtrīx ēt nātă părēntī
iūngĭtŭr ēt pĭĕtās gĕmĭnātō crēscĭt ămōrĕ.
Mē mĭsĕrām, quōd nōn nāscī mĭhĭ cōntĭgĭt īllīc
fōrtūnāquĕ lŏcī laēdōr! Quĭd ĭn īstă rĕvōlvōr?
Spēs īntērdīctaē dīscēdĭtĕ; dīgnŭs ămārī
īllĕ, sĕd ūt pătĕr, ēst. Ērgō sī fīlĭă māgnī
nōn ēssēm Cĭnўraē, Cĭnўraē cōncūmbĕrĕ pōssēm;
nūnc quĭă iām mĕŭs ēst, nōn ēst mĕŭs īpsăquĕ dāmnō
ēst mĭhĭ prōxĭmĭtās; ălĭēnă pŏtēntĭŏr ēssēm.
Īrĕ lĭbēt prŏcŭl hīnc pătrĭaēquĕ rĕlīnquĕrĕ fīnēs,
dūm scĕlŭs ēffŭgĭām; rĕtĭnēt mălŭs ārdŏr ămāntēm,
ūt praēsēns spēctēm Cĭnўrām tāngāmquĕ lŏquārquĕ
ōscŭlăque ādmŏvĕām, sī nīl cōncēdĭtŭr ūltrā.
Ūltra aūtēm spērāre ălĭquīd pŏtĕs, īmpĭă vīrgŏ?
Ēt quōt cōnfūndās ēt iūra ēt nōmĭnă, sēntīs?
Tūne ĕrĭs ēt mātrīs paēlēx ĕt ădūltĕră pātrīs?
Tūnĕ sŏrōr nātī gĕnĕtrīxquĕ vŏcābĕrĕ frātrīs?
Nēc mĕtŭēs ātrō crīnītās ānguĕ sŏrōrēs,
quās făcĭbūs saēvīs ŏcŭlōs ātque ōră pĕtēntēs
nōxĭă cōrdă vĭdēnt? Āt tū, dūm cōrpŏrĕ nōn ēs
pāssă nĕfās, ănĭmō nē cōncĭpĕ, nēvĕ pŏtēntīs
cōncŭbĭtū vĕtĭtō nātūraē pōllŭĕ foēdūs.
Vēllĕ pŭtā, rēs īpsă vĕtāt; pĭŭs īllĕ mĕmōrquĕ
mōrĭs. Ĕt ō! vēllēm sĭmĭlīs fŭrŏr ēssĕt ĭn īllō."
Dīxĕrăt; āt Cĭnўrās, quēm cōpĭă dīgnă prŏcōrūm,
quīd făcĭāt, dŭbĭtārĕ făcīt, scītātŭr ăb īpsā,
nōmĭnĭbūs dīctīs, cūiūs vĕlĭt ēssĕ mărītī.
Īllă sĭlēt prīmō; pătrĭīsque īn vūltĭbŭs haērēns
aēstŭăt ēt tĕpĭdō sūffūndīt lūmĭnă rōrĕ.
Vīrgĭnĕī Cĭnўrās haēc crēdēns ēssĕ tĭmōrīs,
flērĕ vĕtāt sīccātquĕ gĕnās ātque ōscŭlă iūngīt.
Mŷrrhă dătīs nĭmĭūm gaūdēt; cōnsūltăquĕ quālēm
ōptĕt hăbērĕ vĭrūm: "Sĭmĭlēm tĭbĭ" dīxĭt; ăt īllĕ
nōn īntēllēctām vōcēm cōnlaūdăt ĕt: "Ēstō
tām pĭă sēmpĕr" ăīt. Pĭĕtātīs nōmĭnĕ dīctō
dēmīsīt vūltūs scĕlĕrīs sĭbĭ cōnscĭă vīrgŏ.
Nōctĭs ĕrāt mĕdĭūm cūrāsque ēt cōrpŏră sōmnūs
sōlvĕrăt; āt vīrgō Cĭnўrēĭă pērvĭgĭl īgnī
cārpĭtŭr īndŏmĭtō fŭrĭōsăquĕ vōtă rĕtrāctāt
ēt mŏdŏ dēspērāt, mŏdŏ vūlt tēmptārĕ; pŭdētquĕ
ēt cŭpĭt ēt, quĭd ăgāt, nōn īnvĕnĭt; ūtquĕ sĕcūrī
saūcĭă trābs īngēns, ŭbĭ plāgă nŏvīssĭmă rēstāt,
quō cădăt, īn dŭbĭo ēst ōmnīque ā pārtĕ tĭmētūr;
sīc ănĭmūs vărĭō lăbĕfāctūs vūlnĕrĕ nūtāt
hūc lĕvĭs ātque īllūc mōmēntăquĕ sūmĭt ŭtrōquĕ,
nēc mŏdŭs aūt rĕquĭēs, nĭsĭ mōrs, rĕpĕrītŭr ămōrīs.
Mōrs plăcĕt. Ērĭgĭtūr lăquĕōque īnnēctĕrĕ faūcēs
dēstĭnăt; ēt zōnā sūmmō dē pōstĕ rĕvīnctā:
"Cārĕ, vălē, Cĭnўrā, caūsāmque īntēllĕgĕ mōrtīs"
dīxĭt ĕt āptābāt pāllēntī vīncŭlă cōllō.
Mūrmŭră vērbōrūm fīdās nūtrīcĭs ăd aūrēs
pērvēnīssĕ fĕrūnt, līmēn sērvāntĭs ălūmnaē.
Sūrgĭt ănūs rĕsĕrātquĕ fŏrēs; mōrtīsquĕ părātaē
īnstrūmēntă vĭdēns, spătĭō cōnclāmăt ĕōdēm
sēquĕ fĕrīt scīndītquĕ sĭnūs ērēptăquĕ cōllō
vīncŭlă dīlănĭāt; tūm dēnĭquĕ flērĕ văcāvīt,
tūm dărĕ cōmplēxūs lăquĕīquĕ rĕquīrĕrĕ caūsām.
Mūtă sĭlēt vīrgō tērrāmque īmmōtă tŭētūr
ēt dēprēnsă dŏlēt tārdaē cōnāmĭnă mōrtīs.
Īnstăt ănūs cānōsquĕ sŭōs ĕt ĭnānĭă nūdāns
ūbĕră, pēr cūnās ălĭmēntăquĕ prīmă prĕcātūr,
ūt sĭbĭ cōmmīttāt quīcquīd dŏlĕt. Īllă rŏgāntēm
āvērsātă gĕmīt; cērta ēst ēxquīrĕrĕ nūtrīx
nēc sōlām spōndērĕ fĭdēm: "Dīc" īnquĭt "ŏpēmquĕ
mē sĭnĕ fērrĕ tĭbī; nōn ēst mĕă pīgră sĕnēctūs.
Seū fŭrŏr ēst, hăbĕō quaē cārmĭnĕ sānĕt ĕt hērbīs;
sīve ălĭquīs nŏcŭīt, măgĭcō lūstrābĕrĕ rītū;
īră dĕūm sīve ēst, sācrīs plācābĭlĭs īră.
Quīd rĕăr ūltĕrĭūs? Cērtē fōrtūnă dŏmūsquĕ
sōspĕs ĕt īn cūrsu ēst; vīvīt gĕnĕtrīxquĕ pătērquĕ."
Mŷrrhă, pătre aūdītō, sūspīrĭă dūxĭt ăb īmō
pēctŏrĕ; nēc nūtrīx ĕtĭāmnūm cōncĭpĭt ūllūm
mēntĕ nĕfās ălĭquēmquĕ tămēn praēsēntĭt ămōrēm;
prōpŏsĭtīquĕ tĕnāx, quōdcūmque ēst, ōrăt, ŭt īpsī
īndĭcĕt; ēt grĕmĭō lăcrĭmāntēm tōllĭt ănīlī
ātque ĭtă cōmplēctēns īnfīrmīs mēmbră lăcērtīs:
"sēnsĭmŭs," īnquĭt "ămās; ĕt ĭn hōc mĕă (pŏnĕ tĭmōrēm)
sēdŭlĭtās ĕrĭt āptă tĭbī; nēc sēntĭĕt ūmquām
hōc pătĕr." Ēxsĭlŭīt grĕmĭō fŭrĭbūndă tŏrūmquĕ
ōrĕ prĕmēns: "Dīscēdĕ, prĕcōr, mĭsĕrōquĕ pŭdōrī
pārce" ăĭt. Īnstāntī: "Dīscēde, aūt dēsĭnĕ" dīxīt
"quaērĕrĕ quīd dŏlĕām; scĕlŭs ēst quōd scīrĕ lăbōrās."
Hōrrĕt ănūs trĕmŭlāsquĕ mănūs ānnīsquĕ mĕtūquĕ
tēndĭt ĕt āntĕ pĕdēs sūpplēx prōcūmbĭt ălūmnaē
ēt mŏdŏ blāndītūr, mŏdŏ, sī nōn cōnscĭă fīāt,
tērrĕt ĕt īndĭcĭūm lăquĕī coēptaēquĕ mĭnātūr
mōrtĭs ĕt ōffĭcĭūm cōmmīssō spōndĕt ămōrī.
Ēxtŭlĭt īllă căpūt lăcrĭmīsque īmplēvĭt ŏbōrtīs
pēctŏră nūtrīcīs cōnātăquĕ saēpĕ fătērī
saēpĕ tĕnēt vōcēm pŭdĭbūndăquĕ vēstĭbŭs ōră
tēxĭt ĕt: "Ō" dīxīt "fēlīcēm cōniŭgĕ mātrēm!"
Hāctĕnŭs ēt gĕmŭīt. Gĕlĭdōs nūtrīcĭs ĭn ārtūs
ōssăquĕ, sēnsĭt ĕnīm, pĕnĕtrāt trĕmŏr ālbăquĕ tōtō
vērtĭcĕ cānĭtĭēs rĭgĭdīs stĕtĭt hīrtă căpīllīs
mūltăque, ŭt ēxcŭtĕrēt dīrōs, sī pōssĕt, ămōrēs,
āddĭdĭt; āt vīrgō scīt sē nōn fālsă mŏnērī,
cērtă mŏrī tămĕn ēst, sī nōn pŏtĭātŭr ămōrĕ.
"Vīve" ăĭt haēc "pŏtĭērĕ tŭo"; ēt, nōn aūsă "părēntĕ"
dīcĕrĕ, cōntĭcŭīt prōmīssăquĕ nūmĭnĕ fīrmāt.
Fēstă pĭaē Cĕrĕrīs cĕlĕbrābānt ānnŭă mātrēs
īllă quĭbūs nĭvĕā vēlātaē cōrpŏră vēstĕ
prīmĭtĭās frūgūm dānt spīcĕă sērtă sŭārūm
pērquĕ nŏvēm nōctēs vĕnĕrēm tāctūsquĕ vĭrīlēs
īn vĕtĭtīs nŭmĕrānt; tūrbā Cēnchrēĭs ĭn īllā
rēgĭs ădēst cōniūnx ārcānăquĕ sācră frĕquēntāt.
Ērgō lēgĭtĭmā văcŭūs dūm cōniŭgĕ lēctūs
nāctă grăvēm vīnō Cĭnўrām mălĕ sēdŭlă nūtrīx,
nōmĭnĕ mēntītō, vērōs ēxpōnĭt ămōrēs
ēt făcĭēm laūdāt; quaēsītīs vīrgĭnĭs ānnīs:
"Pār" ăĭt "ēst Mŷrrhaē." Quām pōstquam āddūcĕrĕ iūssa ēst
ūtquĕ dŏmūm rĕdĭīt: "Gaūdē, mĕă" dīxĭt "ălūmnă;
vīcĭmŭs." Īnfēlīx nōn tōtō pēctŏrĕ sēntīt
laētĭtĭām vīrgō praēsāgăquĕ pēctŏră maērēnt,
sēd tămĕn ēt gaūdēt; tānta ēst dīscōrdĭă mēntīs.
Tēmpŭs ĕrāt quō cūnctă sĭlēnt īntērquĕ Trĭōnēs
flēxĕrăt ōblīquō plaūstrūm tēmōnĕ Bŏōtēs;
ād făcĭnūs vĕnĭt īllă sŭūm. Fŭgĭt aūrĕă caēlō
lūnă, tĕgūnt nīgraē lătĭtāntĭă sīdĕră nūbēs;
nōx cărĕt īgnĕ sŭō; prīmūs tĕgĭs, Īcărĕ, vūltūs
Ērĭgŏnēquĕ pĭō sācrātă părēntĭs ămōrĕ.
Tēr pĕdĭs ōffēnsī sīgno ēst rĕvŏcātă, tĕr ōmēn
fūnĕrĕūs būbō lētālī cārmĭnĕ fēcīt;
īt tămĕn ēt tĕnĕbraē mĭnŭūnt nōxque ātră pŭdōrēm;
nūtrīcīsquĕ mănūm laēvā tĕnĕt, āltĕră mōtū
caēcum ĭtĕr ēxplōrāt. Thălămī iām līmĭnă tāngīt
iāmquĕ fŏrēs ăpĕrīt, iām dūcĭtŭr īntŭs; ăt īllī
pōplĭtĕ sūccĭdŭō gĕnŭa īntrĕmŭērĕ fŭgītquĕ
ēt cŏlŏr ēt sānguīs ănĭmūsquĕ rĕlīnquĭt ĕūntēm.
Quōquĕ sŭō prŏpĭōr scĕlĕri ēst, măgĭs hōrrĕt ĕt aūsī
paēnĭtĕt ēt vēllēt nōn cōgnĭtă pōssĕ rĕvērtī.
Cūnctāntēm lōngaēvă mănū dēdūcĭt ĕt āltō
ādmōtām lēctō cūm trādĕrĕt: "Āccĭpĕ" dīxīt;
"īstă tŭa ēst, Cĭnўrā;" dēvōtăquĕ cōrpŏră iūnxīt.
Āccĭpĭt ōbscaēnō gĕnĭtōr sŭă vīscĕră lēctō
vīrgĭnĕōsquĕ mĕtūs lĕvăt hōrtātūrquĕ tĭmēntēm.
Fōrsĭtăn aētātīs quŏquĕ nōmĭnĕ "fīlĭă" dīxīt;
dīxĭt ĕt īllă "pătēr", scĕlĕrī nē nōmĭnă dēsīnt.
Plēnă pătrīs thălămīs ēxcēdĭt ĕt īmpĭă dīrō
sēmĭnă fērt ŭtĕrō cōncēptăquĕ crīmĭnă pōrtāt.
Pōstĕră nōx făcĭnūs gĕmĭnāt, nēc fīnĭs ĭn īlla ēst;
cūm tāndēm Cĭnўrās, ăvĭdūs cōgnōscĕre ămāntēm
pōst tōt cōncŭbĭtūs, īllātō lūmĭnĕ vīdīt
ēt scĕlŭs ēt nātām; vērbīsquĕ dŏlōrĕ rĕtēntīs,
pēndēntī nĭtĭdūm vāgīnā dērĭpĭt ēnsēm.
Mŷrrhă fŭgīt tĕnĕbrīsque ēt caēcaē mūnĕrĕ nōctīs
īntērcēptă nĕci ēst lātōsquĕ văgātă pĕr āgrōs
pālmĭfĕrōs Ărăbās Pānchaēăquĕ rūră rĕlīquīt
pērquĕ nŏvem ērrāvīt rĕdĕūntīs cōrnŭă lūnaē,
cūm tāndēm tērrā rĕquĭēvīt fēssă Săbaēā,
vīxque ŭtĕrī pōrtābăt ŏnūs. Tūm nēscĭă vōtī
ātque īntēr mōrtīsquĕ mĕtūs ēt taēdĭă vītaē
ēst tālēs cōmplēxă prĕcēs: "Ō sīquă pătētīs
nūmĭnă cōnfēssīs, mĕrŭī nēc trīstĕ rĕcūsō
sūpplĭcĭūm; sēd nē vĭŏlēm vīvōsquĕ sŭpērstēs
mōrtŭăque ēxtīnctōs, āmbōbūs pēllĭtĕ rēgnīs
mūtātaēquĕ mĭhī vītāmquĕ nĕcēmquĕ nĕgātĕ."
Nūmēn cōnfēssīs ălĭquōd pătĕt; ūltĭmă cērtē
vōtă sŭōs hăbŭērĕ dĕōs; nām crūră lŏquēntīs
tērră sŭpērvēnīt rūptōsque ōblīquă pĕr ūnguēs
pōrrĭgĭtūr rādīx, lōngī fīrmāmĭnă trūncī;
ōssăquĕ rūbŏr ăgūnt mĕdĭāquĕ mănēntĕ mĕdūllā
sānguĭs ĭt īn sūcōs, īn māgnōs brācchĭă rāmōs,
īn pārvōs dĭgĭtī, dūrātūr cōrtĭcĕ pēllīs.
Iāmquĕ grăvēm crēscēns ŭtĕrūm pērstrīnxĕrăt ārbōr
pēctŏrăque ōbrŭĕrāt cōllūmque ŏpĕrīrĕ părābāt;
nōn tŭlĭt īllă mŏrām vĕnĭēntīque ōbvĭă līgnō
sūbsēdīt mērsītquĕ sŭōs īn cōrtĭcĕ vūltūs.
Quaē quāmquam āmīsīt vĕtĕrēs cūm cōrpŏrĕ sēnsūs,
flēt tămĕn ēt tĕpĭdaē mānānt ēx ārbŏrĕ gūttaē.
Ēst hŏnŏr ēt lăcrĭmīs, stīllātăquĕ rōbŏrĕ mŷrrhă
nōmĕn ĕrīlĕ tĕnēt nūllōquĕ tăcēbĭtŭr aēvō.
Āt mălĕ cōncēptūs sūb rōbŏrĕ crēvĕrăt īnfāns
quaērēbātquĕ vĭām quā sē gĕnĕtrīcĕ rĕlīctā
ēxsĕrĕrēt; mĕdĭā grăvĭdūs tŭmĕt ārbŏrĕ vēntēr,
tēndĭt ŏnūs mātrēm; nĕque hăbēnt sŭă vērbă dŏlōrēs,
nēc Lūcīnă pŏtēst părĭēntīs vōcĕ vŏcārī.
Nītēntī tămĕn ēst sĭmĭlīs cūrvātăquĕ crēbrōs
dāt gĕmĭtūs ārbōr lăcrĭmīsquĕ cădēntĭbŭs ūmēt.
Cōnstĭtĭt ād rāmōs mītīs Lūcīnă dŏlēntīs
ādmōvītquĕ mănūs ēt vērbă pŭērpĕră dīxīt.
Ārbŏr ăgīt rīmās ēt fīssā cōrtĭcĕ vīvūm
rēddĭt ŏnūs vāgītquĕ pŭēr; quēm mōllĭbŭs hērbīs
Nāĭdĕs īmpŏsĭtūm lăcrĭmīs ūnxērĕ părēntīs.
Laūdārēt făcĭēm Līvōr quŏquĕ; quālĭă nāmquĕ
cōrpŏră nūdōrūm tăbŭlā pīngūntŭr Ămōrūm,
tālĭs ĕrāt, sēd, nē făcĭāt dīscrīmĭnă cūltūs,
aūt huīc āddĕ lĕvīs, aūt īllī dēmĕ phărētrās.
Lābĭtŭr ōccūltē fāllītquĕ vŏlātĭlĭs aētās
ēt nĭhĭl ēst ānnīs vēlōcĭŭs; īllĕ sŏrōrĕ
nātŭs ăvōquĕ sŭō, quī cōndĭtŭs ārbŏrĕ nūpēr,
nūpĕr ĕrāt gĕnĭtūs, mŏdŏ fōrmōsīssĭmŭs īnfāns,
iām iŭvĕnīs, iām vīr, iām sē fōrmōsĭŏr īpso ēst;
iām plăcĕt ēt Vĕnĕrī mātrīsque ūlcīscĭtŭr īgnēs.
Nāmquĕ phărētrātūs dūm dāt pŭĕr ōscŭlă mātrī,
īnscĭŭs ēxstāntī dēstrīnxĭt hărūndĭnĕ pēctūs;
laēsă mănū nātūm dĕă rēppŭlĭt; āltĭŭs āctūm
vūlnŭs ĕrāt spĕcĭē prīmōquĕ fĕfēllĕrăt īpsām.
Cāptă vĭrī fōrmā nōn iām Cўthĕrēĭă cūrāt
lītŏră, nōn āltō rĕpĕtīt Păphŏn aēquŏrĕ cīnctām
pīscōsāmquĕ Gnĭdōn grăvĭdāmque Ămăthūntă mĕtāllīs.
Ābstĭnĕt ēt caēlō; caēlō praēfērtŭr Ădōnīs.
Hūnc tĕnĕt, huīc cŏmĕs ēst; āssuētăquĕ sēmpĕr ĭn ūmbrā
īndūlgērĕ sĭbī fōrmāmque aūgērĕ cŏlēndō,
pēr iŭgă, pēr sīlvās dūmōsăquĕ sāxă văgātūr,
fīnĕ gĕnūs vēstēm rītū sūccīnctă Dĭānaē;
hōrtātūrquĕ cănēs tūtaēque ănĭmālĭă praēdaē,
aūt prōnōs lĕpŏrēs, aūt cēlsum īn cōrnŭă cērvūm,
aūt ăgĭtāt dāmnās; ā fōrtĭbŭs ābstĭnĕt āprīs
rāptōrēsquĕ lŭpōs ārmātōsque ūnguĭbŭs ūrsōs
vītăt ĕt ārmēntī sătŭrātōs caēdĕ lĕōnēs.
Tē quŏque, ŭt hōs tĭmĕās, sīquīd prōdēssĕ mŏnēndō
pōssĕt, Ădōnĭ, mŏnēt: "Fōrtīs"quĕ "fŭgācĭbŭs ēstō"
īnquĭt: "ĭn aūdācēs nōn ēst aūdācĭă tūtă.
Pārcĕ mĕō, iŭvĕnīs, tĕmĕrārĭŭs ēssĕ pĕrīclō;
nēvĕ fĕrās, quĭbŭs ārmă dĕdīt nātūră, lăcēssĕ,
stēt mĭhĭ nē māgnō tŭă glōrĭă. Nōn mŏvĕt aētās
nēc făcĭēs nēc quaē Vĕnĕrēm mōvērĕ, lĕōnēs
saētĭgĕrōsquĕ sŭēs ŏcŭlōsque ănĭmōsquĕ fĕrārūm.
Fūlmĕn hăbēnt ācrēs ĭn ădūncīs dēntĭbŭs āprī,
īmpĕtŭs ēst fūlvīs ēt vāstă lĕōnĭbŭs īră
īnvīsūmquĕ mĭhī gĕnŭs ēst." Quaē caūsă, rŏgāntī:
"Dīcam" ăĭt "ēt vĕtĕrīs mōnstrūm mīrābĭlĕ cūlpaē.
Sēd lăbŏr īnsŏlĭtūs iām mē lāssāvĭt ĕt ēccĕ
ōppōrtūnă sŭā blāndītūr pōpŭlŭs ūmbrā
dātquĕ tŏrūm caēspēs; lĭbĕt hāc rĕquĭēscĕrĕ tēcūm
(ēt rĕquĭēvĭt) hŭmō" prēssītque ēt grāmĕn ĕt īpsūm
īnquĕ sĭnū iŭvĕnīs pŏsĭtā cērvīcĕ rĕclīnīs
sīc ăĭt āc mĕdĭīs īntērsĕrĭt ōscŭlă vērbīs.
"Fōrsĭtăn aūdĭĕrīs ălĭquām cērtāmĭnĕ cūrsūs
vēlōcēs sŭpĕrāssĕ vĭrōs; nōn fābŭlă rūmōr
īllĕ fŭīt, sŭpĕrābăt ĕnīm; nōn dīcĕrĕ pōssēs,
laūdĕ pĕdūm fōrmaēnĕ bŏnō praēstāntĭŏr ēssēt.
Scītāntī dĕŭs huīc dē cōniŭgĕ: "Cōniŭgĕ" dīxīt
"nīl ŏpŭs ēst, Ătălāntă, tĭbī; fŭgĕ cōniŭgĭs ūsūm;
nēc tămĕn ēffŭgĭēs tēque īpsā vīvă cărēbīs."
Tērrĭtă sōrtĕ dĕī pĕr ŏpācās īnnŭbă sīlvās
vīvĭt ĕt īnstāntēm tūrbām vĭŏlēntă prŏcōrūm
cōndĭcĭōnĕ fŭgāt: "Nēc sūm pŏtĭēndă, nĭsi" īnquīt
"vīctă prĭūs cūrsū; pĕdĭbūs cōntēndĭtĕ mēcūm.
Praēmĭă vēlōcī cōniūnx thălămīquĕ dăbūntūr,
mōrs prĕtĭūm tārdīs; ĕă lēx cērtāmĭnĭs ēstō."
Īllă quĭdem īnmītīs; sēd (tāntă pŏtēntĭă fōrmae ēst)
vēnĭt ăd hānc lēgēm tĕmĕrārĭă tūrbă prŏcōrūm.
Sēdĕrăt Hīppŏmĕnēs cūrsūs spēctātŏr ĭnīquī
ēt "pĕtĭtūr cuīquām pēr tāntă pĕrīcŭlă cōniūnx?"
dīxĕrăt āc nĭmĭōs iŭvĕnūm dāmnārăt ămōrēs.
Ūt făcĭem ēt pŏsĭtō cōrpūs vēlāmĭnĕ vīdīt,
quālĕ mĕūm, vēl quālĕ tŭūm, sī fēmĭnă fīās,
ōbstĭpŭīt tōllēnsquĕ mănūs: "Īgnōscĭtĕ," dīxīt
"quōs mŏdŏ cūlpāvī; nōndūm mĭhĭ praēmĭă nōtă,
quaē pĕtĕrētĭs, ĕrānt." Laūdāndō cōncĭpĭt īgnēs
ēt, nē quīs iŭvĕnūm cūrrāt vēlōcĭŭs, ōptāt
īnvĭdĭāquĕ tĭmēt. "Sēd cūr cērtāmĭnĭs hūiūs
īntēmptātă mĭhī fōrtūnă rĕlīnquĭtŭr?" īnquīt
"aūdēntēs dĕŭs īpsĕ iŭvāt." Dūm tālĭă sēcūm
ēxĭgĭt Hīppŏmĕnēs, pāssū vŏlăt ālĭtĕ vīrgŏ.
Quaē quāmquām Scўthĭcā nōn sētĭŭs īrĕ săgīttā
Āŏnĭō vīsa ēst iŭvĕnī, tămĕn īllĕ dĕcōrēm
mīrātūr măgĭs; ēt cūrsūs făcĭt īllĕ dĕcōrēm.
Aūră rĕfērt āblātă cĭtīs tālārĭă plāntīs
tērgăquĕ iāctāntūr crīnēs pĕr ĕbūrnĕă quaēquĕ,
pōplĭtĭbūs sŭbĕrānt pīctō gĕnŭālĭă līmbō;
īnquĕ pŭēllārī cōrpūs cāndōrĕ rŭbōrēm
trāxĕrăt, haūd ălĭtēr quām cūm sŭpĕr ātrĭă vēlūm
cāndĭdă pūrpŭrĕūm sĭmŭlātās īnfĭcĭt ūmbrās.
Dūm nŏtăt haēc hōspēs, dēcūrsă nŏvīssĭmă mēta ēst
ēt tĕgĭtūr fēstā vīctrīx Ătălāntă cŏrōnā.
Dānt gĕmĭtūm vīctī pēndūntque ēx foēdĕrĕ poēnās.
Nōn tămĕn ēvēntū iŭvĕnīs dētērrĭtŭs hōrūm
cōnstĭtĭt īn mĕdĭō vūltūque īn vīrgĭnĕ fīxō:
"Quīd făcĭlēm tĭtŭlūm sŭpĕrāndō quaērĭs ĭnērtēs?
Mēcūm cōnfĕr" ăīt. "Seū mē fōrtūnă pŏtēntēm
fēcĕrĭt, ā tāntō nōn īndīgnābĕrĕ vīncī;
nāmquĕ mĭhī gĕnĭtōr Mĕgăreūs Ōnchēstĭŭs, īllī
ēst Nēptūnŭs ăvūs, prŏnĕpōs ĕgŏ rēgĭs ăquārūm;
nēc vīrtūs cītrā gĕnŭs ēst; seū vīncăr, hăbēbīs
Hīppŏmĕnē vīctō māgnum ēt mĕmŏrābĭlĕ nōmēn."
Tālĭă dīcēntēm mōllī Schoēnēĭă vūltū
āspĭcĭt ēt dŭbĭtāt sŭpĕrāri ān vīncĕrĕ mālīt,
ātque ĭtă: "Quīs dĕŭs hūnc fōrmōsīs", īnquĭt "ĭnīquūs
pērdĕrĕ vūlt cāraēquĕ iŭbēt dīscrīmĭnĕ vītaē
cōniŭgĭūm pĕtĕre hōc? Nōn sūm, mē iūdĭcĕ, tāntī.
Nēc fōrmā tāngōr (pŏtĕrām tămĕn hāc quŏquĕ tāngī),
sēd quŏd ădhūc pŭĕr ēst; nōn mē mŏvĕt īpsĕ, sĕd aētās.
Quīd, quŏd ĭnēst vīrtūs ēt mēns īntērrĭtă lētī?
Quīd, quŏd ăb aēquŏrĕā nŭmĕrātŭr ŏrīgĭnĕ quārtūs?
Quīd, quŏd ămāt tāntīquĕ pŭtāt cōnūbĭă nōstră,
ūt pĕrĕāt, sī mē fōrs īllī dūră nĕgārīt?
Dūm lĭcĕt, hōspĕs, ăbī thălămōsquĕ rĕlīnquĕ crŭēntōs.
Cōniŭgĭūm crūdēlĕ mĕum ēst; tĭbĭ nūbĕrĕ nūllă
nōlĕt ĕt ōptārī pŏtĕs ā săpĭēntĕ pŭēllā.
Cūr tămĕn ēst mĭhĭ cūră tŭī, tōt iam āntĕ pĕrēmptīs?
Vīdĕrĭt; īntĕrĕāt, quŏnĭām tōt caēdĕ prŏcōrūm
ādmŏnĭtūs nōn ēst ăgĭtūrque īn taēdĭă vītaē.
Ōccĭdĕt hīc ĭgĭtūr, vŏlŭīt quĭă vīvĕrĕ mēcūm,
īndīgnāmquĕ nĕcēm prĕtĭūm pătĭētŭr ămōrīs?
Nōn ĕrĭt īnvĭdĭaē vīctōrĭă nōstră fĕrēndaē.
Sēd nōn cūlpă mĕa ēst. Ŭtĭnām dēsīstĕrĕ vēllēs,
aūt, quŏnĭam ēs dēmēns, ŭtĭnām vēlōcĭŏr ēssēs!
Āt quām vīrgĭnĕūs pŭĕrīlī vūltŭs ĭn ōre ēst!
Ā! Mĭsĕr Hīppŏmĕnē, nōllēm tĭbĭ vīsă fŭīssēm;
vīvĕrĕ dīgnŭs ĕrās; quōd sī fēlīcĭŏr ēssēm
nēc mĭhĭ cōniŭgĭūm fāta īnpōrtūnă nĕgārēnt,
ūnŭs ĕrās cūm quō sŏcĭārĕ cŭbīlĭă vēllēm."
Dīxĕrăt ūtquĕ rŭdīs prīmōquĕ Cŭpīdĭnĕ tāctă,
quōd făcĭt īgnōrāns, ămăt ēt nōn sēntĭt ămōrēm.
Iām sŏlĭtōs pōscūnt cūrsūs pŏpŭlūsquĕ pătērquĕ,
cūm mē sōllĭcĭtā prōlēs Nēptūnĭă vōcĕ
īnvŏcăt Hīppŏmĕnēs: "Cўthĕrēă"quĕ "cōmprĕcŏr, aūsīs
ādsĭt", ăīt "nōstrīs, ēt, quōs dĕdĭt, ādiŭvĕt īgnēs."
Dētŭlĭt aūră prĕcēs ād mē nōn īnvĭdă blāndās;
mōtăquĕ sūm, fătĕōr; nĕc ŏpīs mŏră lōngă dăbātūr.
Ēst ăgĕr, īndĭgĕnaē Tămăsēnūm nōmĭnĕ dīcūnt,
tēllūrīs Cўprĭaē pārs ōptĭmă, quām mĭhĭ prīscī
sācrāvērĕ sĕnēs tēmplīsque āccēdĕrĕ dōtēm
hānc iūssērĕ mĕīs; mĕdĭō nĭtĕt ārbŏr ĭn ārvō,
fūlvă cŏmām, fūlvō rāmīs crĕpĭtāntĭbŭs aūrō.
Hīnc trĭă fōrtĕ mĕā vĕnĭēns dēcērptă fĕrēbām
aūrĕă pōmă mănū; nūllīquĕ vĭdēndă nĭsi īpsī
Hīppŏmĕnēn ădĭī dŏcŭīquĕ, quĭs ūsŭs ĭn īllīs.
Sīgnă tŭbaē dĕdĕrānt, cūm cārcĕrĕ prōnŭs ŭtērquĕ
ēmĭcăt ēt sūmmām cĕlĕrī pĕdĕ lībăt hărēnām.
Pōssĕ pŭtēs īllōs sīccō frĕtă rādĕrĕ pāssū
ēt sĕgĕtīs cānaē stāntēs pērcūrrĕre ărīstās.
Ādĭcĭūnt ănĭmōs iŭvĕnī clāmōrquĕ făvōrquĕ
vērbăquĕ dīcēntūm: "Nūnc, nūnc īncūmbĕrĕ tēmpūs;
Hīppŏmĕnē, prŏpĕrā; nūnc vīrĭbŭs ūtĕrĕ tōtīs.
Pēllĕ mŏrām, vīncēs." Dŭbĭūm, Mĕgărēĭŭs hērōs
gaūdĕăt ān vīrgō măgĭs hīs Schoēnēĭă dīctīs.
Ō quŏtĭēns, cūm iām pōssēt trānsīrĕ, mŏrāta ēst
spēctātōsquĕ dĭū vūltūs īnvītă rĕlīquīt!
Ārĭdŭs ē lāssō vĕnĭēbăt ănhēlĭtŭs ōrĕ
mētăque ĕrāt lōngē; tūm dēnĭquĕ dē trĭbŭs ūnūm
fētĭbŭs ārbŏrĕīs prōlēs Nēptūnĭă mīsīt.
Ōbstĭpŭīt vīrgō nĭtĭdīquĕ cŭpīdĭnĕ pōmī
dēclīnāt cūrsūs aūrūmquĕ vŏlūbĭlĕ tōllīt.
Praētĕrĭt Hīppŏmĕnēs; rĕsŏnānt spēctācŭlă plaūsū.
Īllă mŏrām cĕlĕrī cēssātăquĕ tēmpŏră cūrsū
cōrrĭgĭt ātque ĭtĕrūm iŭvĕnūm pōst tērgă rĕlīnquīt;
ēt rūrsūs pōmī iāctū rĕmŏrātă sĕcūndī,
cōnsĕquĭtūr trānsītquĕ vĭrūm. Pārs ūltĭmă cūrsūs
rēstābāt: "Nūnc" īnquĭt "ădēs, dĕă mūnĕrĭs aūctōr;"
īnquĕ lătūs cāmpī, quō tārdĭŭs īllă rĕdīrēt,
iēcĭt ăb ōblīquō nĭtĭdūm iŭvĕnālĭtĕr aūrūm.
Ān pētērēt, vīrgo ēst dūbītārĕ; cŏēgī
tōllĕre ĕt ādiēcī sūblātō pōndĕră mālō
īmpĕdĭīque ŏnĕrīs părĭtēr grăvĭtātĕ mŏrāquĕ;
nēvĕ mĕūs sērmō cūrsū sīt tārdĭŏr īpsō,
praētĕrĭta ēst vīrgō; dūxīt sŭă praēmĭă vīctōr.
Dīgnănĕ, cuī grātēs ăgĕrēt, cuī tūrĭs hŏnōrēm
fērrĕt, Ădōnĭ, fŭī? Nēc grātēs īmmĕmŏr ēgīt,
nēc mĭhĭ tūră tŭlīt. Sŭbĭtām cōnvērtŏr ĭn īrām
cōntēmptūquĕ dŏlēns, nē sīm spērnēndă fŭtūrīs,
ēxēmplō căvĕō mēque īpsa ēxhōrtŏr ĭn āmbōs.
Tēmplă, dĕūm Mātrī quaē quōndām clārŭs Ĕchiōn
fēcĕrăt ēx vōtō, nĕmŏrōsīs ābdĭtă sīlvīs,
trānsībānt ĕt ĭtēr lōngūm rĕquĭēscĕrĕ suāsīt.
Īllīc cōncŭbĭtūs īntēmpēstīvă cŭpīdŏ
ōccŭpăt Hīppŏmĕnēn, ā nūmĭnĕ cōncĭtă nōstrō.
Lūmĭnĭs ēxĭgŭī fŭĕrāt prŏpĕ tēmplă rĕcēssūs,
spēlūncaē sĭmĭlīs, nātīvō pūmĭcĕ tēctūs,
rēlĭgĭōnĕ săcēr prīscā, quō mūltă săcērdōs
līgnĕă cōntŭlĕrāt vĕtĕrūm sĭmŭlācră dĕōrūm.
Hūnc ĭnĭt ēt vĕtĭtō tĕmĕrāt sācrārĭă prōbrō.
Sācră rĕtōrsērūnt ŏcŭlōs; tūrrītăquĕ Mātēr,
ān Stўgĭā sōntēs, dŭbĭtāvīt, mērgĕrĕt ūndā.
Poēnă lĕvīs vīsa ēst; ērgō mŏdŏ lēvĭă fūlvaē
cōllă iŭbaē vēlānt, dĭgĭtī cūrvāntŭr ĭn ūnguēs,
ēx ŭmĕrīs ārmī fīūnt, īn pēctŏră tōtūm
pōndŭs ăbīt, sūmmaē caūdā vērrūntŭr hărēnaē.
Īrām vūltŭs hăbēt, prō vērbīs mūrmŭră rēddūnt,
prō thălămīs cĕlĕbrānt sīlvās; ălĭīsquĕ tĭmēndī
dēntĕ prĕmūnt dŏmĭtō Cўbĕlēĭă frēnă lĕōnēs.
Hōs tū, cārĕ mĭhī, cūmque hīs gĕnŭs ōmnĕ fĕrārūm,
quōd nōn tērgă fŭgaē sēd pūgnaē pēctŏră praēbēt,
ēffŭgĕ, nē vīrtūs tŭă sīt dāmnōsă dŭōbūs."
Īllă quĭdēm mŏnŭīt iūnctīsquĕ pĕr āĕră cŷgnīs
cārpĭt ĭtēr; sēd stāt mŏnĭtīs cōntrārĭă vīrtūs.
Fōrtĕ sŭēm lătĕbrīs vēstīgĭă cērtă sĕcūtī
ēxcīvērĕ cănēs sīlvīsque ēxīrĕ părāntēm
fīxĕrăt ōblīquō iŭvĕnīs Cĭnўrēĭŭs īctū.
Prōtĭnŭs ēxcūssīt pāndō vēnābŭlă rōstrō
sānguĭnĕ tīnctă sŭō trĕpĭdūmque ēt tūtă pĕtēntēm
trūx ăpĕr īnsĕquĭtūr tōtōsquĕ sŭb īnguĭnĕ dēntēs
ābdĭdĭt ēt fūlvā mŏrĭbūndūm strāvĭt hărēnā.
Vēctă lĕvī cūrrū mĕdĭās Cўthĕrēiă pĕr aūrās
Cŷprŏn ŏlōrīnīs nōndūm pērvēnĕrăt ālīs;
āgnōvīt lōngē gĕmĭtūm mŏrĭēntĭs ĕt ālbās
flēxĭt ăvēs īllūc ūtque aēthĕrĕ vīdĭt ăb āltō
ēxănĭmem īnquĕ sŭō iāctāntēm sānguĭnĕ cōrpūs,
dēsĭlŭīt părĭtērquĕ sĭnūm părĭtērquĕ căpīllōs
rūpĭt ĕt īndīgnīs pērcūssīt pēctŏră pālmīs
quēstăquĕ cūm fātīs: "Ēt nōn tămĕn ōmnĭă vēstrī
iūrĭs ĕrūnt" dīxīt; "lūctūs mŏnĭmēntă mănēbūnt
sēmpĕr, Ădōnĭ, mĕī; rĕpĕtītăquĕ mōrtĭs ĭmāgŏ
ānnŭă plāngōrīs pĕrăgēt sĭmŭlāmĭnă nōstrī.
Āt crŭŏr īn flōrēm mūtābĭtŭr. Ān tĭbĭ quōndām
fēmĭnĕōs ārtūs ĭn ŏlēntēs vērtĕrĕ mēntās,
Pērsĕphŏnē, lĭcŭīt, nōbīs Cĭnўrēĭŭs hērōs
īnvĭdĭaē mūtātŭs ĕrīt?" Sīc fātă crŭōrēm
nēctăre ŏdōrātō spārsīt quī tāctŭs ăb īllō
īntŭmŭīt sīc ūt fūlvō pērlūcĭdă caēnō
sūrgĕrĕ būllă sŏlēt; nēc plēnā lōngĭŏr hōrā
fāctă mŏra ēst, cūm flōs dē sānguĭnĕ cōncŏlŏr ōrtūs,
quālēm, quaē lēntō cēlānt sūb cōrtĭcĕ grānūm,
pūnĭcă fērrĕ sŏlēnt; brĕvĭs ēst tămĕn ūsŭs ĭn īllō;
nāmquĕ măle haērēntem ēt nĭmĭā lĕvĭtātĕ cădūcūm
ēxcŭtĭūnt īdēm, quī praēstānt nōmĭnă, vēntī."
Inde per inmensum croceo velatus amictu
aethera digreditur Ciconumque Hymenaeus ad oras
tendit et Orphea nequiquam voce vocatur.
Adfuit ille quidem, sed nec sollemnia verba
nec laetos voltus nec felix attulit omen.
Fax quoque, quam tenuit, lacrimoso stridula fumo
usque fuit nullosque invenit motibus ignes.
Exitus auspicio gravior; nam nupta per herbas
dum nova Naiadum turba comitata vagatur,
occidit in talum serpentis dente recepto.
Quam satis ad superas postquam Rhodopeius auras
deflevit vates, ne non temptaret et umbras,
ad Styga Taenaria est ausus descendere porta;
perque leves populos simulacraque functa sepulcro
Persephonen adiit inamoenaque regna tenentem
umbrarum dominum pulsisque ad carmina nervis
sic ait: "O positi sub terra numina mundi
in quem reccidimus, quicquid mortale creamur;
si licet et falsi positis ambagibus oris
vera loqui sinitis, non huc, ut opaca viderem
Tartara, descendi, nec uti villosa colubris
terna Medusaei vincirem guttura monstri;
causa viae coniunx, in quam calcata venenum
vipera diffudit crescentesque abstulit annos.
Posse pati volui nec me temptasse negabo;
vicit Amor. Supera deus hic bene notus in ora est;
an sit et hic, dubito; sed et hic tamen auguror esse;
famaque si veteris non est mentita rapinae,
vos quoque iunxit Amor. Per ego haec loca plena timoris,
per Chaos hoc ingens vastique silentia regni,
Eurydices, oro, properata retexite fata.
Omnia debentur vobis paulumque morati
serius aut citius sedem properamus ad unam.
Tendimus huc omnes, haec est domus ultima vosque
humani generis longissima regna tenetis.
Haec quoque, cum iustos matura peregerit annos,
iuris erit vestri; pro munere poscimus usum.
Quod si fata negant veniam pro coniuge, certum est
nolle redire mihi; leto gaudete duorum."
Talia dicentem nervosque ad verba moventem
exsangues flebant animae; nec Tantalus undam
captavit refugam stupuitque Ixionis orbis,
nec carpsere iecur volucres urnisque vacarunt
Belides inque tuo sedisti, Sisyphe, saxo.
Tunc primum lacrimis victarum carmine fama est
Eumenidum maduisse genas; nec regia coniunx
sustinet oranti, nec qui regit ima, negare
Eurydicenque vocant; umbras erat illa recentes
inter et incessit passu de vulnere tardo.
Hanc simul et legem Rhodopeius accipit Orpheus,
ne flectat retro sua lumina, donec Avernas
exierit valles; aut irrita dona futura.
Carpitur acclivis per muta silentia trames,
arduus, obscurus, caligine densus opaca.
Nec procul afuerant telluris margine summae;
hic, ne deficeret metuens avidusque videndi,
flexit amans oculos et protinus illa relapsa est;
bracchiaque intendens prendique et prendere certans,
nil nisi cedentis infelix arripit auras.
Iamque iterum moriens non est de coniuge quicquam
questa suo (quid enim nisi se quereretur amatam?)
supremumque "vale", quod iam vix auribus ille
acciperet, dixit, revolutaque rursus eodem est.
Non aliter stupuit gemina nece coniugis Orpheus
quam tria qui timidus, medio portante catenas,
colla canis vidit, quem non pavor ante reliquit
quam natura prior, saxo per corpus oborto;
quique in se crimen traxit voluitque videri
Olenos esse nocens, tuque, o confisa figurae,
infelix Lethaea, tuae, iunctissima quondam
pectora, nunc lapides, quos umida sustinet Ide.
Orantem frustraque iterum transire volentem
portitor arcuerat; septem tamen ille diebus
squalidus in ripa Cereris sine munere sedit;
cura dolorque animi lacrimaeque alimenta fuere.
Esse deos Erebi crudeles questus, in altam
se recipit Rhodopen pulsumque aquilonibus Haemum.
Tertius aequoreis inclusum Piscibus annum
finierat Titan omnemque refugerat Orpheus
femineam Venerem, seu quod male cesserat illi,
sive fidem dederat; multas tamen ardor habebat
iungere se vati; multae doluere repulsae.
Ille etiam Thracum populis fuit auctor amorem
in teneros transferre mares citraque iuventam
aetatis breve ver et primos carpere flores.
Collis erat collemque super planissima campi
area, quam viridem faciebant graminis herbae.
Umbra loco deerat; qua postquam parte resedit
dis genitus vates et fila sonantia movit,
umbra loco venit; non Chaonis abfuit arbor,
non nemus Heliadum, non frondibus aesculus altis,
nec tiliae molles, nec fagus et innuba laurus,
et coryli fragiles et fraxinus utilis hastis
enodisque abies curvataque glandibus ilex
et platanus genialis acerque coloribus impar
amnicolaeque simul salices et aquatica lotos
perpetuoque virens buxum tenuesque myricae
et bicolor myrtus et bacis caerula tinus.
Vos quoque, flexipedes hederae, venistis et una
pampineae vites et amictae vitibus ulmi
ornique et piceae pomoque onerata rubenti
arbutus et lentae, victoris praemia, palmae
et succincta comas hirsutaque vertice pinus,
grata deum matri; siquidem Cybeleius Attis
exuit hac hominem truncoque induruit illo.
Adfuit huic turbae metas imitata cupressus,
nunc arbor, puer ante deo dilectus ab illo
qui citharam nervis et nervis temperat arcum.
Namque sacer nymphis Carthaea tenentibus arva
ingens cervus erat lateque patentibus altas
ipse suo capiti praebebat cornibus umbras.
Cornua fulgebant auro demissaque in armos
pendebant tereti gemmata monilia collo.
Bulla super frontem parvis argentea loris
vincta movebatur parilique aetate; nitebant
auribus e gemmis circum cava tempora bacae;
isque metu vacuus naturalique pavore
deposito celebrare domos mulcendaque colla
quamlibet ignotis manibus praebere solebat.
Sed tamen ante alios, Ceae pulcherrime gentis,
gratus erat, Cyparisse, tibi; tu pabula cervum
ad nova, tu liquidi ducebas fontis ad undam;
tu modo texebas varios per cornua flores,
nunc eques in tergo residens huc laetus et illuc
mollia purpureis frenabas ora capistris.
Aestus erat mediusque dies solisque vapore
concava litorei fervebant bracchia Cancri;
fessus in herbosa posuit sua corpora terra
cervus et arborea frigus ducebat ab umbra.
Hunc puer imprudens iaculo Cyparissus acuto
fixit et, ut saevo morientem vulnere vidit,
velle mori statuit. Quae non solacia Phoebus
dixit et ut leviter pro materiaque doleret
admonuit! Gemit ille tamen munusque supremum
hoc petit a superis, ut tempore lugeat omni.
Iamque, per inmensos egesto sanguine fletus,
in viridem verti coeperunt membra colorem
et modo qui nivea pendebant fronte capilli
horrida caesaries fieri sumptoque rigore
sidereum gracili spectare cacumine caelum.
Ingemuit tristisque deus: "Lugebere nobis
lugebisque alios aderisque dolentibus" inquit.
Tale nemus vates attraxerat inque ferarum
concilio medius turba volucrumque sedebat.
Ut satis impulsas temptavit pollice chordas
et sensit varios, quamvis diversa sonarent,
concordare modos, hoc vocem carmine movit:
"Ab Iove, Musa parens, (cedunt Iovis omnia regno)
carmina nostra move; Iovis est mihi saepe potestas
dicta prius; cecini plectro graviore Gigantas
sparsaque Phlegraeis victricia fulmina campis.
Nunc opus est leviore lyra puerosque canamus
dilectos superis inconcessisque puellas
ignibus attonitas meruisse libidine poenam.
Rex superum Phrygii quondam Ganymedis amore
arsit et inventum est aliquid quod Iuppiter esse,
quam quod erat, mallet; nulla tamen alite verti
dignatur, nisi quae posset sua fulmina ferre.
Nec mora, percusso mendacibus aëre pennis
abripit Iliaden; qui nunc quoque pocula miscet
invitaque Iovi nectar Iunone ministrat.
Te quoque, Amyclide, posuisset in aethere Phoebus,
tristia si spatium ponendi fata dedissent.
Qua licet, aeternus tamen es; quotiensque repellit
ver hiemem Piscique Aries succedit aquoso,
tu totiens oreris viridique in caespite flores.
Te meus ante omnes genitor dilexit et orbe
in medio positi caruerunt praeside Delphi,
dum deus Eurotan immunitamque frequentat
Sparten; nec citharae nec sunt in honore sagittae;
immemor ipse sui non retia ferre recusat,
non tenuisse canes, non per iuga montis iniqui
ire comes, longaque alit adsuetudine flammas.
Iamque fere medius Titan venientis et actae
noctis erat spatioque pari distabat utrimque;
corpora veste levant et suco pinguis olivi
splendescunt latique ineunt certamina disci.
Quem prius aërias libratum Phoebus in auras
misit et oppositas disiecit pondere nubes.
Reccidit in solidam longo post tempore terram
pondus et exhibuit iunctam cum viribus artem.
Protinus inprudens actusque cupidine lusus
tollere Taenarides orbem properabat; at illum
dura repercussum subiecit ab aëre tellus
in vultus, Hyacinthe, tuos. Expalluit aeque
quam puer ipse deus collapsosque excipit artus
et modo te refovet, modo tristia vulnera siccat,
nunc animam admotis fugientem sustinet herbis.
Nil prosunt artes; erat inmedicabile vulnus.
Ut, siquis violas riguoque papaver in horto
liliaque infringat, fulvis horrentia linguis,
marcida demittat subito caput illa vietum
nec se sustineant spectentque cacumine terram;
sic vultus moriens iacet et defecta vigore
ipsa sibi est oneri cervix umeroque recumbit.
"Laberis, Oebalie, prima fraudate iuventa"
Phoebus ait "videoque tuum, mea crimina, vulnus.
Tu dolor es facinusque meum; mea dextera leto
inscribenda tuo est; ego sum tibi funeris auctor.
Quae mea culpa tamen? Nisi si lusisse vocari
culpa potest, nisi culpa potest et amasse vocari.
Atque utinam merito vitam tecumque liceret
reddere! Quod quoniam fatali lege tenemur,
semper eris mecum memorique haerebis in ore.
Te lyra pulsa manu, te carmina nostra sonabunt
flosque novus scripto gemitus imitabere nostros.
Tempus et illud erit, quo se fortissimus heros
addat in hunc florem folioque legatur eodem."
Talia dum vero memorantur Apollinis ore,
ecce cruor, qui fusus humo signaverat herbas,
desinit esse cruor Tyrioque nitentior ostro
flos oritur formamque capit quam lilia, si non
purpureus color his, argenteus esset in illis.
Non satis hoc Phoebo est (is enim fuit auctor honoris);
ipse suos gemitus foliis inscribit et ai ai
flos habet inscriptum funestaque littera ducta est.
Nec gemuisse pudet Sparten Hyacinthon honorque
durat in hoc aevi celebrandaque more priorum
annua praelata redeunt Hyacinthia pompa.
At si forte roges fecundam Amathunta metallis
an genuisse velit Propoetidas, abnuet aeque
atque illos gemino quondam quibus aspera cornu
frons erat; unde etiam nomen traxere Cerastae.
Ante fores horum stabat Iovis Hospitis ara
in luco celebri; quam siquis sanguine tinctam
advena vidisset, mactatos crederet illic
lactantes vitulos Amathusiacasque bidentes;
hospes erat caesus. Sacris offensa nefandis,
ipsa suas urbes Ophiusiaque arva parabat
deserere alma Venus. "Sed quid loca grata, quid urbes
peccavere meae? Quod" dixit "crimen in illis?
Exsilio poenam potius gens impia pendat,
vel nece, vel siquid medium est mortisque fugaeque.
Idque quid esse potest, nisi versae poena figurae?"
Dum dubitat, quo mutet eos, ad cornua vultum
flexit et admonita est haec illis posse relinqui;
grandiaque in torvos transformat membra iuvencos.
Sunt tamen obscaenae Venerem Propoetides ausae
esse negare deam; pro quo sua numinis ira
corpora cum forma primae vulgasse feruntur;
utque pudor cessit sanguisque induruit oris,
in rigidum parvo silicem discrimine versae.
Quas quia Pygmalion aevum per crimen agentis
viderat, offensus vitiis quae plurima menti
femineae natura dedit, sine coniuge caelebs
vivebat thalamique diu consorte carebat.
Interea niveum mira feliciter arte
sculpsit ebur formamque dedit, qua femina nasci
nulla potest; operisque sui concepit amorem.
Virginis est verae facies, quam vivere credas,
et, si non obstet reverentia, velle moveri;
ars adeo latet arte sua. Miratur et haurit
pectore Pygmalion simulati corporis ignes.
Saepe manus operi temptantes admovet, an sit
corpus an illud ebur; nec adhuc ebur esse fatetur.
Oscula dat reddique putat loquiturque tenetque
et credit tactis digitos insidere membris
et metuit, pressos veniat ne livor in artus;
et modo blanditias adhibet, modo grata puellis
munera fert illi, conchas teretesque lapillos
et parvas volucres et flores mille colorum
liliaque pictasque pias et ab arbore lapsas
Heliadum lacrimas; ornat quoque vestibus artus,
dat digitis gemmas, dat longa monilia collo;
aure leves bacae, redimicula pectore pendent.
Cuncta decent; nec nuda minus formosa videtur.
Collocat hanc stratis concha Sidonide tinctis
appellatque tori sociam acclinataque colla
mollibus in plumis, tamquam sensura, reponit.
Festa dies Veneris tota celeberrima Cypro
venerat et pandis inductae cornibus aurum
conciderant ictae nivea cervice iuvencae
turaque fumabant; cum munere functus ad aras
constitit et timide: "Si di dare cuncta potestis,
sit coniunx, opto" (non ausus "eburnea virgo"
dicere) Pygmalion "similis mea" dixit "eburnae."
Sensit, ut ipsa suis aderat Venus aurea festis,
vota quid illa velint et, amici numinis omen,
flamma ter accensa est apicemque per aëra duxit.
Ut rediit, simulacra suae petit illa puellae
incumbensque toro dedit oscula; visa tepere est.
Admovet os iterum, manibus quoque pectora temptat;
temptatum mollescit ebur positoque rigore
subsidit digitis ceditque, ut Hymettia sole
cera remollescit tractataque pollice multas
flectitur in facies ipsoque fit utilis usu.
Dum stupet et dubie gaudet fallique veretur,
rursus amans rursusque manu sua vota retractat;
corpus erat; saliunt temptatae pollice venae.
Tum vero Paphius plenissima concipit heros
verba quibus Veneri grates agat; oraque tandem
ore suo non falsa premit; dataque oscula virgo
sensit et erubuit timidumque ad lumina lumen
attollens pariter cum caelo vidit amantem.
Coniugio, quod fecit, adest dea; iamque coactis
cornibus in plenum noviens lunaribus orbem,
illa Paphon genuit, de qua tenet insula nomen.
Editus hac ille est qui, si sine prole fuisset,
inter felices Cinyras potuisset haberi.
Dira canam; procul hinc natae, procul este parentes;
aut, mea si vestras mulcebunt carmina mentes,
desit in hac mihi parte fides, nec credite factum;
vel, si credetis, facti quoque credite poenam.
Si tamen admissum sinit hoc natura videri,
gentibus Ismariis et nostro gratulor orbi,
gratulor huic terrae, quod abest regionibus illis
quae tantum genuere nefas; sit dives amomo
cinnamaque costumque suum sudataque ligno
tura ferat floresque alios Panchaia tellus,
dum ferat et myrrham; tanti nova non fuit arbor.
Ipse negat nocuisse tibi sua tela Cupido,
Myrrha, facesque suas a crimine vindicat isto.
Stipite te Stygio tumidisque afflavit echidnis
e tribus una soror; scelus est odisse parentem;
hic amor est odio maius scelus. Undique lecti
te cupiunt proceres totoque oriente iuventa
ad thalami certamen adest; ex omnibus unum
elige, Myrrha, virum, dum ne sit in omnibus unus.
Illa quidem sentit foedoque repugnat amori
et secum: "Quo mente feror? Quid molior?" inquit.
"Di, precor, et pietas sacrataque iura parentum,
hoc prohibete nefas scelerique resistite nostro,
si tamen hoc scelus est. Sed enim damnare negatur
hanc Venerem pietas; coëunt animalia nullo
cetera delicto, nec habetur turpe iuvencae
ferre patrem tergo, fit equo sua filia coniunx,
quasque creavit init pecudes caper, ipsaque, cuius
semine concepta est, ex illo concipit ales.
Felices, quibus ista licent! Humana malignas
cura dedit leges et quod natura remittit
invida iura negant. Gentes tamen esse feruntur
in quibus et nato genetrix et nata parenti
iungitur et pietas geminato crescit amore.
Me miseram, quod non nasci mihi contigit illic
fortunaque loci laedor! Quid in ista revolvor?
Spes interdictae discedite; dignus amari
ille, sed ut pater, est. Ergo si filia magni
non essem Cinyrae, Cinyrae concumbere possem;
nunc quia iam meus est, non est meus ipsaque damno
est mihi proximitas; aliena potentior essem.
Ire libet procul hinc patriaeque relinquere fines,
dum scelus effugiam; retinet malus ardor amantem,
ut praesens spectem Cinyram tangamque loquarque
osculaque admoveam, si nil conceditur ultra.
Ultra autem sperare aliquid potes, impia virgo?
Et quot confundas et iura et nomina, sentis?
Tune eris et matris paelex et adultera patris?
Tune soror nati genetrixque vocabere fratris?
Nec metues atro crinitas angue sorores,
quas facibus saevis oculos atque ora petentes
noxia corda vident? At tu, dum corpore non es
passa nefas, animo ne concipe, neve potentis
concubitu vetito naturae pollue foedus.
Velle puta, res ipsa vetat; pius ille memorque
moris. Et o! vellem similis furor esset in illo."
Dixerat; at Cinyras, quem copia digna procorum,
quid faciat, dubitare facit, scitatur ab ipsa,
nominibus dictis, cuius velit esse mariti.
Illa silet primo; patriisque in vultibus haerens
aestuat et tepido suffundit lumina rore.
Virginei Cinyras haec credens esse timoris,
flere vetat siccatque genas atque oscula iungit.
Myrrha datis nimium gaudet; consultaque qualem
optet habere virum: "Similem tibi" dixit; at ille
non intellectam vocem conlaudat et: "Esto
tam pia semper" ait. Pietatis nomine dicto
demisit vultus sceleris sibi conscia virgo.
Noctis erat medium curasque et corpora somnus
solverat; at virgo Cinyreia pervigil igni
carpitur indomito furiosaque vota retractat
et modo desperat, modo vult temptare; pudetque
et cupit et, quid agat, non invenit; utque securi
saucia trabs ingens, ubi plaga novissima restat,
quo cadat, in dubio est omnique a parte timetur;
sic animus vario labefactus vulnere nutat
huc levis atque illuc momentaque sumit utroque,
nec modus aut requies, nisi mors, reperitur amoris.
Mors placet. Erigitur laqueoque innectere fauces
destinat; et zona summo de poste revincta:
"Care, vale, Cinyra, causamque intellege mortis"
dixit et aptabat pallenti vincula collo.
Murmura verborum fidas nutricis ad aures
pervenisse ferunt, limen servantis alumnae.
Surgit anus reseratque fores; mortisque paratae
instrumenta videns, spatio conclamat eodem
seque ferit scinditque sinus ereptaque collo
vincula dilaniat; tum denique flere vacavit,
tum dare complexus laqueique requirere causam.
Muta silet virgo terramque immota tuetur
et deprensa dolet tardae conamina mortis.
Instat anus canosque suos et inania nudans
ubera, per cunas alimentaque prima precatur,
ut sibi committat quicquid dolet. Illa rogantem
aversata gemit; certa est exquirere nutrix
nec solam spondere fidem: "Dic" inquit "opemque
me sine ferre tibi; non est mea pigra senectus.
Seu furor est, habeo quae carmine sanet et herbis;
sive aliquis nocuit, magico lustrabere ritu;
ira deum sive est, sacris placabilis ira.
Quid rear ulterius? Certe fortuna domusque
sospes et in cursu est; vivit genetrixque paterque."
Myrrha, patre audito, suspiria duxit ab imo
pectore; nec nutrix etiamnum concipit ullum
mente nefas aliquemque tamen praesentit amorem;
propositique tenax, quodcumque est, orat, ut ipsi
indicet; et gremio lacrimantem tollit anili
atque ita complectens infirmis membra lacertis:
"sensimus," inquit "amas; et in hoc mea (pone timorem)
sedulitas erit apta tibi; nec sentiet umquam
hoc pater." Exsiluit gremio furibunda torumque
ore premens: "Discede, precor, miseroque pudori
parce" ait. Instanti: "Discede, aut desine" dixit
"quaerere quid doleam; scelus est quod scire laboras."
Horret anus tremulasque manus annisque metuque
tendit et ante pedes supplex procumbit alumnae
et modo blanditur, modo, si non conscia fiat,
terret et indicium laquei coeptaeque minatur
mortis et officium commisso spondet amori.
Extulit illa caput lacrimisque implevit obortis
pectora nutricis conataque saepe fateri
saepe tenet vocem pudibundaque vestibus ora
texit et: "O" dixit "felicem coniuge matrem!"
Hactenus et gemuit. Gelidos nutricis in artus
ossaque, sensit enim, penetrat tremor albaque toto
vertice canities rigidis stetit hirta capillis
multaque, ut excuteret diros, si posset, amores,
addidit; at virgo scit se non falsa moneri,
certa mori tamen est, si non potiatur amore.
"Vive" ait haec "potiere tuo"; et, non ausa "parente"
dicere, conticuit promissaque numine firmat.
Festa piae Cereris celebrabant annua matres
illa quibus nivea velatae corpora veste
primitias frugum dant spicea serta suarum
perque novem noctes venerem tactusque viriles
in vetitis numerant; turba Cenchreis in illa
regis adest coniunx arcanaque sacra frequentat.
Ergo legitima vacuus dum coniuge lectus
nacta gravem vino Cinyram male sedula nutrix,
nomine mentito, veros exponit amores
et faciem laudat; quaesitis virginis annis:
"Par" ait "est Myrrhae." Quam postquam adducere iussa est
utque domum rediit: "Gaude, mea" dixit "alumna;
vicimus." Infelix non toto pectore sentit
laetitiam virgo praesagaque pectora maerent,
sed tamen et gaudet; tanta est discordia mentis.
Tempus erat quo cuncta silent interque Triones
flexerat obliquo plaustrum temone Bootes;
ad facinus venit illa suum. Fugit aurea caelo
luna, tegunt nigrae latitantia sidera nubes;
nox caret igne suo; primus tegis, Icare, vultus
Erigoneque pio sacrata parentis amore.
Ter pedis offensi signo est revocata, ter omen
funereus bubo letali carmine fecit;
it tamen et tenebrae minuunt noxque atra pudorem;
nutricisque manum laeva tenet, altera motu
caecum iter explorat. Thalami iam limina tangit
iamque fores aperit, iam ducitur intus; at illi
poplite succiduo genua intremuere fugitque
et color et sanguis animusque relinquit euntem.
Quoque suo propior sceleri est, magis horret et ausi
paenitet et vellet non cognita posse reverti.
Cunctantem longaeva manu deducit et alto
admotam lecto cum traderet: "Accipe" dixit;
"ista tua est, Cinyra;" devotaque corpora iunxit.
Accipit obscaeno genitor sua viscera lecto
virgineosque metus levat hortaturque timentem.
Forsitan aetatis quoque nomine "filia" dixit;
dixit et illa "pater", sceleri ne nomina desint.
Plena patris thalamis excedit et impia diro
semina fert utero conceptaque crimina portat.
Postera nox facinus geminat, nec finis in illa est;
cum tandem Cinyras, avidus cognoscere amantem
post tot concubitus, illato lumine vidit
et scelus et natam; verbisque dolore retentis,
pendenti nitidum vagina deripit ensem.
Myrrha fugit tenebrisque et caecae munere noctis
intercepta neci est latosque vagata per agros
palmiferos Arabas Panchaeaque rura reliquit
perque novem erravit redeuntis cornua lunae,
cum tandem terra requievit fessa Sabaea,
vixque uteri portabat onus. Tum nescia voti
atque inter mortisque metus et taedia vitae
est tales complexa preces: "O siqua patetis
numina confessis, merui nec triste recuso
supplicium; sed ne violem vivosque superstes
mortuaque extinctos, ambobus pellite regnis
mutataeque mihi vitamque necemque negate."
Numen confessis aliquod patet; ultima certe
vota suos habuere deos; nam crura loquentis
terra supervenit ruptosque obliqua per ungues
porrigitur radix, longi firmamina trunci;
ossaque rubor agunt mediaque manente medulla
sanguis it in sucos, in magnos bracchia ramos,
in parvos digiti, duratur cortice pellis.
Iamque gravem crescens uterum perstrinxerat arbor
pectoraque obruerat collumque operire parabat;
non tulit illa moram venientique obvia ligno
subsedit mersitque suos in cortice vultus.
Quae quamquam amisit veteres cum corpore sensus,
flet tamen et tepidae manant ex arbore guttae.
Est honor et lacrimis, stillataque robore myrrha
nomen erile tenet nulloque tacebitur aevo.
At male conceptus sub robore creverat infans
quaerebatque viam qua se genetrice relicta
exsereret; media gravidus tumet arbore venter,
tendit onus matrem; neque habent sua verba dolores,
nec Lucina potest parientis voce vocari.
Nitenti tamen est similis curvataque crebros
dat gemitus arbor lacrimisque cadentibus umet.
Constitit ad ramos mitis Lucina dolentis
admovitque manus et verba puerpera dixit.
Arbor agit rimas et fissa cortice vivum
reddit onus vagitque puer; quem mollibus herbis
Naides impositum lacrimis unxere parentis.
Laudaret faciem Livor quoque; qualia namque
corpora nudorum tabula pinguntur Amorum,
talis erat, sed, ne faciat discrimina cultus,
aut huic adde levis, aut illi deme pharetras.
Labitur occulte fallitque volatilis aetas
et nihil est annis velocius; ille sorore
natus avoque suo, qui conditus arbore nuper,
nuper erat genitus, modo formosissimus infans,
iam iuvenis, iam vir, iam se formosior ipso est;
iam placet et Veneri matrisque ulciscitur ignes.
Namque pharetratus dum dat puer oscula matri,
inscius exstanti destrinxit harundine pectus;
laesa manu natum dea reppulit; altius actum
vulnus erat specie primoque fefellerat ipsam.
Capta viri forma non iam Cythereia curat
litora, non alto repetit Paphon aequore cinctam
piscosamque Gnidon gravidamque Amathunta metallis.
Abstinet et caelo; caelo praefertur Adonis.
Hunc tenet, huic comes est; assuetaque semper in umbra
indulgere sibi formamque augere colendo,
per iuga, per silvas dumosaque saxa vagatur,
fine genus vestem ritu succincta Dianae;
hortaturque canes tutaeque animalia praedae,
aut pronos lepores, aut celsum in cornua cervum,
aut agitat damnas; a fortibus abstinet apris
raptoresque lupos armatosque unguibus ursos
vitat et armenti saturatos caede leones.
Te quoque, ut hos timeas, siquid prodesse monendo
posset, Adoni, monet: "Fortis"que "fugacibus esto"
inquit: "in audaces non est audacia tuta.
Parce meo, iuvenis, temerarius esse periclo;
neve feras, quibus arma dedit natura, lacesse,
stet mihi ne magno tua gloria. Non movet aetas
nec facies nec quae Venerem movere, leones
saetigerosque sues oculosque animosque ferarum.
Fulmen habent acres in aduncis dentibus apri,
impetus est fulvis et vasta leonibus ira
invisumque mihi genus est." Quae causa, roganti:
"Dicam" ait "et veteris monstrum mirabile culpae.
Sed labor insolitus iam me lassavit et ecce
opportuna sua blanditur populus umbra
datque torum caespes; libet hac requiescere tecum
(et requievit) humo" pressitque et gramen et ipsum
inque sinu iuvenis posita cervice reclinis
sic ait ac mediis interserit oscula verbis.
"Forsitan audieris aliquam certamine cursus
veloces superasse viros; non fabula rumor
ille fuit, superabat enim; non dicere posses,
laude pedum formaene bono praestantior esset.
Scitanti deus huic de coniuge: "Coniuge" dixit
"nil opus est, Atalanta, tibi; fuge coniugis usum;
nec tamen effugies teque ipsa viva carebis."
Territa sorte dei per opacas innuba silvas
vivit et instantem turbam violenta procorum
condicione fugat: "Nec sum potienda, nisi" inquit
"victa prius cursu; pedibus contendite mecum.
Praemia veloci coniunx thalamique dabuntur,
mors pretium tardis; ea lex certaminis esto."
Illa quidem inmitis; sed (tanta potentia formae est)
venit ad hanc legem temeraria turba procorum.
Sederat Hippomenes cursus spectator iniqui
et "petitur cuiquam per tanta pericula coniunx?"
dixerat ac nimios iuvenum damnarat amores.
Ut faciem et posito corpus velamine vidit,
quale meum, vel quale tuum, si femina fias,
obstipuit tollensque manus: "Ignoscite," dixit
"quos modo culpavi; nondum mihi praemia nota,
quae peteretis, erant." Laudando concipit ignes
et, ne quis iuvenum currat velocius, optat
invidiaque timet. "Sed cur certaminis huius
intemptata mihi fortuna relinquitur?" inquit
"audentes deus ipse iuvat." Dum talia secum
exigit Hippomenes, passu volat alite virgo.
Quae quamquam Scythica non setius ire sagitta
Aonio visa est iuveni, tamen ille decorem
miratur magis; et cursus facit ille decorem.
Aura refert ablata citis talaria plantis
tergaque iactantur crines per eburnea quaeque,
poplitibus suberant picto genualia limbo;
inque puellari corpus candore ruborem
traxerat, haud aliter quam cum super atria velum
candida purpureum simulatas inficit umbras.
Dum notat haec hospes, decursa novissima meta est
et tegitur festa victrix Atalanta corona.
Dant gemitum victi penduntque ex foedere poenas.
Non tamen eventu iuvenis deterritus horum
constitit in medio vultuque in virgine fixo:
"Quid facilem titulum superando quaeris inertes?
Mecum confer" ait. "Seu me fortuna potentem
fecerit, a tanto non indignabere vinci;
namque mihi genitor Megareus Onchestius, illi
est Neptunus avus, pronepos ego regis aquarum;
nec virtus citra genus est; seu vincar, habebis
Hippomene victo magnum et memorabile nomen."
Talia dicentem molli Schoeneia vultu
aspicit et dubitat superari an vincere malit,
atque ita: "Quis deus hunc formosis", inquit "iniquus
perdere vult caraeque iubet discrimine vitae
coniugium petere hoc? Non sum, me iudice, tanti.
Nec forma tangor (poteram tamen hac quoque tangi),
sed quod adhuc puer est; non me movet ipse, sed aetas.
Quid, quod inest virtus et mens interrita leti?
Quid, quod ab aequorea numeratur origine quartus?
Quid, quod amat tantique putat conubia nostra,
ut pereat, si me fors illi dura negarit?
Dum licet, hospes, abi thalamosque relinque cruentos.
Coniugium crudele meum est; tibi nubere nulla
nolet et optari potes a sapiente puella.
Cur tamen est mihi cura tui, tot iam ante peremptis?
Viderit; intereat, quoniam tot caede procorum
admonitus non est agiturque in taedia vitae.
Occidet hic igitur, voluit quia vivere mecum,
indignamque necem pretium patietur amoris?
Non erit invidiae victoria nostra ferendae.
Sed non culpa mea est. Utinam desistere velles,
aut, quoniam es demens, utinam velocior esses!
At quam virgineus puerili vultus in ore est!
A! Miser Hippomene, nollem tibi visa fuissem;
vivere dignus eras; quod si felicior essem
nec mihi coniugium fata inportuna negarent,
unus eras cum quo sociare cubilia vellem."
Dixerat utque rudis primoque Cupidine tacta,
quod facit ignorans, amat et non sentit amorem.
Iam solitos poscunt cursus populusque paterque,
cum me sollicita proles Neptunia voce
invocat Hippomenes: "Cytherea"que "comprecor, ausis
adsit", ait "nostris, et, quos dedit, adiuvet ignes."
Detulit aura preces ad me non invida blandas;
motaque sum, fateor; nec opis mora longa dabatur.
Est ager, indigenae Tamasenum nomine dicunt,
telluris Cypriae pars optima, quam mihi prisci
sacravere senes templisque accedere dotem
hanc iussere meis; medio nitet arbor in arvo,
fulva comam, fulvo ramis crepitantibus auro.
Hinc tria forte mea veniens decerpta ferebam
aurea poma manu; nullique videnda nisi ipsi
Hippomenen adii docuique, quis usus in illis.
Signa tubae dederant, cum carcere pronus uterque
emicat et summam celeri pede libat harenam.
Posse putes illos sicco freta radere passu
et segetis canae stantes percurrere aristas.
Adiciunt animos iuveni clamorque favorque
verbaque dicentum: "Nunc, nunc incumbere tempus;
Hippomene, propera; nunc viribus utere totis.
Pelle moram, vinces." Dubium, Megareius heros
gaudeat an virgo magis his Schoeneia dictis.
O quotiens, cum iam posset transire, morata est
spectatosque diu vultus invita reliquit!
Aridus e lasso veniebat anhelitus ore
metaque erat longe; tum denique de tribus unum
fetibus arboreis proles Neptunia misit.
Obstipuit virgo nitidique cupidine pomi
declinat cursus aurumque volubile tollit.
Praeterit Hippomenes; resonant spectacula plausu.
Illa moram celeri cessataque tempora cursu
corrigit atque iterum iuvenum post terga relinquit;
et rursus pomi iactu remorata secundi,
consequitur transitque virum. Pars ultima cursus
restabat: "Nunc" inquit "ades, dea muneris auctor;"
inque latus campi, quo tardius illa rediret,
iecit ab obliquo nitidum iuvenaliter aurum.
An peteret, virgo est dubitare; coëgi
tollere et adieci sublato pondera malo
impediique oneris pariter gravitate moraque;
neve meus sermo cursu sit tardior ipso,
praeterita est virgo; duxit sua praemia victor.
Dignane, cui grates ageret, cui turis honorem
ferret, Adoni, fui? Nec grates immemor egit,
nec mihi tura tulit. Subitam convertor in iram
contemptuque dolens, ne sim spernenda futuris,
exemplo caveo meque ipsa exhortor in ambos.
Templa, deum Matri quae quondam clarus Echion
fecerat ex voto, nemorosis abdita silvis,
transibant et iter longum requiescere suasit.
Illic concubitus intempestiva cupido
occupat Hippomenen, a numine concita nostro.
Luminis exigui fuerat prope templa recessus,
speluncae similis, nativo pumice tectus,
religione sacer prisca, quo multa sacerdos
lignea contulerat veterum simulacra deorum.
Hunc init et vetito temerat sacraria probro.
Sacra retorserunt oculos; turritaque Mater,
an Stygia sontes, dubitavit, mergeret unda.
Poena levis visa est; ergo modo levia fulvae
colla iubae velant, digiti curvantur in ungues,
ex umeris armi fiunt, in pectora totum
pondus abit, summae cauda verruntur harenae.
Iram vultus habet, pro verbis murmura reddunt,
pro thalamis celebrant silvas; aliisque timendi
dente premunt domito Cybeleia frena leones.
Hos tu, care mihi, cumque his genus omne ferarum,
quod non terga fugae sed pugnae pectora praebet,
effuge, ne virtus tua sit damnosa duobus."
Illa quidem monuit iunctisque per aëra cygnis
carpit iter; sed stat monitis contraria virtus.
Forte suem latebris vestigia certa secuti
excivere canes silvisque exire parantem
fixerat obliquo iuvenis Cinyreius ictu.
Protinus excussit pando venabula rostro
sanguine tincta suo trepidumque et tuta petentem
trux aper insequitur totosque sub inguine dentes
abdidit et fulva moribundum stravit harena.
Vecta levi curru medias Cythereia per auras
Cypron olorinis nondum pervenerat alis;
agnovit longe gemitum morientis et albas
flexit aves illuc utque aethere vidit ab alto
exanimem inque suo iactantem sanguine corpus,
desiluit pariterque sinum pariterque capillos
rupit et indignis percussit pectora palmis
questaque cum fatis: "Et non tamen omnia vestri
iuris erunt" dixit; "luctus monimenta manebunt
semper, Adoni, mei; repetitaque mortis imago
annua plangoris peraget simulamina nostri.
At cruor in florem mutabitur. An tibi quondam
femineos artus in olentes vertere mentas,
Persephone, licuit, nobis Cinyreius heros
invidiae mutatus erit?" Sic fata cruorem
nectare odorato sparsit qui tactus ab illo
intumuit sic ut fulvo perlucida caeno
surgere bulla solet; nec plena longior hora
facta mora est, cum flos de sanguine concolor ortus,
qualem, quae lento celant sub cortice granum,
punica ferre solent; brevis est tamen usus in illo;
namque male haerentem et nimia levitate caducum
excutiunt idem, qui praestant nomina, venti."