1

Dīscĭtĕ quaē făcĭēm cōmmēndēt cūră, pŭēllaē,

ēt quō sīt vōbīs ‖ fōrmă tŭēndă mŏdō.

Cūltŭs hŭmūm stĕrĭlēm Cĕrĕālĭă pēndĕrĕ iūssīt

mūnĕră, mōrdācēs ‖ īntĕrĭērĕ rŭbī;

cūltŭs ĕt īn pōmīs sūcōs ēmēndăt ăcērbōs,

fīssăque ădōptīvās ‖ āccĭpĭt ārbŏr ŏpēs.

Cūltă plăcēnt: aūrō sūblīmĭă tēctă lĭnūntūr;

nīgră sŭb īmpŏsĭtō ‖ mārmŏrĕ tērră lătēt.

Vēllĕră saēpe ĕădēm Tўrĭō mĕdĭcāntŭr ăhēnō;

sēctĭlĕ dēlĭcĭīs ‖ Īndĭă praēbĕt ĕbūr.

Fōrsĭtăn āntīquaē Tătĭō sūb rēgĕ Săbīnaē

mālŭĕrīnt quām sē ‖ rūră pătērnă cŏlī,

cūm mātrōnă prĕmēns āltūm rŭbĭcūndă sĕdīlĕ

āssĭdŭō dūrūm ‖ pōllĭcĕ nēbăt ŏpūs

īpsăquĕ claūdēbāt, quōs fīlĭă pāvĕrăt, āgnōs,

īpsă dăbāt vīrgās ‖ caēsăquĕ līgnă fŏcō;

āt vēstraē mātrēs tĕnĕrās pĕpĕrērĕ pŭēllās:

vūltĭs ĭnaūrātā ‖ cōrpŏră vēstĕ tĕgī,

vūltĭs ŏdōrātōs pŏsĭtū vărĭārĕ căpīllōs,

cōnspĭcŭām gēmmīs ‖ vūltĭs hăbērĕ mănūm;

īndŭĭtīs cōllō lăpĭdēs Ŏrĭēntĕ pĕtītōs

ēt quāntōs ŏnŭs ēst ‖ aūrĕ tŭlīssĕ dŭōs.

Nēc tămĕn īndīgnūm: sīt vōbīs cūră plăcēndī,

cūm cōmptōs hăbĕānt ‖ saēcŭlă vēstră vĭrōs:

fēmĭnĕā vēstrī pŏlĭūntūr lēgĕ mărītī

ēt vīx ād cūltūs ‖ nūptă quŏd āddăt hăbēt.

†Prō sē quaēquĕ părēnt ēt quōs vĕnĕrēntŭr ămōrēs

rēfērt. Mūndĭtĭā ‖ crīmĭnă nūllă mĕrēt.†

Rūrĕ lătēnt fīngūntquĕ cŏmās; lĭcĕt ārdŭŭs īllās

cēlĕt Ăthōs, cūltās ‖ āltŭs hăbēbĭt Ăthōs.

Ēst ĕtĭām plăcŭīssĕ sĭbī quaēcūmquĕ vŏlūptās:

vīrgĭnĭbūs cōrdī ‖ grātăquĕ fōrmă sŭa ēst.

Laūdātās hŏmĭnī vŏlŭcrīs Iūnōnĭă pēnnās

ēxplĭcăt ēt fōrmā ‖ mūtă sŭpērbĭt ăvīs.

Sīc pŏtĭūs †vōs ūrgĕt† ămōr quām fōrtĭbŭs hērbīs,

quās măgă tērrĭbĭlī ‖ sūbsĕcăt ārtĕ mănūs:

nēc vōs grāmĭnĭbūs nēc mīxtō crēdĭtĕ sūcō

nēc tēmptātĕ nŏcēns ‖ vīrŭs ămāntĭs ĕquaē.

Nēc mĕdĭaē Mārsīs fīndūntūr cāntĭbŭs ānguēs

nēc rĕdĭt īn fōntēs ‖ ūndă sŭpīnă sŭōs;

ēt quāmvīs ălĭquīs Tĕmĕsaēă rĕmōvĕrĭt aēră,

nūmquām Lūnă sŭīs ‖ ēxcŭtĭētŭr ĕquīs.)

Prīmă sĭt īn vōbīs mōrūm tūtēlă, pŭēllaē:

īngĕnĭō făcĭēs ‖ cōncĭlĭāntĕ plăcēt.

Cērtŭs ămōr mōrum ēst; fōrmām pŏpŭlābĭtŭr aētās,

ēt plăcĭtūs rūgīs ‖ vūltŭs ărātŭs ĕrīt;

tēmpŭs ĕrīt, quō vōs spĕcŭlūm vīdīssĕ pĭgēbīt

ēt vĕnĭēt rūgīs ‖ āltĕră caūsă dŏlōr.

Sūffĭcĭt ēt lōngūm prŏbĭtās pērdūrăt ĭn aēvūm,

pērquĕ sŭōs ānnōs ‖ hīnc bĕnĕ pēndĕt ămōr.

Dīc ăgĕ, cūm tĕnĕrōs sōmnūs dīmīsĕrĭt ārtūs,

cāndĭdă quō pōssīnt ‖ ōră nĭtērĕ mŏdō.

Hōrdĕă, quaē Lĭbўcī rătĭbūs mīsērĕ cŏlōnī,

ēxŭĕ dē pălĕā ‖ tēgmĭnĭbūsquĕ sŭīs;

pār ĕrŭī mēnsūră dĕcēm mădĕfīăt ăb ōvīs

(sēd cŭmŭlēnt lībrās ‖ hōrdĕă nūdă dŭās):

haēc, ŭbĭ vēntōsās fŭĕrīnt sīccātă pĕr aūrās,

lēntă iŭbē scābrā ‖ frāngăt ăsēllă mŏlā.

Ēt quaē prīmă cădēnt vīvācī cōrnŭă cērvō

cōntĕre; †ĭn haēc sŏlĭdā† ‖ sēxtă făc āssĭs ĕāt.

Iāmque, ŭbĭ pūlvĕrĕaē fŭĕrīnt cōnfūsă fărīnaē,

prōtĭnŭs īnnŭmĕrīs ‖ ōmnĭă cērnĕ căvīs;

ādĭcĕ nārcīssī bīs sēx sĭnĕ cōrtĭcĕ būlbōs,

strēnŭă quōs pūrō ‖ mārmŏrĕ dēxtră tĕrāt;

sēxtāntēmquĕ trăhāt cūmmī cūm sēmĭnĕ Tūscō;

hūc nŏvĭēs tāntō ‖ plūs tĭbĭ mēllĭs ĕāt:

quaēcūmque āffĭcĭēt tālī mĕdĭcāmĭnĕ vūltūm,

fūlgēbīt spĕcŭlō ‖ lēvĭŏr īllă sŭō.

Nēc tū pāllēntēs dŭbĭtā tōrrērĕ lŭpīnōs

ēt sĭmŭl īnflāntēs ‖ cōrpŏră frīgĕ făbās:

ūtrăquĕ sēx hăbĕānt aēquō dīscrīmĭnĕ lībrās,

ūtrăquĕ dē pīgrīs ‖ cōmmĭnŭēndă mŏlīs;

nēc cērūssă tĭbī nēc nītrī spūmă rŭbēntīs

dēsĭt ĕt Īllўrĭcā ‖ quaē vĕnĭt īrĭs hŭmō:

dā vălĭdīs iŭvĕnūm părĭtēr sŭbĭgēndă lăcērtīs

(sēd iūstūm trīstīs ‖ ūncĭă pōndŭs ĕrīt).

Āddĭtă dē quĕrŭlō vŏlŭcrūm mĕdĭcāmĭnă nīdō

ōrĕ fŭgānt măcŭlās: ‖ ālcўŏnēă vŏcānt.

Pōndĕrĕ sī quaērīs quō sīm cōntēntŭs ĭn īllīs,

quōd trăhĭt īn pārtēs ‖ ūncĭă sēctă dŭās.

Ūt cŏĕānt āptēquĕ lĭnī pēr cōrpŏră pōssīnt,

ādĭcĕ dē flāvīs ‖ Āttĭcă mēllă făvīs.

Quāmvīs tūră dĕōs īrātăquĕ nūmĭnă plācēnt,

nōn tămĕn āccēnsīs ‖ ōmnĭă dāndă fŏcīs.

Tūs ŭbĭ mīscŭĕrīs rōdēntī cōrpŏră nītrō,

pōndĕrĭbūs iūstīs ‖ fāc sĭt ŭtrīmquĕ trĭēns.

Pārtĕ mĭnūs quārtā dērēptūm cōrtĭcĕ cūmmī

ēt mŏdĭcum ē mūrrīs ‖ pīnguĭbŭs āddĕ cŭbūm.

Haēc, ŭbĭ cōntrĭĕrīs, pēr dēnsă fŏrāmĭnă cērnĕ;

pūlvĭs ăb īnfūsō ‖ mēllĕ prĕmēndŭs ĕrīt.

Prōfŭĭt ēt mărăthōs bĕne ŏlēntĭbŭs āddĕrĕ mūrrīs

(quīnquĕ părēnt mărăthī ‖ scrīpŭlă, mūrră nŏvēm),

ārēntīsquĕ rŏsaē quāntūm mănŭs ūnă prĕhēndāt

cūmque Āmmōnĭăcō ‖ māscŭlă tūră sălē;

hōrdĕă quēm făcĭūnt, īllīs āffūndĕ crĕmōrēm:

aēquēnt ēxpēnsās ‖ cūm sălĕ tūră rŏsās.

Tēmpŏrĕ sīnt pārvō mōllī lĭcĕt īllĭtă vūltū,

haērēbīt tōtō ‖ nūllŭs ĭn ōrĕ cŏlōr.

Vīdī, quaē gĕlĭdā mădĕfāctă păpāvĕră lŷmphā

cōntĕrĕrēt tĕnĕrīs ‖ īllĭnĕrētquĕ gĕnīs.

* * * * *

Discite quae faciem commendet cura, puellae,

et quo sit vobis forma tuenda modo.

Cultus humum sterilem Cerealia pendere iussit

munera, mordaces interiere rubi;

cultus et in pomis sucos emendat acerbos,

fissaque adoptivas accipit arbor opes.

Culta placent: auro sublimia tecta linuntur;

nigra sub imposito marmore terra latet.

Vellera saepe eadem Tyrio medicantur aheno;

sectile deliciis India praebet ebur.

Forsitan antiquae Tatio sub rege Sabinae

maluerint quam se rura paterna coli,

cum matrona premens altum rubicunda sedile

assiduo durum pollice nebat opus

ipsaque claudebat, quos filia paverat, agnos,

ipsa dabat virgas caesaque ligna foco;

at vestrae matres teneras peperere puellas:

vultis inaurata corpora veste tegi,

vultis odoratos positu variare capillos,

conspicuam gemmis vultis habere manum;

induitis collo lapides Oriente petitos

et quantos onus est aure tulisse duos.

Nec tamen indignum: sit vobis cura placendi,

cum comptos habeant saecula vestra viros:

feminea vestri poliuntur lege mariti

et vix ad cultus nupta quod addat habet.

†Pro se quaeque parent et quos venerentur amores

refert. Munditia crimina nulla meret.†

Rure latent finguntque comas; licet arduus illas

celet Athos, cultas altus habebit Athos.

Est etiam placuisse sibi quaecumque voluptas:

virginibus cordi grataque forma sua est.

Laudatas homini volucris Iunonia pennas

explicat et forma muta superbit avis.

Sic potius †vos urget† amor quam fortibus herbis,

quas maga terribili subsecat arte manus:

nec vos graminibus nec mixto credite suco

nec temptate nocens virus amantis equae.

(Nec mediae Marsis finduntur cantibus angues

nec redit in fontes unda supina suos;

et quamvis aliquis Temesaea removerit aera,

numquam Luna suis excutietur equis.)

Prima sit in vobis morum tutela, puellae:

ingenio facies conciliante placet.

Certus amor morum est; formam populabitur aetas,

et placitus rugis vultus aratus erit;

tempus erit, quo vos speculum vidisse pigebit

et veniet rugis altera causa dolor.

Sufficit et longum probitas perdurat in aevum,

perque suos annos hinc bene pendet amor.

Dic age, cum teneros somnus dimiserit artus,

candida quo possint ora nitere modo.

Hordea, quae Libyci ratibus misere coloni,

exue de palea tegminibusque suis;

par erui mensura decem madefiat ab ovis

(sed cumulent libras hordea nuda duas):

haec, ubi ventosas fuerint siccata per auras,

lenta iube scabra frangat asella mola.

Et quae prima cadent vivaci cornua cervo

contere; †in haec solida† sexta fac assis eat.

Iamque, ubi pulvereae fuerint confusa farinae,

protinus innumeris omnia cerne cavis;

adice narcissi bis sex sine cortice bulbos,

strenua quos puro marmore dextra terat;

sextantemque trahat cummi cum semine Tusco;

huc novies tanto plus tibi mellis eat:

quaecumque afficiet tali medicamine vultum,

fulgebit speculo levior illa suo.

Nec tu pallentes dubita torrere lupinos

et simul inflantes corpora frige fabas:

utraque sex habeant aequo discrimine libras,

utraque de pigris comminuenda molis;

nec cerussa tibi nec nitri spuma rubentis

desit et Illyrica quae venit iris humo:

da validis iuvenum pariter subigenda lacertis

(sed iustum tristis uncia pondus erit).

Addita de querulo volucrum medicamina nido

ore fugant maculas: alcyonea vocant.

Pondere si quaeris quo sim contentus in illis,

quod trahit in partes uncia secta duas.

Ut coëant apteque lini per corpora possint,

adice de flavis Attica mella favis.

Quamvis tura deos irataque numina placent,

non tamen accensis omnia danda focis.

Tus ubi miscueris rodenti corpora nitro,

ponderibus iustis fac sit utrimque triens.

Parte minus quarta dereptum cortice cummi

et modicum e murris pinguibus adde cubum.

Haec, ubi contrieris, per densa foramina cerne;

pulvis ab infuso melle premendus erit.

Profuit et marathos bene olentibus addere murris

(quinque parent marathi scripula, murra novem),

arentisque rosae quantum manus una prehendat

cumque Ammoniaco mascula tura sale;

hordea quem faciunt, illis affunde cremorem:

aequent expensas cum sale tura rosas.

Tempore sint parvo molli licet illita vultu,

haerebit toto nullus in ore color.

Vidi, quae gelida madefacta papavera lympha

contereret teneris illineretque genis.

* * * * *