1

Quaērĭtĭs ūndĕ pŭtēm Māiō dătă nōmĭnă mēnsī?

nōn sătĭs ēst lĭquĭdō ‖ cōgnĭtă caūsă mĭhī.

ūt stăt ĕt īncērtūs quā sīt sĭbĭ nēscĭt ĕūndūm,

cūm vĭdĕt ēx ōmnī ‖ pārtĕ, vĭātŏr, ĭtēr,

sīc, quĭă pōssĕ dătūr dīvērsās rēddĕrĕ caūsās

quā fĕrăr īgnōrō, ‖ cōpĭăque īpsă nŏcēt.

dīcĭtĕ, quaē fōntēs Ăgănīppĭdŏs Hīppōcrēnēs,

grātă Mĕdūsaēī ‖ sīgnă, tĕnētĭs, ĕquī.

dīssēnsērĕ dĕaē; quārūm Pŏlўhŷmnĭă coēpīt

prīmă (sĭlēnt ălĭaē, ‖ dīctăquĕ mēntĕ nŏtānt):

"pōst chăŏs ūt prīmūm dătă sūnt trĭă cōrpŏră mūndō

īnquĕ nŏvās spĕcĭēs ‖ ōmnĕ rĕcēssĭt ŏpūs,

pōndĕrĕ tērră sŭō sūbsēdĭt ĕt aēquŏră trāxīt:

āt caēlūm lĕvĭtās ‖ īn lŏcă sūmmă tŭlīt;

sōl quŏquĕ cūm stēllīs nūllā grăvĭtātĕ rĕtēntūs

ēt vōs, Lūnārēs, ‖ ēxsĭlŭīstĭs, ĕquī.

sēd nĕquĕ tērră dĭū caēlō, nēc cētĕră Phoēbō

sīdĕră cēdēbānt: ‖ pār ĕrăt ōmnĭs hŏnōs.

saēpe ălĭquīs sŏlĭō, quōd tū, Sātūrnĕ, tĕnēbās,

aūsūs dē mĕdĭā ‖ plēbĕ sĕdērĕ dĕūs:

nēc lătŭs Ōcĕănō quīsquām dĕŭs ādvĕnă iūnxīt,

ēt Thĕmĭs ēxtrēmō ‖ saēpĕ rĕcēptă lŏcōst,

dōnĕc Hŏnōr plăcĭdōquĕ dĕcēns Rĕvĕrēntĭă vūltū

cōrpŏră lēgĭtĭmīs ‖ īmpŏsŭērĕ tŏrīs.

hīnc sătă Māiēstās, hōs ēst dĕă cēnsă părēntēs,

quāquĕ dĭē pārtu ēst ‖ ēdĭtă, māgnă fŭīt.

nēc mŏră, cōnsēdīt mĕdĭō sūblīmĭs Ŏlŷmpō

aūrĕă, pūrpŭrĕō ‖ cōnspĭcĭēndă sĭnū;

cōnsēdērĕ sĭmūl Pŭdŏr ēt Mĕtŭs. ōmnĕ vĭdērēs

nūmĕn ăd hānc vūltūs ‖ cōmpŏsŭīssĕ sŭōs.

prōtĭnŭs īntrāvīt mēntēs sūspēctŭs hŏnōrūm:

fīt prĕtĭūm dīgnīs, ‖ nēc sĭbĭ quīsquĕ plăcēt.

hīc stătŭs īn caēlō mūltōs pērmānsĭt ĭn ānnōs,

dūm sĕnĭōr fātīs ‖ ēxcĭdĭt ārcĕ dĕūs.

Tērră fĕrōs pārtūs, īmmānĭă mōnstră, Gĭgāntās

ēdĭdĭt aūsūrōs ‖ īn Iŏvĭs īrĕ dŏmūm.

mīllĕ mănūs īllīs dĕdĭt ēt prō crūrĭbŭs ānguēs,

ātque ăĭt "īn māgnōs ‖ ārmă mŏvētĕ dĕōs."

ēxstrŭĕre hī mōntēs ād sīdĕră sūmmă părābānt

ēt māgnūm bēllō ‖ sōllĭcĭtārĕ Iŏvēm;

fūlmĭnă dē caēlī iăcŭlātūs Iūppĭtĕr ārcĕ

vērtĭt ĭn aūctōrēs ‖ pōndĕră vāstă sŭōs.

hīs bĕnĕ Māiēstās ārmīs dēfēnsă dĕōrūm

rēstăt, ĕt ēx īllō ‖ tēmpŏrĕ cūltă mănēt.

āssĭdĕt īndĕ Iŏvī, Iŏvĭs ēst fīdīssĭmă cūstōs,

ēt praēstāt sĭnĕ vī ‖ scēptră tĭmēndă Iŏvī.

vēnĭt ĕt īn tērrās: cŏlŭērūnt Rōmŭlŭs īllām

ēt Nŭmă, mōx ălĭī, ‖ tēmpŏrĕ quīsquĕ sŭō.

īllă pătrēs ĭn hŏnōrĕ pĭō mātrēsquĕ tŭētūr,

īllă cŏmēs pŭĕrīs ‖ vīrgĭnĭbūsquĕ vĕnīt;

īllă dătōs fāscēs cōmmēndăt ĕbūrquĕ cŭrūlĕ,

īllă cŏrōnātīs ‖ āltă trĭūmphăt ĕquīs."

fīnĭĕrāt vōcēs Pŏlўhŷmnĭă: dīctă prŏbārūnt

Clīōque ēt cūrvaē ‖ scītă Thălīă lўraē.

ēxcĭpĭt Ūrănĭē: fēcērĕ sĭlēntĭă cūnctaē,

ēt vōx aūdīrī ‖ nūllă, nĭsi īllă, pŏtēst.

"māgnă fŭīt quōndām căpĭtīs rĕvĕrēntĭă cānī,

īnquĕ sŭō prĕtĭō ‖ rūgă sĕnīlĭs ĕrāt.

Mārtĭs ŏpūs iŭvĕnēs ănĭmōsăquĕ bēllă gĕrēbānt

ēt prō dīs ădĕrānt ‖ īn stătĭōnĕ sŭīs;

vīrĭbŭs īllă mĭnōr nĕc hăbēndīs ūtĭlĭs ārmīs

cōnsĭlĭō pătrĭaē ‖ saēpĕ fĕrēbăt ŏpēm;

nēc nĭsĭ pōst ānnōs pătŭīt tūnc cūrĭă sērōs,

nōmĕn ĕt aētātīs ‖ mītĕ sĕnātŭs hăbēt.

iūră dăbāt pŏpŭlō sĕnĭōr, fīnītăquĕ cērtīs

lēgĭbŭs ēst aētās ‖ ūndĕ pĕtātŭr hŏnōr,

ēt mĕdĭūs iŭvĕnūm, nōn īndīgnāntĭbŭs īpsīs,

ībăt, ĕt īntĕrĭōr, ‖ sī cŏmĕs ūnŭs ĕrāt.

vērbă quĭs aūdērēt cōrām sĕnĕ dīgnă rŭbōrĕ

dīcĕrĕ? cēnsūrām ‖ lōngă sĕnēctă dăbāt.

Rōmŭlŭs hōc vīdīt sēlēctăquĕ pēctŏră pātrēs

dīxĭt: ăd hōs ūrbīs ‖ sūmmă rĕlātă nŏvaē.

hīnc sŭă māiōrēs trĭbŭīssĕ vŏcābŭlă Māiō

tāngŏr, ĕt aētātī ‖ cōnsŭlŭīssĕ sŭaē.

ēt Nŭmĭtōr dīxīssĕ pŏtēst "dā, Rōmŭlĕ, mēnsēm

hūnc sĕnĭbūs, nĕc ăvūm ‖ sūstĭnŭīssĕ nĕpōs.

nēc lĕvĕ prōpŏsĭtī pīgnūs sūccēssŏr hŏnōrīs

Iūnĭŭs, ā iŭvĕnūm ‖ nōmĭnĕ dīctŭs, hăbēt."

tūnc sīc, nēglēctōs hĕdĕrā rĕdĭmītă căpīllōs,

prīmă sŭī coēpīt ‖ Cāllĭŏpēă chŏrī:

"dūxĕrăt Ōcĕănūs quōndām Tītānĭdă Tēthŷn,

quī tērrām lĭquĭdīs, ‖ quā pătĕt, āmbĭt ăquīs;

hīnc sătă Plēĭŏnē cūm caēlĭfĕrō | Ātlāntĕ

iūngĭtŭr, ūt fāma ēst, ‖ Plēĭădāsquĕ părīt.

quārūm Māiă sŭās fōrmā sŭpĕrāssĕ sŏrōrēs

trādĭtŭr ēt sūmmō ‖ cōncŭbŭīssĕ Iŏvī.

haēc ēnīxă iŭgō cūprēssĭfĕraē Cŷllēnēs

aēthĕrĭūm vŏlŭcrī ‖ quī pĕdĕ cārpĭt ĭtēr;

Ārcădĕs hūnc Lādōnquĕ răpāx ēt Maēnălŏs īngēns

rītĕ cŏlūnt, lūnā ‖ crēdĭtă tērră prĭōr.

ēxŭl ăb Ārcădĭā Lătĭōs Ēvāndĕr ĭn āgrōs

vēnĕrăt, īmpŏsĭtōs ‖ āttŭlĕrātquĕ dĕōs.

hīc, ŭbĭ nūnc Rōma ēst, ōrbīs căpŭt, ārbŏr ĕt hērbaē

ēt paūcaē pĕcŭdēs ‖ ēt căsă rāră fŭīt:

quō pōstquām vēntum ēst, "cōnsīstĭtĕ", praēscĭă mātēr

"nām lŏcŭs īmpĕrĭī ‖ rūs ĕrĭt īstŭd" ăīt.

ēt mātri ēt vātī pārēt Nōnācrĭŭs hērōs,

īnquĕ pĕrēgrīnā ‖ cōnstĭtĭt hōspĕs hŭmō;

sācrăquĕ mūltă quĭdēm, sēd Faūnī prīmă bĭcōrnīs

hās dŏcŭīt gēntēs ‖ ālĭpĕdīsquĕ dĕī.

sēmĭcăpēr, cŏlĕrīs cīnctūtīs, Faūnĕ, Lŭpērcīs,

cūm lūstrānt cĕlĕbrēs ‖ vērbĕră sēctă vĭās;

āt tū mātērnō dōnāstī nōmĭnĕ mēnsēm,

īnvēntōr cūrvaē, ‖ fūrĭbŭs āptĕ, fĭdīs.

nēc pĭĕtās haēc prīmă tŭa ēst: sēptēnă pŭtārīs,

Plēĭădūm nŭmĕrūm, ‖ fīlă dĕdīssĕ lўraē."

haēc quŏquĕ dēsĭĕrāt: laūdāta ēst vōcĕ sŭārūm.

quīd făcĭām? tūrbaē ‖ pārs hăbĕt ōmnĭs ĭdēm.

grātĭă Pīĕrĭdūm nōbīs aēquālĭtĕr ādsīt,

nūllăquĕ laūdētūr ‖ plūsvĕ mĭnūsvĕ mĭhī.

Āb Iŏvĕ sūrgăt ŏpūs. prīmā mĭhĭ nōctĕ vĭdēndă

stēlla ēst īn cūnās ‖ ōffĭcĭōsă Iŏvīs:

nāscĭtŭr Ōlĕnĭaē sīgnūm plŭvĭālĕ Căpēllaē;

īllă dătī caēlūm ‖ praēmĭă lāctĭs hăbēt.

Nāĭs Ămālthēā, Crētaēā nōbĭlĭs Īdā,

dīcĭtŭr īn sīlvīs ‖ ōccŭlŭīssĕ Iŏvēm.

huīc fŭĭt haēdōrūm mātēr fōrmōsă dŭōrūm,

īntēr Dīctaēōs ‖ cōnspĭcĭēndă grĕgēs,

cōrnĭbŭs āĕrĭīs ātque īn sŭă tērgă rĕcūrvīs,

ūbĕrĕ, quōd nūtrīx ‖ pōssĕt hăbērĕ Iŏvīs.

lāc dăbăt īllă dĕō; sēd frēgĭt ĭn ārbŏrĕ cōrnū,

trūncăquĕ dīmĭdĭā ‖ pārtĕ dĕcōrĭs ĕrāt.

sūstŭlĭt hōc nŷmphē cīnxītquĕ rĕcēntĭbŭs hērbīs,

ēt plēnūm pōmīs ‖ ād Iŏvĭs ōră tŭlīt.

īlle ŭbĭ rēs caēlī tĕnŭīt sŏlĭōquĕ pătērnō

sēdĭt, ĕt īnvīctō ‖ nīl Iŏvĕ māiŭs ĕrāt,

sīdĕră nūtrīcēm, nūtrīcīs fērtĭlĕ cōrnū

fēcīt, quōd dŏmĭnaē ‖ nūnc quŏquĕ nōmĕn hăbēt.

Praēstĭtĭbūs Māiaē Lărĭbūs vīdērĕ kălēndaē

ārām cōnstĭtŭī ‖ pārvăquĕ sīgnă dĕūm:

vōvĕrăt īllă quĭdēm Cŭrĭūs, sēd mūltă vĕtūstās

dēstrŭĭt; ēt sāxō ‖ lōngă sĕnēctă nŏcēt.

caūsă tămēn pŏsĭtī fŭĕrāt cōgnōmĭnĭs īllīs

quōd praēstānt ŏcŭlīs ‖ ōmnĭă tūtă sŭīs:

stānt quŏquĕ prō nōbīs ēt praēsūnt moēnĭbŭs Ūrbīs,

ēt sūnt praēsēntēs ‖ aūxĭlĭūmquĕ fĕrūnt.

āt cănĭs āntĕ pĕdēs sāxō făbrĭcātŭs ĕōdēm

stābāt: quaē stāndī ‖ cūm Lărĕ caūsă fŭīt?

sērvăt ŭtērquĕ dŏmūm, dŏmĭnō quŏquĕ fīdŭs ŭtērquĕ:

cōmpĭtă grātă dĕō, ‖ cōmpĭtă grātă cănī.

ēxăgĭtānt ēt Lār ēt tūrbă Dĭānĭă fūrēs:

pērvĭgĭlāntquĕ Lărēs, ‖ pērvĭgĭlāntquĕ cănēs.

bīnă gĕmēllōrūm quaērēbām sīgnă dĕōrūm

vīrĭbŭs ānnōsaē ‖ fāctă cădūcă mŏraē:

mīllĕ Lărēs Gĕnĭūmquĕ dŭcīs, quī trādĭdĭt īllōs

Ūrbs hăbĕt, ēt vīcī nūmĭnă ‖ tērnă cŏlūnt.

quō fĕrŏr? Aūgūstūs mēnsīs mĭhĭ cārmĭnĭs hūiūs

iūs dăbĭt: īntĕrĕā ‖ Dīvă cănēndă Bŏnāst.

ēst mōlēs nātīvă, lŏcō rēs nōmĭnă fēcīt:

āppēllānt Sāxūm; ‖ pārs bŏnă mōntĭs ĕāst.

huīc Rĕmŭs īnstĭtĕrāt frūstrā, quō tēmpŏrĕ frātrī

prīmă Pălātīnaē ‖ sīgnă dĕdīstĭs ăvēs;

tēmplă pătrēs īllīc ŏcŭlōs ēxōsă vĭrīlēs

lēnĭtĕr ādclīvī ‖ cōnstĭtŭērĕ iŭgō.

dēdĭcăt haēc vĕtĕrīs Crāssōrūm nōmĭnĭs hērēs,

vīrgĭnĕō nūllūm ‖ cōrpŏrĕ pāssă vĭrūm:

Līvĭă rēstĭtŭīt, nē nōn ĭmĭtātă mărītūm

ēssĕt ĕt ēx ōmnī ‖ pārtĕ sĕcūtă †vĭrūm†.

Pōstĕră cūm rŏsĕām pūlsīs Hўpĕrīŏnĭs āstrīs

īn mātūtīnīs ‖ lāmpădă tōllĕt ĕquīs,

frīgĭdŭs Ārgēstēs sūmmās mūlcēbĭt ărīstās,

cāndĭdăque ā Călăbrīs ‖ vēlă dăbūntŭr ăquīs.

āt sĭmŭl īndūcēnt ōbscūră crĕpūscŭlă nōctēm,

pārs Hўădūm tōtō ‖ dē grĕgĕ nūllă lătēt.

ōră mĭcānt Taūrī sēptēm rădĭāntĭă flāmmīs,

nāvĭtă quās Hўădās ‖ Grāiŭs ăb īmbrĕ vŏcāt;

pārs Bācchūm nūtrīssĕ pŭtāt, pārs crēdĭdĭt ēssĕ

Tēthўŏs hās nēptēs ‖ Ōcĕănīquĕ sĕnīs.

nōndūm stābăt Ătlās ŭmĕrōs ŏnĕrātŭs Ŏlŷmpō

cūm sătŭs ēst fōrmā ‖ cōnspĭcĭēndŭs Hўās:

hūnc stīrps Ōcĕănī mātūrīs nīxĭbŭs Aēthră

ēdĭdĭt ēt nŷmphās, ‖ sēd prĭŏr ōrtŭs Hўās.

dūm nŏvă lānūgo ēst, păvĭdōs fōrmīdĭnĕ cērvōs

tērrĕt, ĕt ēst īllī ‖ praēdă bĕnīgnă lĕpūs:

āt pōstquām vīrtūs ānnīs ădŏlēvĭt, ĭn āprōs

aūdĕt ĕt hīrsūtās ‖ cōmmĭnŭs īrĕ lĕās;

dūmquĕ pĕtīt lătĕbrās fētaē cătŭlōsquĕ lĕaēnaē,

īpsĕ fŭīt Lĭbўcaē ‖ praēdă crŭēntă fĕraē.

mātĕr Hўān ĕt Hўān maēstaē flēvērĕ sŏrōrēs

cērvīcēmquĕ pŏlō ‖ sūbpŏsĭtūrŭs Ătlās.

vīctŭs ŭtērquĕ părēns tămĕn ēst pĭĕtātĕ sŏrōrūm:

īllă dĕdīt caēlūm, ‖ nōmĭnă fēcĭt Hўās.

"Mātĕr, ădēs, flōrūm, lūdīs cĕlĕbrāndă iŏcōsīs:

dīstŭlĕrām pārtēs ‖ mēnsĕ prĭōrĕ tŭās.

īncĭpĭs Āprīlī, trānsīs īn tēmpŏră Māiīs

āltēr tē fŭgĭēns, ‖ cūm vĕnĭt āltĕr hăbēt.

cūm tŭă sīnt cēdāntquĕ tĭbī cōnfīnĭă mēnsūm,

cōnvĕnĭt īn laūdēs ‖ īllĕ vĕl īllĕ tŭās.

Cīrcŭs ĭn hūnc ēxīt clāmātăquĕ pālmă thĕātrīs;

hōc quŏquĕ cūm Cīrcī ‖ mūnĕrĕ cārmĕn ĕāt.

īpsă dŏcē quaē sīs: hŏmĭnūm sēntēntĭă fāllāx;

ōptĭmă tū prŏprĭī ‖ nōmĭnĭs aūctŏr ĕrīs."

sīc ĕgŏ; sīc nōstrīs rēspōndīt dīvă rŏgātīs

(dūm lŏquĭtūr, vērnās ‖ ēfflăt ăb ōrĕ rŏsās):

"Chlōrĭs ĕrām quaē Flōră vŏcōr: cōrrūptă Lătīnō

nōmĭnĭs ēst nōstrī ‖ līttĕră Graēcă sŏnō.

Chlōrĭs ĕrām, nŷmphē cāmpī fēlīcĭs, ŭbi aūdīs

rēm fōrtūnātīs ‖ āntĕ fŭīssĕ vĭrīs.

quaē fŭĕrīt mĭhĭ fōrmă, grăve ēst nārrārĕ mŏdēstaē;

sēd gĕnĕrūm mātrī ‖ rēppĕrĭt īllă dĕūm.

vēr ĕrăt, ērrābām; Zĕphўrūs cōnspēxĭt, ăbībām;

īnsĕquĭtūr, fŭgĭō: ‖ fōrtĭŏr īllĕ fŭīt.

ēt dĕdĕrāt frātrī Bŏrĕās iūs ōmnĕ răpīnaē,

aūsŭs Ĕrēchthēā ‖ praēmĭă fērrĕ dŏmō.

vīm tămĕn ēmēndāt dāndō mĭhĭ nōmĭnă nūptaē,

īnquĕ mĕō nōn ēst ‖ ūllă quĕrēllă tŏrō.

vērĕ frŭōr sēmpēr: sēmpēr nĭtĭdīssĭmŭs ānnūs,

ārbŏr hăbēt frōndēs, ‖ pābŭlă sēmpĕr hŭmūs.

ēst mĭhĭ fēcūndūs dōtālĭbŭs hōrtŭs ĭn āgrīs:

aūră fŏvēt, lĭquĭdaē ‖ fōntĕ rĭgātŭr ăquaē:

hūnc mĕŭs īmplēvīt gĕnĕrōsō flōrĕ mărītūs,

ātque ăĭt "ārbĭtrĭūm ‖ tū, dĕă, flōrĭs hăbē."

saēpe ĕgŏ dīgēstōs vŏlŭī nŭmĕrārĕ cŏlōrēs,

nēc pŏtŭī: nŭmĕrō ‖ cōpĭă māiŏr ĕrāt.

rōscĭdă cūm prīmūm fŏlĭīs ēxcūssă prŭīnāst

ēt vărĭaē rădĭīs ‖ īntĕpŭērĕ cŏmaē,

cōnvĕnĭūnt pīctīs īncīnctaē vēstĭbŭs Hōraē,

īnquĕ lĕvēs călăthōs ‖ mūnĕră nōstră lĕgūnt;

prōtĭnŭs āccēdūnt Chărĭtēs, nēctūntquĕ cŏrōnās

sērtăquĕ caēlēstēs ‖ īmplĭcĭtūră cŏmās.

prīmă pĕr īmmēnsās spārsī nŏvă sēmĭnă gēntēs:

ūnīūs tēllūs ‖ āntĕ cŏlōrĭs ĕrāt;

prīmă Thĕrāpnaēō fēcī dē sānguĭnĕ flōrēm,

ēt mănĕt īn fŏlĭō ‖ scrīptă quĕrēllă sŭō.

tū quŏquĕ nōmĕn hăbēs cūltōs, Nārcīssĕ, pĕr hōrtōs,

īnfēlīx, quōd nōn ‖ āltĕr ĕt āltĕr ĕrās.

quīd Crŏcŏn aūt Āttīn rĕfĕrām Cĭnўrāquĕ crĕātūm,

dē quōrūm pēr mē ‖ vūlnĕrĕ sūrgĭt hŏnōr?

Mārs quŏquĕ, sī nēscīs, pēr nōstrās ēdĭtŭs ārtēs:

Iūppĭtĕr hōc, ŭt ădhūc, ‖ nēscĭăt ūsquĕ, prĕcōr.

sānctă Iŏvēm Iūnō nātā sĭnĕ mātrĕ Mĭnērvā

ōffĭcĭō dŏlŭīt ‖ nōn ĕgŭīssĕ sŭō.

ībăt ŭt Ōcĕănō quĕrĕrētūr fāctă mărītī;

rēstĭtĭt ād nōstrās ‖ fēssă lăbōrĕ fŏrēs.

quām sĭmŭl āspēxī, "quīd tē, Sātūrnĭă", dīxī

"āttŭlĭt?" ēxpōnīt, ‖ quēm pĕtăt, īllă, lŏcūm;

āddĭdĭt ēt caūsām. vērbīs sōlābăr ămīcīs.

"nōn" īnquīt "vērbīs ‖ cūră lĕvāndă mĕa ēst.

sī pătĕr ēst fāctūs nēglēctō cōniŭgĭs ūsū

Iūppĭtĕr, ēt sōlūs ‖ nōmĕn ŭtrūmquĕ tĕnēt,

cūr ĕgŏ dēspērēm fĭĕrī sĭnĕ cōniŭgĕ mātēr,

ēt părĕre īntāctō, ‖ dūmmŏdŏ cāstă, vĭrō?

ōmnĭă tēmptābō lātīs mĕdĭcāmĭnă tērrīs,

ēt frĕtă Tārtărĕōs ‖ ēxcŭtĭāmquĕ sĭnūs."

vōx ĕrăt īn cūrsū: vūltūm dŭbĭtāntĭs hăbēbām.

"nēscĭŏquīd, nŷmphē, ‖ pōssĕ vĭdērĭs" ăīt.

tēr vŏlŭī prōmīttĕre ŏpēm, tēr līnguă rĕtēntāst:

īră Iŏvīs māgnī ‖ caūsă tĭmōrĭs ĕrāt.

"fēr, prĕcŏr, aūxĭlĭūm" dīxīt, "cēlābĭtŭr aūctōr",

ēt Stўgĭaē nūmēn ‖ tēstĭfĭcātŭr ăquaē.

"quōd pĕtĭs, Ōlĕnĭīs" īnquām "mĭhĭ mīssŭs ăb ārvīs

flōs dăbĭt: ēst hōrtīs ‖ ūnĭcŭs īllĕ mĕīs.

quī dăbăt, "hōc" dīxīt "stĕrĭlēm quŏquĕ tāngĕ iŭvēncām,

mātĕr ĕrīt": tĕtĭgī, ‖ nēc mŏră, mātĕr ĕrāt."

prōtĭnŭs haērēntēm dēcērpsī pōllĭcĕ flōrēm;

tāngĭtŭr, ēt tāctō ‖ cōncĭpĭt īllă sĭnū.

iāmquĕ grăvīs Thrācēn ēt laēvă Prŏpōntĭdŏs īntrāt,

fītquĕ pŏtēns vōtī, ‖ Mārsquĕ crĕātŭs ĕrāt.

quī mĕmŏr āccēptī pēr mē nātālĭs "hăbētō

tū quŏquĕ Rōmŭlĕā" ‖ dīxĭt "ĭn ūrbĕ lŏcūm."

fōrsĭtăn īn tĕnĕrīs tāntūm mĕă rēgnă cŏrōnīs

ēssĕ pŭtēs. tāngīt ‖ nūmĕn ĕt ārvă mĕūm.

sī bĕnĕ flōrŭĕrīnt sĕgĕtēs, ĕrĭt ārĕă dīvēs:

sī bĕnĕ flōrŭĕrīt ‖ vīnĕă, Bācchŭs ĕrīt;

sī bĕnĕ flōrŭĕrīnt ŏlĕaē, nĭtĭdīssĭmŭs ānnūs,

pōmăquĕ prōvēntūm ‖ tēmpŏrĭs hūiŭs hăbēnt.

flōrĕ sĕmēl laēsō pĕrĕūnt vĭcĭaēquĕ făbaēquĕ,

ēt pĕrĕūnt lēntēs, ‖ ādvĕnă Nīlĕ, tŭaē.

vīnă quŏque īn māgnīs ŏpĕrōsē cōndĭtă cēllīs

flōrēnt, ēt nĕbŭlaē ‖ dōlĭă sūmmă tĕgūnt.

mēllă mĕūm mūnūs: vŏlŭcrēs ĕgŏ mēllă dătūrās

ād vĭŏlam ēt cўtĭsōs ‖ ēt thўmă cānă vŏcō."

nōs quŏque ĭdēm făcĭmūs tūnc, cūm iŭvĕnālĭbŭs ānnīs

lūxŭrĭānt ănĭmī, ‖ cōrpŏrăque īpsă vĭgēnt.

tālĭă dīcēntēm tăcĭtūs mīrābăr; ăt īllă

"iūs tĭbĭ dīscēndī, ‖ sīquă rĕquīrĭs" ăīt.

"dīc, dĕă", rēspōndī "lūdōrūm quaē sĭt ŏrīgŏ."

vīx bĕnĕ dēsĭĕrām, ‖ rēttŭlĭt īllă mĭhī:

"cētĕră lūxŭrĭaē nōndum īnstrūmēntă vĭgēbānt;

aūt pĕcŭs aūt lātām ‖ dīvĕs hăbēbăt hŭmūm

(hīnc ĕtĭām lŏcŭplēs, hīnc īpsă pĕcūnĭă dīctāst);

sēd iām dē vĕtĭtō ‖ quīsquĕ părābăt ŏpēs.

vēnĕrăt īn mōrēm pŏpŭlī dēpāscĕrĕ sāltūs,

īdquĕ dĭū lĭcŭīt, ‖ poēnăquĕ nūllă fŭīt;

vīndĭcĕ sērvābāt nūllō sŭă pūblĭcă vūlgūs,

iāmque īn prīvātō ‖ pāscĕre ĭnērtĭs ĕrāt.

plēbĭs ăd aēdīlēs pērdūctă lĭcēntĭă tālīs

Pūblĭcĭōs; ănĭmūs ‖ dēfŭĭt āntĕ vĭrīs.

rēm pŏpŭlūs rĕcĭpīt, mūltām sŭbĭērĕ nŏcēntēs:

vīndĭcĭbūs laūdī ‖ pūblĭcă cūră fŭīt.

mūltă dăta ēst ēx pārtĕ mĭhī, māgnōquĕ făvōrĕ

vīctōrēs lūdōs ‖ īnstĭtŭērĕ nŏvōs;

pārtĕ lŏcānt clīvūm, quī tūnc ĕrăt ārdŭă rūpēs

ūtĭlĕ nūnc ĭtĕr ēst, ‖ Pūblĭcĭūmquĕ vŏcānt."

ānnŭă crēdĭdĕrām spēctācŭlă fāctă: nĕgāvīt

āddĭdĭt ēt dīctīs ‖ āltĕră vērbă sŭīs:

"nōs quŏquĕ tāngĭt hŏnōr: fēstīs gaūdēmŭs ĕt ārīs,

tūrbăquĕ caēlēstēs ‖ āmbĭtĭōsă sŭmūs.

saēpĕ dĕōs ălĭquīs pēccāndō fēcĭt ĭnīquōs,

ēt prō dēlīctīs ‖ hōstĭă blāndă fŭīt;

saēpĕ Iŏvēm vīdī, cūm iām sŭă mīttĕrĕ vēllēt

fūlmĭnă, tūrĕ dătō ‖ sūstĭnŭīssĕ mănūm.

āt sī nēglĕgĭmūr, māgnīs īniūrĭă poēnīs

sōlvĭtŭr, ēt iūstūm ‖ praētĕrĭt īră mŏdūm.

rēspĭcĕ Thēstĭădēn: flāmmīs ābsēntĭbŭs ārsīt;

caūsa ēst, quōd Phoēbēs ‖ āră sĭne īgnĕ fŭīt.

rēspĭcĕ Tāntălĭdēn: ĕădēm dĕă vēlă tĕnēbāt;

vīrgo ēst, ēt sprētōs ‖ bīs tămĕn ūltă fŏcōs.

Hīppŏlўte īnfēlīx, vēllēs cŏlŭīssĕ Dĭōnēn,

cūm cōnstērnātīs ‖ dīrĭpĕrērĭs ĕquīs.

lōngă rĕfērrĕ mŏra ēst cōrrēcta ōblīvĭă dāmnīs:

mē quŏquĕ Rōmānī ‖ praētĕrĭērĕ pătrēs.

quīd făcĕrēm, pēr quōd fĭĕrēm mănĭfēstă dŏlōrīs?

ēxĭgĕrēm nōstraē ‖ quālĭă dāmnă nŏtaē?

ēxcĭdĭt ōffĭcĭūm trīstī mĭhĭ: nūllă tŭēbār

rūră, nĕc īn prĕtĭō ‖ fērtĭlĭs hōrtŭs ĕrāt;

līlĭă dēcĭdĕrānt, vĭŏlās ārērĕ vĭdērēs

fīlăquĕ pūnĭcĕī ‖ lānguĭdă fāctă crŏcī.

saēpĕ mĭhī Zĕphўrūs "dōtēs cōrrūmpĕrĕ nōlī

īpsă tŭās" dīxīt: ‖ dōs mĭhĭ vīlĭs ĕrāt.

flōrēbānt ŏlĕaē, vēntī nŏcŭērĕ prŏtērvī:

flōrēbānt sĕgĕtēs, ‖ grāndĭnĕ laēsă sĕgēs.

īn spē vītĭs ĕrāt, caēlūm nīgrēscĭt ăb Aūstrīs

ēt sŭbĭtā frōndēs ‖ dēcŭtĭūntŭr ăquā.

nēc vŏlŭī fĭĕrī nēc sūm crūdēlĭs ĭn īrā;

cūră rĕpēllēndī ‖ sēd mĭhĭ nūllă fŭīt.

cōnvēnērĕ pătrēs, ēt, sī bĕnĕ flōrĕăt ānnūs,

nūmĭnĭbūs nōstrīs ‖ ānnŭă fēstă vŏvēnt.

ādnŭĭmūs vōtō: cōnsūl cūm cōnsŭlĕ lūdōs

Pōstŭmĭō Laēnās ‖ pērsŏlŭērĕ mĭhĭ.

Quaērĕrĕ cōnābār quārē lāscīvĭă māiōr

hīs fŏrĕt īn lūdīs ‖ lībĕrĭōrquĕ iŏcūs;

sēd mĭhĭ sūccūrrīt nūmēn nōn ēssĕ sĕvērūm,

āptăquĕ dēlĭcĭīs ‖ mūnĕră fērrĕ dĕām.

tēmpŏră sūtĭlĭbūs cīngūntūr tōtă cŏrōnīs,

ēt lătĕt īniēctā ‖ splēndĭdă mēnsă rŏsā;

ēbrĭŭs īncīnctīs phĭlўrā cōnvīvă căpīllīs

sāltăt, ĕt īmprūdēns ‖ ūtĭtŭr ārtĕ mĕrī;

ēbrĭŭs ād dūrūm fōrmōsaē līmĕn ămīcaē

cāntăt, hăbēnt ūnctaē ‖ mōllĭă sērtă cŏmaē.

nūllă cŏrōnātā pĕrăgūntūr sērĭă frōntĕ,

nēc lĭquĭdaē vīnctīs ‖ flōrĕ bĭbūntŭr ăquaē;

dōnĕc ĕrās mīxtūs nūllīs, Ăchĕlōĕ, răcēmīs,

grātĭă sūmēndaē ‖ nōn ĕrăt ūllă rŏsaē.

Bācchŭs ămāt flōrēs: Bācchō plăcŭīssĕ cŏrōnām

ēx Ărĭādnaēō ‖ sīdĕrĕ nōssĕ pŏtēs.

scaēnă lĕvīs dĕcĕt hānc: nōn ēst, mĭhĭ crēdĭtĕ, nōn ēst

īllă cŏthūrnātās ‖ īntĕr hăbēndă dĕās.

tūrbă quĭdēm cūr hōs cĕlĕbrēt mĕrĕtrīcĭă lūdōs

nōn ēx dīffĭcĭlī ‖ caūsă pĕtītă sŭbēst.

nōn ēst dē tĕtrĭcīs, nōn ēst dē māgnă prŏfēssīs:

vūlt sŭă plēbĕĭō ‖ sācră pătērĕ chŏrō,

ēt mŏnĕt aētātīs spĕcĭē, dūm flōrĕăt, ūtī;

cōntēmnī spīnām, ‖ cūm cĕcĭdērĕ rŏsaē.

Cūr tămĕn, ūt dāntūr vēstēs Cĕrĭālĭbŭs ālbaē,

sīc haēc ēst cūltū ‖ vērsĭcŏlōrĕ dĕcēns?

ān quĭă mātūrīs ālbēscīt mēssĭs ărīstīs,

ēt cŏlŏr ēt spĕcĭēs ‖ flōrĭbŭs ōmnĭs ĭnēst?

ādnŭĭt, ēt mōtīs flōrēs cĕcĭdērĕ căpīllīs,

āccĭdĕre īn mēnsās ‖ ūt rŏsă mīssă sŏlēt.

lūmĭnă rēstābānt, quōrūm mē caūsă lătēbāt

cūm sīc ērrōrēs ‖ ābstŭlĭt īllă mĕōs:

"vēl quĭă pūrpŭrĕīs cōnlūcēnt flōrĭbŭs āgrī,

lūmĭnă sūnt nōstrōs ‖ vīsă dĕcērĕ dĭēs;

vēl quĭă nēc flōs ēst hĕbĕtī nēc flāmmă cŏlōrĕ

ātque ŏcŭlōs īn sē ‖ splēndŏr ŭtērquĕ trăhīt;

vēl quĭă dēlĭcĭīs nōctūrnă lĭcēntĭă nōstrīs

cōnvĕnĭt- ā vērō ‖ tērtĭă caūsă vĕnīt."

"ēst brĕvĕ praētĕrĕā, dē quō mĭhĭ quaērĕrĕ rēstāt,

sī lĭcĕāt" dīxī: ‖ dīxĭt ĕt īllă "lĭcēt".

"cūr tĭbĭ prō Lĭbўcīs claūdūntūr rētĕ lĕaēnīs

īnbēllēs căprĕaē ‖ sōllĭcĭtūsquĕ lĕpūs?"

nōn sĭbĭ rēspōndīt sīlvās cēssīssĕ, sĕd hōrtōs

ārvăquĕ pūgnācī ‖ nōn ădĕūndă fĕraē.

ōmnĭă fīnĭĕrāt: tĕnŭēs sēcēssĭt ĭn aūrās,

mānsĭt ŏdōr; pōssēs ‖ scīrĕ fŭīssĕ dĕām.

flōrĕăt ūt tōtō cārmēn Nāsōnĭs ĭn aēvō,

spārgĕ, prĕcōr, dōnīs ‖ pēctŏră nōstră tŭīs.

Nōctĕ mĭnūs quārtā prōmēt sŭă sīdĕră Chīrōn

sēmĭvĭr ēt flāvī ‖ cōrpŏrĕ mīxtŭs ĕquī.

Pēliōn Haēmŏnĭaē mōns ēst ōbvērsŭs ĭn Aūstrōs:

sūmmă vĭrēnt pīnū, ‖ cētĕră quērcŭs hăbēt.

Phīllўrĭdēs tĕnŭīt; sāxō stānt āntră vĕtūstō,

quaē iūstūm mĕmŏrānt ‖ īncŏlŭīssĕ sĕnēm.

īllĕ mănūs ōlīm mīssūrās Hēctŏră lētō

crēdĭtŭr īn lўrĭcīs ‖ dētĭnŭīssĕ mŏdīs.

vēnĕrăt Ālcīdēs ēxhaūstā pārtĕ lăbōrūm,

iūssăquĕ rēstābānt ‖ ūltĭmă paēnĕ vĭrō.

stārĕ sĭmūl cāsū Troīaē dŭŏ fātă vĭdērēs:

hīnc pŭĕr Aēăcĭdēs, ‖ hīnc Iŏvĕ nātŭs ĕrāt.

ēxcĭpĭt hōspĭtĭō iŭvĕnēm Phĭlўrēĭŭs hērōs,

ēt caūsam ādvēntūs ‖ hīc rŏgăt, īllĕ dŏcēt.

rēspĭcĭt īntĕrĕā clāvām spŏlĭūmquĕ lĕōnīs,

"vīr"que ăĭt "hīs ārmīs, ‖ ārmăquĕ dīgnă vĭrō!"

nēc sē, quīn hōrrēns aūdērēnt tāngĕrĕ saētīs

vēllŭs, Ăchīllēaē ‖ cōntĭnŭērĕ mănūs.

dūmquĕ sĕnēx trāctāt squālēntĭă tēlă vĕnēnīs,

ēxcĭdĭt ēt laēvō ‖ fīxă săgīttă pĕde ēst.

īngĕmŭīt Chīrōn, trāxītque ē cōrpŏrĕ fērrūm:

ādgĕmĭt Ālcīdēs ‖ Haēmŏnĭūsquĕ pŭēr.

īpsĕ tămēn lēctās Păgăsaēīs cōllĭbŭs hērbās

tēmpĕrăt ēt vărĭā ‖ vūlnĕră mūlcĕt ŏpĕ;

vīrŭs ĕdāx sŭpĕrābăt ŏpēm, pĕnĭtūsquĕ rĕcēptă

ōssĭbŭs ēt tōtō ‖ cōrpŏrĕ pēstĭs ĕrāt:

sānguĭnĕ Cēntaūrī Lērnaēaē sānguĭs ĕchīdnaē

mīxtŭs ăd aūxĭlĭūm ‖ tēmpŏră nūllă dăbāt.

stābăt, ŭt āntĕ pătrēm, lăcrĭmīs pērfūsŭs Ăchīllēs:

sīc flēndūs Pēleūs, ‖ sī mŏrĕrētŭr, ĕrāt.

saēpĕ mănūs aēgrās mănĭbūs fīngēbăt ămīcīs:

mōrūm, quōs fēcīt, ‖ praēmĭă dōctŏr hăbēt.

ōscŭlă saēpĕ dĕdīt, dīxīt quŏquĕ saēpĕ iăcēntī

"vīvĕ, prĕcōr, nēc mē, ‖ cārĕ, rĕlīnquĕ, pătēr."

nōnă dĭēs ădĕrāt, cūm tū, iūstīssĭmĕ Chīrōn,

bīs sēptēm stēllīs ‖ cōrpŏră cīnctŭs ĕrās.

Hūnc Lўră cūrvă sĕquī cŭpĕrēt, sĕd ĭdōnĕă nōndūm

ēst vĭă: nōx āptūm ‖ tērtĭă tēmpŭs ĕrīt.

Scōrpĭŏs īn caēlō, cūm crās lūcēscĕrĕ Nōnās

dīcĭmŭs, ā mĕdĭā ‖ pārtĕ nŏtāndŭs ĕrīt.

Hīnc ŭbĭ prōtŭlĕrīt fōrmōsă tĕr Hēspĕrŏs ōră,

tēr dĕdĕrīnt Phoēbō ‖ sīdĕră vīctă lŏcūm,

rītŭs ĕrīt vĕtĕrīs, nōctūrnă Lĕmūrĭă, sācrī:

īnfĕrĭās tăcĭtīs ‖ mānĭbŭs īllă dăbūnt.

ānnŭs ĕrāt brĕvĭōr, nĕc ădhūc pĭă fēbrŭă nōrānt,

nēc tū dūx mēnsūm, ‖ Iānĕ bĭfōrmĭs, ĕrās:

iām tămĕn ēxstīnctō cĭnĕrī sŭă dōnă fĕrēbānt,

cōmpŏsĭtīquĕ nĕpōs ‖ būstă pĭābăt ăvī.

mēnsĭs ĕrāt Māiūs, māiōrūm nōmĭnĕ dīctūs,

quī pārtēm prīscī ‖ nūnc quŏquĕ mōrĭs hăbēt.

nōx ŭbĭ iām mĕdĭa ēst sōmnōquĕ sĭlēntĭă praēbēt,

ēt cănĭs ēt vărĭaē ‖ cōntĭcŭīstĭs ăvēs,

īllĕ mĕmōr vĕtĕrīs rītūs tĭmĭdūsquĕ dĕōrūm

sūrgĭt (hăbēnt gĕmĭnī ‖ vīncŭlă nūllă pĕdēs),

sīgnăquĕ dāt dĭgĭtīs mĕdĭō cūm pōllĭcĕ iūnctīs,

ōccūrrāt tăcĭtō ‖ nē lĕvĭs ūmbră sĭbĭ.

cūmquĕ mănūs pūrās fōntānā pērlŭĭt ūndā,

vērtĭtŭr ēt nīgrās ‖ āccĭpĭt āntĕ făbās,

āvērsūsquĕ iăcīt; sēd dūm iăcĭt, "haēc ĕgŏ mīttō,

hīs" īnquīt "rĕdĭmō ‖ mēquĕ mĕōsquĕ făbīs."

hōc nŏvĭēs dīcīt nēc rēspĭcĭt: ūmbră pŭtātūr

cōllĭgĕre ēt nūllō ‖ tērgă vĭdēntĕ sĕquī.

rūrsŭs ăquām tāngīt, Tĕmĕsaēăquĕ cōncrĕpăt aēră,

ēt rŏgăt ūt tēctīs ‖ ēxĕăt ūmbră sŭīs.

cūm dīxīt nŏvĭēs "mānēs ēxītĕ pătērnī"

rēspĭcĭt, ēt pūrē ‖ sācră pĕrāctă pŭtāt.

dīctă sĭt ūndĕ dĭēs, quaē nōmĭnĭs ēxstĕt ŏrīgŏ

mē fŭgĭt: ēs ălĭquo ēst ‖ īnvĕnĭēndă dĕō.

Plīădĕ nātĕ, mŏnē, vīrgā vĕnĕrāndĕ pŏtēntī:

saēpĕ tĭbi ēst Stўgĭī ‖ rēgĭă vīsă Iŏvīs.

vēnĭt ădōrātūs Cādūcĭfĕr. āccĭpĕ caūsām

nōmĭnĭs: ēx īpso ēst ‖ cōgnĭtă caūsă dĕō.

Rōmŭlŭs ūt tŭmŭlō frātērnās cōndĭdĭt ūmbrās,

ēt mălĕ vēlōcī ‖ iūstă sŏlūtă Rĕmō,

Faūstŭlŭs īnfēlīx ēt pāssīs Āccă căpīllīs

spārgēbānt lăcrĭmīs ‖ ōssă pĕrūstă sŭīs;

īndĕ dŏmūm rĕdĕūnt sūb prīmă crĕpūscŭlă maēstī,

ūtque ĕrăt, īn dūrō ‖ prōcŭbŭērĕ tŏrō.

ūmbră crŭēntă Rĕmī vīsa ēst ādsīstĕrĕ lēctō,

ātque haēc ēxĭgŭō ‖ mūrmŭrĕ vērbă lŏquī:

"ēn ĕgŏ dīmĭdĭūm vēstrī pārsque āltĕră vōtī,

cērnĭtĕ sīm quālīs, ‖ quī mŏdŏ quālĭs ĕrām!

quī mŏdŏ, sī vŏlŭcrēs hăbŭīssēm rēgnă iŭbēntēs,

īn pŏpŭlō pŏtŭī ‖ māxĭmŭs ēssĕ mĕō,

nūnc sum ēlāpsă rŏgī flāmmīs ĕt ĭnānĭs ĭmāgŏ:

haēc ēst ēx īllō ‖ fōrmă rĕlīctă Rĕmō.

heū | ŭbĭ Mārs pătĕr ēst? sī vōs mŏdŏ vēră lŏcūtī,

ūbĕrăque ēxpŏsĭtīs ‖ īllĕ fĕrīnă dĕdīt.

quēm lŭpă sērvāvīt, mănŭs hūnc tĕmĕrārĭă cīvīs

pērdĭdĭt. ō quāntō ‖ mītĭŏr īllă fŭīt!

saēvĕ Cĕlēr, crūdēlem ănĭmām pēr vūlnĕră rēddās,

ūtque ĕgŏ, sūb tērrās ‖ sānguĭnŏlēntŭs ĕās.

nōlŭĭt hōc frātēr, pĭĕtās aēquālĭs ĭn īllōst:

quōd pŏtŭīt, lăcrĭmās ‖ īn mĕă fātă dĕdīt.

hūnc vōs pēr lăcrĭmās, pēr vēstra ălĭmēntă rŏgātĕ

ūt cĕlĕbrēm nōstrō ‖ sīgnĕt hŏnōrĕ dĭēm."

māndāntem āmplēctī cŭpĭūnt ēt brācchĭă tēndūnt:

lūbrĭcă prēnsāntēs ‖ ēffŭgĭt ūmbră mănūs.

ūt sēcūm fŭgĭēns sōmnōs ābdūxĭt ĭmāgŏ,

ād rēgēm vōcēs ‖ frātrĭs ŭtērquĕ fĕrūnt.

Rōmŭlŭs ōbsĕquĭtūr, lūcēmquĕ Rĕmūrĭă dīcīt

īllām, quā pŏsĭtīs ‖ iūstă fĕrūntŭr ăvīs.

āspĕră mūtāta ēst īn lēnēm tēmpŏrĕ lōngō

līttĕră, quaē tōtō ‖ nōmĭnĕ prīmă fŭīt;

mōx ĕtĭām lĕmŭrēs ănĭmās dīxērĕ sĭlēntūm:

hīc sēnsūs vērbī, ‖ vīs ĕă vōcĭs ĕrāt.

fānă tămēn vĕtĕrēs īllīs claūsērĕ dĭēbūs,

ūt nūnc fērālī ‖ tēmpŏre ŏpērtă vĭdēs;

nēc vĭdŭaē taēdīs ĕădēm nēc vīrgĭnĭs āptă

tēmpŏră: quaē nūpsīt, ‖ nōn dĭŭtūrnă fŭīt.

hāc quŏquĕ dē caūsā, sī tē prōvērbĭă tāngūnt,

mēnsĕ mălās Māiō ‖ nūbĕrĕ vūlgŭs ăīt.

sēd tămĕn haēc trĭă sūnt sŭb ĕōdēm tēmpŏrĕ fēstă

īntēr sē nūllā ‖ cōntĭnŭātă dĭē.

Quōrūm sī mĕdĭīs Boēōtum Ōrīŏnă quaērēs,

fālsŭs ĕrīs: sīgnī ‖ caūsă cănēndă mĭhĭ.

Iūppĭtĕr ēt lātō quī rēgnăt ĭn aēquŏrĕ frātēr

cārpēbānt sŏcĭās ‖ Mērcŭrĭūsquĕ vĭās;

tēmpŭs ĕrāt quō vērsă iŭgō rĕfĕrūntŭr ărātră,

ēt prōnūs sătŭraē ‖ lāc bĭbĭt āgnŭs ŏvīs.

fōrtĕ sĕnēx Hўrĭeūs, āngūstī cūltŏr ăgēllī,

hōs vĭdĕt, ēxĭgŭām ‖ stābăt ŭt āntĕ căsām,

ātque ĭtă "lōngă vĭa ēst, nēc tēmpŏră lōngă sŭpērsūnt",

dīxĭt "ĕt hōspĭtĭbūs ‖ iānŭă nōstră pătēt."

āddĭdĭt ēt vūltūm vērbīs, ĭtĕrūmquĕ rŏgāvīt:

pārēnt prōmīssīs ‖ dīssĭmŭlāntquĕ dĕōs.

tēctă sĕnīs sŭbĕūnt nīgrō dēfōrmĭă fūmō;

īgnĭs ĭn hēstērnō ‖ stīpĭtĕ pārvŭs ĕrāt:

īpsĕ gĕnū nīxūs flāmmās ēxsūscĭtăt aūrā,

ēt prōmīt quāssās ‖ cōmmĭnŭītquĕ făcēs.

stānt călĭcēs; mĭnŏr īndĕ făbās, hŏlŭs āltĕr hăbēbāt,

ēt spūmāt tēstō ‖ prēssŭs ŭtērquĕ sŭō.

dūmquĕ mŏra ēst, trĕmŭlā dāt vīnă rŭbēntĭă dēxtrā:

āccĭpĭt aēquŏrĕūs ‖ pōcŭlă prīmă dĕūs.

quaē sĭmŭl ēxhaūsīt, "dā nūnc bĭbăt ōrdĭnĕ" dīxīt

"Iūppĭtĕr." aūdītō ‖ pāllŭĭt īllĕ Iŏvĕ.

ūt rĕdĭīt ănĭmūs, cūltōrēm paūpĕrĭs āgrī

īmmŏlăt ēt māgnō ‖ tōrrĕt ĭn īgnĕ bŏvēm;

quaēquĕ pŭēr quōndām prīmīs dīffūdĕrăt ānnīs

prōmīt fūmōsō ‖ cōndĭtă vīnă cădō.

nēc mŏră, flūmĭnĕām līnō cēlāntĭbŭs ūlvām,

sīc quŏquĕ nōn āltīs, ‖ īncŭbŭērĕ tŏrīs.

nūnc dăpĕ, nūnc pŏsĭtō mēnsaē nĭtŭērĕ Lўaēō;

tērră rŭbēns crātēr, ‖ pōcŭlă fāgŭs ĕrānt.

vērbă fŭērĕ Iŏvīs: "sī quīd fērt īmpĕtŭs, ōptā:

ōmnĕ fĕrēs." plăcĭdī ‖ vērbă fŭērĕ sĕnīs:

"cāră fŭīt cōniūnx, prīmaē mĭhĭ vērĕ iŭvēntaē

cōgnĭtă. nūnc ŭbĭ sīt ‖ quaērĭtĭs? ūrnă tĕgīt.

huīc ĕgŏ iūrātūs, vōbīs īn vērbă vŏcātīs,

"cōniŭgĭō" dīxī ‖ "sōlă frŭērĕ mĕō."

ēt dīxi ēt sērvō; sĕd ĕnīm dīvērsă vŏlūntās

ēst mĭhĭ: nēc cōniūnx ‖ ēt pătĕr ēssĕ vŏlō."

ādnŭĕrānt ōmnēs. ōmnēs ād tērgă iŭvēncī

cōnstĭtĕrānt- pŭdŏr ēst ‖ ūltĕrĭōră lŏquī.

tūm sŭpĕrīniēctā tēxērĕ mădēntĭă tērrā:

iāmquĕ dĕcēm mēnsēs, ‖ ēt pŭĕr ōrtŭs ĕrāt.

hūnc Hўrĭeūs, quĭă sīc gĕnĭtūs, vŏcăt Ūrīōnă:

pērdĭdĭt āntīquūm ‖ līttĕră prīmă sŏnūm.

crēvĕrăt īmmēnsūm: cŏmĭtēm sĭbĭ Dēlĭă sūmpsīt;

īllĕ dĕaē cūstōs, ‖ īllĕ sătēllĕs ĕrāt.

vērbă mŏvēnt īrās nōn cīrcūmspēctă dĕōrūm:

"quām nĕquĕām" dīxīt ‖ "vīncĕrĕ nūllă fĕrāst."

scōrpiōn īmmīsīt Tēllūs: fŭĭt īmpĕtŭs īllī

cūrvă gĕmēllĭpăraē ‖ spīcŭlă fērrĕ dĕaē;

ōbstĭtĭt Ōrīōn. Lātōnă nĭtēntĭbŭs āstrīs

āddĭdĭt ēt "mĕrĭtī ‖ praēmĭă" dīxĭt "hăbē."

Sēd quĭd ĕt Ōrīōn ēt cētĕră sīdĕră mūndō

cēdĕrĕ fēstīnānt, ‖ nōxquĕ cŏārtăt ĭtēr?

quīd sŏlĭtō cĭtĭūs lĭquĭdō iŭbăr aēquŏrĕ tōllīt

cāndĭdă, Lūcĭfĕrō ‖ praēvĕnĭēntĕ, dĭēs?

fāllŏr, ăn ārmă sŏnānt? nōn fāllĭmŭr, ārmă sŏnābānt:

Mārs vĕnĭt ēt vĕnĭēns ‖ bēllĭcă sīgnă dĕdīt.

Ūltŏr ăd īpsĕ sŭōs caēlō dēscēndĭt hŏnōrēs

tēmplăque ĭn Aūgūstō ‖ cōnspĭcĭēndă fŏrō.

ēt dĕŭs ēst īngēns ĕt ŏpūs: dēbēbăt ĭn ūrbĕ

nōn ălĭtēr nātī ‖ Mārs hăbĭtārĕ sŭī.

dīgnă Gĭgāntēīs haēc sūnt dēlūbră trŏpaēīs:

hīnc fĕră Grādīvūm ‖ bēllă mŏvērĕ dĕcēt,

seū quĭs ăb Ēōō nōs īmpĭŭs ōrbĕ lăcēssēt,

seū quĭs ăb ōccĭdŭō ‖ sōlĕ dŏmāndŭs ĕrīt.

pērspĭcĭt Ārmĭpŏtēns ŏpĕrīs fāstīgĭă sūmmī,

ēt prŏbăt īnvīctās ‖ sūmmă tĕnērĕ dĕās;

pērspĭcĭt īn fŏrĭbūs dīvērsaē tēlă fĭgūraē,

ārmăquĕ tērrārūm ‖ mīlĭtĕ vīctă sŭō.

hīnc vĭdĕt Aēnēān ŏnĕrātūm pōndĕrĕ cārō

ēt tōt Iūlēaē ‖ nōbĭlĭtātĭs ăvōs;

hīnc vĭdĕt Īlĭădēn ŭmĕrīs dŭcĭs ārmă fĕrēntēm,

clārăquĕ dīspŏsĭtīs ‖ āctă sŭbēssĕ vĭrīs.

spēctăt ĕt Aūgūstō praētēxtūm nōmĭnĕ tēmplūm,

ēt vīsūm lēctō ‖ Caēsărĕ māiŭs ŏpūs.

vōvĕrăt hōc iŭvĕnīs tūm cūm pĭă sūstŭlĭt ārmă:

ā tāntīs prīncēps ‖ īncĭpĭēndŭs ĕrāt.

īllĕ mănūs tēndēns, hīnc stāntī mīlĭtĕ iūstō,

hīnc cōnīŭrătīs, ‖ tālĭă dīctă dĕdīt:

"sī mĭhĭ bēllāndī pătĕr ēst Vēstaēquĕ săcērdōs

aūctŏr, ĕt ūlcīscī ‖ nūmĕn ŭtrūmquĕ părō,

Mārs, ădĕs ēt sătĭā scĕlĕrātō sānguĭnĕ fērrūm,

stētquĕ făvōr caūsā ‖ prō mĕlĭōrĕ tŭūs.

tēmplă fĕrēs ēt, mē vīctōrĕ, vŏcābĕrĭs Ūltōr."

vōvĕrăt, ēt fūsō ‖ laētŭs ăb hōstĕ rĕdīt.

nēc sătĭs ēst mĕrŭīssĕ sĕmēl cōgnōmĭnă Mārtī:

pērsĕquĭtūr Pārthī ‖ sīgnă rĕtēntă mănū.

gēns fŭĭt ēt cāmpīs ĕt ĕquīs ēt tūtă săgīttīs

ēt cīrcūmfūsīs ‖ īnvĭă flūmĭnĭbūs;

āddĭdĕrānt ănĭmōs Crāssōrūm fūnĕră gēntī

cūm pĕrĭīt mīlēs ‖ sīgnăquĕ dūxquĕ sĭmūl.

sīgnă, dĕcūs bēllī, Pārthūs Rōmānă tĕnēbāt

Rōmānaēque ăquĭlaē ‖ sīgnĭfĕr hōstĭs ĕrāt;

īsquĕ pŭdōr mānsīssĕt ădhūc, nĭsĭ fōrtĭbŭs ārmīs

Caēsărĭs Aūsŏnĭaē ‖ prōtĕgĕrēntŭr ŏpēs.

īllĕ nŏtās vĕtĕrēs ēt lōngī dēdĕcŭs aēvī

sūstŭlĭt: āgnōrūnt ‖ sīgnă rĕcēptă sŭōs.

quīd tĭbĭ nūnc sŏlĭtaē mīttī pōst tērgă săgīttaē,

quīd lŏcă, quīd răpĭdī ‖ prōfŭĭt ūsŭs ĕquī?

Pārthĕ, rĕfērs ăquĭlās, vīctōs quŏquĕ pōrrĭgĭs ārcūs:

pīgnŏră iām nōstrī ‖ nūllă pŭdōrĭs hăbēs.

rītĕ dĕō tēmplūmquĕ dătūm nōmēnquĕ bĭs ūltō,

ēt mĕrĭtūs vōtī ‖ dēbĭtă sōlvĭt hŏnōr.

sōllēmnēs lūdōs Cīrcō cĕlĕbrātĕ, Quĭrītēs:

nōn vīsa ēst fōrtēm ‖ scaēnă dĕcērĕ dĕūm.

Plīădăs āspĭcĭēs ōmnēs tōtūmquĕ sŏrōrūm

āgmĕn, ŭbi ānte Īdūs ‖ nōx ĕrĭt ūnă sŭpēr:

tūm mĭhĭ nōn dŭbĭīs aūctōrĭbŭs īncĭpĭt aēstās,

ēt tĕpĭdī fīnēm ‖ tēmpŏră vērĭs hăbēnt.

Īdĭbŭs ōră prĭōr stēllāntĭă tōllĕrĕ Taūrūm

īndĭcăt: huīc sīgnō ‖ fābŭlă nōtă sŭbēst.

praēbŭĭt ūt taūrūs Tўrĭaē sŭă tērgă pŭēllaē

Iūppĭtĕr ēt fālsā ‖ cōrnŭă frōntĕ tŭlīt,

īllă iŭbām dēxtrā, laēvā rĕtĭnēbăt ămīctūs,

ēt tĭmŏr īpsĕ nŏvī ‖ caūsă dĕcōrĭs ĕrāt;

aūră sĭnūs īmplēt, flāvōs mŏvĕt aūră căpīllōs:

Sīdŏnĭ, sīc fŭĕrās ‖ āspĭcĭēndă Iŏvī.

saēpĕ pŭēllārēs sūbdūxĭt ăb aēquŏrĕ plāntās,

ēt mĕtŭīt tāctūs ‖ ādsĭlĭēntĭs ăquaē;

saēpĕ dĕūs prūdēns tērgūm dēmīsĭt ĭn ūndās,

haērĕăt ūt cōllō ‖ fōrtĭŭs īllă sŭō.

lītŏrĭbūs tāctīs stābāt sĭnĕ cōrnĭbŭs ūllīs

Iūppĭtĕr īnquĕ dĕūm ‖ dē bŏvĕ vērsŭs ĕrāt.

taūrŭs ĭnīt caēlūm: tē, Sīdŏnĭ, Iūppĭtĕr īmplēt,

pārsquĕ tŭūm tērraē ‖ tērtĭă nōmĕn hăbēt.

hōc ălĭī sīgnūm Phărĭām dīxērĕ iŭvēncām,

quaē bōs ēx hŏmĭne ēst, ‖ ēx bŏvĕ fāctă dĕă.

Tūm quŏquĕ prīscōrūm Vīrgō sĭmŭlācră vĭrōrūm

mīttĕrĕ rōbŏrĕō ‖ scīrpĕă pōntĕ sŏlēt.

cōrpŏră pōst dĕcĭēs sēnōs quī crēdĭdĭt ānnōs

mīssă nĕcī, scĕlĕrīs ‖ crīmĭnĕ dāmnăt ăvōs.

fāmă vĕtūs, tūm cūm Sātūrnĭă tērră vŏcātāst,

tālĭă fātĭdĭcī ‖ dīctă fŭīssĕ Iŏvīs:

"fālcĭfĕrō lībātă sĕnī dŭŏ cōrpŏră gēntīs

mīttĭtĕ, quaē Tūscīs ‖ ēxcĭpĭāntŭr ăquīs;

dōnĕc ĭn haēc vēnīt Tīrŷnthĭŭs ārvă, quŏtānnīs

trīstĭă Leūcădĭō ‖ sācră pĕrāctă mŏdō;

īllūm strāmĭnĕōs ĭn ăquām mīsīssĕ Quĭrītēs

Hērcŭlĭs ēxēmplō ‖ cōrpŏră fālsă iăcī.

pārs pŭtăt, ūt fērrēnt iŭvĕnēs sūffrāgĭă sōlī,

pōntĭbŭs īnfīrmōs ‖ praēcĭpĭtāssĕ sĕnēs.

Thŷbrĭ, dŏcē vērūm: tŭă rīpă vĕtūstĭŏr Ūrbēst

prīncĭpĭūm rītūs ‖ tū bĕnĕ nōssĕ pŏtēs.

Thŷbrĭs hărūndĭfĕrūm mĕdĭō căpŭt ēxtŭlĭt ālveō

raūcăquĕ dīmōvīt ‖ tālĭbŭs ōră sŏnīs:

"haēc lŏcă dēsērtās vīdī sĭnĕ moēnĭbŭs hērbās:

pāscēbāt spārsās ‖ ūtrăquĕ rīpă bŏvēs,

ēt, quēm nūnc gēntēs Tĭbĕrīm nōrūntquĕ tĭmēntquĕ,

tūnc ĕtĭām pĕcŏrī ‖ dēspĭcĭēndŭs ĕrām.

Ārcădĭs Ēvāndrī nōmēn tĭbĭ saēpĕ rĕfērtūr:

īllĕ mĕās rēmīs ‖ ādvĕnă tōrsĭt ăquās.

vēnĭt ĕt Ālcīdēs, tūrbā cŏmĭtātŭs Ăchīvā:

Ālbŭlă, sī mĕmĭnī, ‖ tūnc mĭhĭ nōmĕn ĕrāt

ēxcĭpĭt hōspĭtĭō iŭvĕnēm Pāllāntĭŭs hērōs

ēt tāndēm Cācō ‖ dēbĭtă poēnă vĕnīt.

vīctŏr ăbīt, sēcūmquĕ bŏvēs, Ĕrўthēĭdă praēdām,

ābstrăhĭt; āt cŏmĭtēs ‖ lōngĭŭs īrĕ nĕgānt.

māgnăquĕ pārs hōrūm dēsērtīs vēnĕrăt Ārgīs:

mōntĭbŭs hīs pōnūnt ‖ spēmquĕ lărēmquĕ sŭūm.

saēpĕ tămēn pătrĭaē dūlcī tāngūntŭr ămōrĕ,

ātque ălĭquīs mŏrĭēns ‖ hōc brĕvĕ māndăt ŏpūs:

"mīttĭtĕ me īn Tĭbĕrīm, Tĭbĕrīnīs vēctŭs ŭt ūndīs

lītŭs ăd Īnăchĭūm ‖ pūlvĭs ĭnānĭs ĕām."

dīsplĭcĕt hērēdī māndātī cūră sĕpūlcrī:

mōrtŭŭs Aūsŏnĭā ‖ cōndĭtŭr hōspĕs hŭmō;

scīrpĕă prō dŏmĭnō Tĭbĕrī iāctātŭr ĭmāgŏ,

ūt rĕpĕtāt Grāiās ‖ pēr frĕtă lōngă dŏmōs."

hāctĕnŭs, ēt sŭbĭīt vīvō rōrāntĭă sāxō

āntră; lĕvēs cūrsūm ‖ sūstĭnŭīstĭs ăquaē.

Clārĕ nĕpōs Ātlāntĭs, ădēs, quēm mōntĭbŭs ōlīm

ēdĭdĭt Ārcădĭīs ‖ Plēĭăs ūnă Iŏvī:

pācĭs ĕt ārmōrūm sŭpĕrīs īmīsquĕ dĕōrūm

ārbĭtĕr, ālātō ‖ quī pĕdĕ cārpĭs ĭtēr,

laētĕ lўraē pūlsū, nĭtĭdā quŏquĕ laētĕ pălaēstrā,

quō dĭdĭcīt cūltē ‖ līnguă dŏcēntĕ lŏquī,

tēmplă tĭbī pŏsŭērĕ pătrēs spēctāntĭă Cīrcūm

Īdĭbŭs; ēx īllo ēst ‖ haēc tĭbĭ fēstă dĭēs.

tē, quīcūmquĕ sŭās prŏfĭtēntūr vēndĕrĕ mērcēs,

tūrĕ dătō trĭbŭās ‖ ūt sĭbĭ lūcră rŏgānt.

ēst ăquă Mērcŭrĭī pōrtaē vīcīnă Căpēnaē;

sī iŭvăt ēxpērtīs ‖ crēdĕrĕ, nūmĕn hăbēt.

hūc vĕnĭt īncīnctūs tŭnĭcā mērcātŏr ĕt ūrnā

pūrūs sūffītā, ‖ quām fĕrăt, haūrĭt ăquām.

ūdă fĭt hīnc laūrūs, laūrō spārgūntŭr ăb ūdā

ōmnĭă quaē dŏmĭnōs ‖ sūnt hăbĭtūră nŏvōs.

spārgĭt ĕt īpsĕ sŭōs laūrō rōrāntĕ căpīllōs,

ēt pĕrăgīt sŏlĭtā ‖ fāllĕrĕ vōcĕ prĕcēs:

"āblŭĕ praētĕrĭtī pēriūrĭă tēmpŏrĭs", īnquīt

"āblŭĕ praētĕrĭtaē ‖ pērfĭdă vērbă dĭē.

sīve ĕgŏ tē fēcī tēstēm, fālsōvĕ cĭtāvī

nōn aūdītūrī ‖ nūmĭnă vānă Iŏvīs,

sīvĕ dĕūm prūdēns ălĭūm dīvāmvĕ fĕfēllī,

ābstŭlĕrīnt cĕlĕrēs ‖ īmprŏbă dīctă Nŏtī:

ēt pătĕānt vĕnĭēntĕ dĭē pēriūrĭă nōbīs,

nēc cūrēnt sŭpĕrī ‖ sīquă lŏcūtŭs ĕrō.

dā mŏdŏ lūcră mĭhī, dā fāctō gaūdĭă lūcrō,

ēt făc ŭt ēmptōrī ‖ vērbă dĕdīssĕ iŭvēt."

tālĭă Mērcŭrĭūs pōscēntī rīdĕt ăb āltō,

sē mĕmŏr Ōrtўgĭās ‖ sūbrĭpŭīssĕ bŏvēs.

Āt mĭhĭ pāndĕ, prĕcōr, tāntō mĕlĭōră pĕtēntī,

īn Gĕmĭnōs ēx quō ‖ tēmpŏrĕ Phoēbŭs ĕāt.

"cūm tŏtĭdēm dē mēnsĕ dĭēs sŭpĕrēssĕ vĭdēbīs

quōt sūnt Hērcŭlĕī ‖ fāctă lăbōrĭs" ăīt.

"dīc" ĕgŏ rēspōndī "caūsām mĭhĭ sīdĕrĭs hūiūs."

caūsām fācūndō ‖ rēddĭdĭt ōrĕ dĕūs:

"ābstŭlĕrānt rāptās Phoēbēn Phoēbēsquĕ sŏrōrēm

Tŷndărĭdaē frātrēs, ‖ hīc ĕquĕs, īllĕ pŭgīl.

bēllă părānt rĕpĕtūntquĕ sŭās ēt frātĕr ĕt Īdās,

Leūcīppō fĭĕrī ‖ pāctŭs ŭtērquĕ gĕnēr.

hīs ămŏr ūt rĕpĕtānt, īllīs ūt rēddĕrĕ nōlīnt,

suādĕt; ĕt ēx caūsā ‖ pūgnăt ŭtērquĕ părī.

ēffŭgĕre Oēbălĭdaē cūrsū pŏtŭērĕ sĕquēntēs,

sēd vīsūm cĕlĕrī ‖ vīncĕrĕ tūrpĕ fŭgā.

lībĕr ăb ārbŏrĭbūs lŏcŭs ēst, āpta ārĕă pūgnaē:

cōnstĭtĕrānt īllō ‖ (nōmĕn Ăphīdnă) lŏcō.

pēctŏră trāiēctūs Lŷncēō Cāstŏr ăb ēnsĕ

nōn ēxspēctātō ‖ vūlnĕrĕ prēssĭt hŭmūm.

ūltŏr ădēst Pōllūx, ēt Lŷncĕă pērfŏrăt hāstā,

quā cērvīx ŭmĕrōs ‖ cōntĭnŭātă prĕmīt.

ībăt ĭn hūnc Īdās, vīxque ēst Iŏvĭs īgnĕ rĕpūlsūs;

tēlă tămēn dēxtraē ‖ fūlmĭnĕ rāptă nĕgānt.

iāmquĕ tĭbī, Pōllūx, caēlūm sūblīmĕ pătēbāt,

cūm "mĕă" dīxīstī ‖ "pērcĭpĕ vērbă, pătēr:

quōd mĭhĭ dās ūnī caēlūm, pārtīrĕ dŭōbūs;

dīmĭdĭūm tōtō ‖ mūnĕrĕ māiŭs ĕrīt."

dīxĭt ĕt āltērnā frātrēm stătĭōnĕ rĕdēmīt:

ūtĭlĕ sōllĭcĭtaē ‖ sīdŭs ŭtrūmquĕ rătī."

Ād Iānūm rĕdĕāt, quī quaērĭt Ăgōnĭă quīd sīnt:

quaē tămĕn īn fāstīs ‖ hōc quŏquĕ tēmpŭs hăbēnt.

Nōctĕ sĕquēntĕ dĭēm cănĭs Ērĭgŏnēĭŭs ēxīt:

ēst ălĭō sīgnī ‖ rēddĭtă caūsă lŏcō.

Prōxĭmă Vūlcānī lūx ēst, Tŭbĭlūstrĭă dīcūnt:

lūstrāntūr pūraē, ‖ quās făcĭt īllĕ, tŭbaē.

Quāttŭŏr īndĕ nŏtīs lŏcŭs ēst, quĭbŭs ōrdĭnĕ lēctīs

vēl mōs sācrōrūm ‖ vēl fŭgă rēgĭs ĭnēst.

Nēc tē praētĕrĕō, pŏpŭlī Fōrtūnă pŏtēntīs

pūblĭcă, cuī tēmplūm ‖ lūcĕ sĕquēntĕ dătūmst.

hānc ŭbĭ dīvĕs ăquīs āccēpĕrĭt Āmphītrītē,

grātă Iŏvī fūlvaē ‖ rōstră vĭdēbĭs ăvīs.

aūfĕrĕt ēx ŏcŭlīs vĕnĭēns aūrōră Bŏōtēn,

cōntĭnŭāquĕ dĭē ‖ sīdŭs Hўāntĭs ĕrīt.

Quaeritis unde putem Maio data nomina mensi?

non satis est liquido cognita causa mihi.

ut stat et incertus qua sit sibi nescit eundum,

cum uidet ex omni parte, uiator, iter,

sic, quia posse datur diuersas reddere causas

qua ferar ignoro, copiaque ipsa nocet.

dicite, quae fontes Aganippidos Hippocrenes,

grata Medusaei signa, tenetis, equi.

dissensere deae; quarum Polyhymnia coepit

prima (silent aliae, dictaque mente notant):

"post chaos ut primum data sunt tria corpora mundo

inque nouas species omne recessit opus,

pondere terra suo subsedit et aequora traxit:

at caelum leuitas in loca summa tulit;

sol quoque cum stellis nulla grauitate retentus

et uos, Lunares, exsiluistis, equi.

sed neque terra diu caelo, nec cetera Phoebo

sidera cedebant: par erat omnis honos.

saepe aliquis solio, quod tu, Saturne, tenebas,

ausus de media plebe sedere deus:

nec latus Oceano quisquam deus aduena iunxit,

et Themis extremo saepe recepta locost,

donec Honor placidoque decens Reuerentia uultu

corpora legitimis imposuere toris.

hinc sata Maiestas, hos est dea censa parentes,

quaque die partu est edita, magna fuit.

nec mora, consedit medio sublimis Olympo

aurea, purpureo conspicienda sinu;

consedere simul Pudor et Metus. omne uideres

numen ad hanc uultus composuisse suos.

protinus intrauit mentes suspectus honorum:

fit pretium dignis, nec sibi quisque placet.

hic status in caelo multos permansit in annos,

dum senior fatis excidit arce deus.

Terra feros partus, immania monstra, Gigantas

edidit ausuros in Iouis ire domum.

mille manus illis dedit et pro cruribus angues,

atque ait "in magnos arma mouete deos."

exstruere hi montes ad sidera summa parabant

et magnum bello sollicitare Iouem;

fulmina de caeli iaculatus Iuppiter arce

uertit in auctores pondera uasta suos.

his bene Maiestas armis defensa deorum

restat, et ex illo tempore culta manet.

assidet inde Ioui, Iouis est fidissima custos,

et praestat sine ui sceptra timenda Ioui.

uenit et in terras: coluerunt Romulus illam

et Numa, mox alii, tempore quisque suo.

illa patres in honore pio matresque tuetur,

illa comes pueris uirginibusque uenit;

illa datos fasces commendat eburque curule,

illa coronatis alta triumphat equis."

finierat uoces Polyhymnia: dicta probarunt

Clioque et curuae scita Thalia lyrae.

excipit Vranie: fecere silentia cunctae,

et uox audiri nulla, nisi illa, potest.

"magna fuit quondam capitis reuerentia cani,

inque suo pretio ruga senilis erat.

Martis opus iuuenes animosaque bella gerebant

et pro dis aderant in statione suis;

uiribus illa minor nec habendis utilis armis

consilio patriae saepe ferebat opem;

nec nisi post annos patuit tunc curia seros,

nomen et aetatis mite senatus habet.

iura dabat populo senior, finitaque certis

legibus est aetas unde petatur honor,

et medius iuuenum, non indignantibus ipsis,

ibat, et interior, si comes unus erat.

uerba quis auderet coram sene digna rubore

dicere? censuram longa senecta dabat.

Romulus hoc uidit selectaque pectora patres

dixit: ad hos urbis summa relata nouae.

hinc sua maiores tribuisse uocabula Maio

tangor, et aetati consuluisse suae.

et Numitor dixisse potest "da, Romule, mensem

hunc senibus", nec auum sustinuisse nepos.

nec leue propositi pignus successor honoris

Iunius, a iuuenum nomine dictus, habet."

tunc sic, neglectos hedera redimita capillos,

prima sui coepit Calliopea chori:

"duxerat Oceanus quondam Titanida Tethyn,

qui terram liquidis, qua patet, ambit aquis;

hinc sata Pleione cum caelifero | Atlante

iungitur, ut fama est, Pleiadasque parit.

quarum Maia suas forma superasse sorores

traditur et summo concubuisse Ioui.

haec enixa iugo cupressiferae Cyllenes

aetherium uolucri qui pede carpit iter;

Arcades hunc Ladonque rapax et Maenalos ingens

rite colunt, luna credita terra prior.

exul ab Arcadia Latios Euander in agros

uenerat, impositos attuleratque deos.

hic, ubi nunc Roma est, orbis caput, arbor et herbae

et paucae pecudes et casa rara fuit:

quo postquam uentum est, "consistite", praescia mater

"nam locus imperii rus erit istud" ait.

et matri et uati paret Nonacrius heros,

inque peregrina constitit hospes humo;

sacraque multa quidem, sed Fauni prima bicornis

has docuit gentes alipedisque dei.

semicaper, coleris cinctutis, Faune, Lupercis,

cum lustrant celebres uerbera secta uias;

at tu materno donasti nomine mensem,

inuentor curuae, furibus apte, fidis.

nec pietas haec prima tua est: septena putaris,

Pleiadum numerum, fila dedisse lyrae."

haec quoque desierat: laudata est uoce suarum.

quid faciam? turbae pars habet omnis idem.

gratia Pieridum nobis aequaliter adsit,

nullaque laudetur plusue minusue mihi.

Ab Ioue surgat opus. prima mihi nocte uidenda

stella est in cunas officiosa Iouis:

nascitur Oleniae signum pluuiale Capellae;

illa dati caelum praemia lactis habet.

Nais Amalthea, Cretaea nobilis Ida,

dicitur in siluis occuluisse Iouem.

huic fuit haedorum mater formosa duorum,

inter Dictaeos conspicienda greges,

cornibus aëriis atque in sua terga recuruis,

ubere, quod nutrix posset habere Iouis.

lac dabat illa deo; sed fregit in arbore cornu,

truncaque dimidia parte decoris erat.

sustulit hoc nymphe cinxitque recentibus herbis,

et plenum pomis ad Iouis ora tulit.

ille ubi res caeli tenuit solioque paterno

sedit, et inuicto nil Ioue maius erat,

sidera nutricem, nutricis fertile cornu

fecit, quod dominae nunc quoque nomen habet.

Praestitibus Maiae Laribus uidere kalendae

aram constitui paruaque signa deum:

uouerat illa quidem Curius, sed multa uetustas

destruit; et saxo longa senecta nocet.

causa tamen positi fuerat cognominis illis

quod praestant oculis omnia tuta suis:

stant quoque pro nobis et praesunt moenibus Vrbis,

et sunt praesentes auxiliumque ferunt.

at canis ante pedes saxo fabricatus eodem

stabat: quae standi cum Lare causa fuit?

seruat uterque domum, domino quoque fidus uterque:

compita grata deo, compita grata cani.

exagitant et Lar et turba Diania fures:

peruigilantque Lares, peruigilantque canes.

bina gemellorum quaerebam signa deorum

uiribus annosae facta caduca morae:

mille Lares Geniumque ducis, qui tradidit illos

Vrbs habet, et uici numina terna colunt.

quo feror? Augustus mensis mihi carminis huius

ius dabit: interea Diua canenda Bonast.

est moles natiua, loco res nomina fecit:

appellant Saxum; pars bona montis east.

huic Remus institerat frustra, quo tempore fratri

prima Palatinae signa dedistis aues;

templa patres illic oculos exosa uiriles

leniter adcliui constituere iugo.

dedicat haec ueteris Crassorum nominis heres,

uirgineo nullum corpore passa uirum:

Liuia restituit, ne non imitata maritum

esset et ex omni parte secuta †uirum†.

Postera cum roseam pulsis Hyperionis astris

in matutinis lampada tollet equis,

frigidus Argestes summas mulcebit aristas,

candidaque a Calabris uela dabuntur aquis.

at simul inducent obscura crepuscula noctem,

pars Hyadum toto de grege nulla latet.

ora micant Tauri septem radiantia flammis,

nauita quas Hyadas Graius ab imbre uocat;

pars Bacchum nutrisse putat, pars credidit esse

Tethyos has neptes Oceanique senis.

nondum stabat Atlas umeros oneratus Olympo

cum satus est forma conspiciendus Hyas:

hunc stirps Oceani maturis nixibus Aethra

edidit et nymphas, sed prior ortus Hyas.

dum noua lanugo est, pauidos formidine ceruos

terret, et est illi praeda benigna lepus:

at postquam uirtus annis adoleuit, in apros

audet et hirsutas comminus ire leas;

dumque petit latebras fetae catulosque leaenae,

ipse fuit Libycae praeda cruenta ferae.

mater Hyan et Hyan maestae fleuere sorores

ceruicemque polo subpositurus Atlas.

uictus uterque parens tamen est pietate sororum:

illa dedit caelum, nomina fecit Hyas.

"Mater, ades, florum, ludis celebranda iocosis:

distuleram partes mense priore tuas.

incipis Aprili, transis in tempora Maiis

alter te fugiens, cum uenit alter habet.

cum tua sint cedantque tibi confinia mensum,

conuenit in laudes ille uel ille tuas.

Circus in hunc exit clamataque palma theatris;

hoc quoque cum Circi munere carmen eat.

ipsa doce quae sis: hominum sententia fallax;

optima tu proprii nominis auctor eris."

sic ego; sic nostris respondit diua rogatis

(dum loquitur, uernas efflat ab ore rosas):

"Chloris eram quae Flora uocor: corrupta Latino

nominis est nostri littera Graeca sono.

Chloris eram, nymphe campi felicis, ubi audis

rem fortunatis ante fuisse uiris.

quae fuerit mihi forma, graue est narrare modestae;

sed generum matri repperit illa deum.

uer erat, errabam; Zephyrus conspexit, abibam;

insequitur, fugio: fortior ille fuit.

et dederat fratri Boreas ius omne rapinae,

ausus Erechthea praemia ferre domo.

uim tamen emendat dando mihi nomina nuptae,

inque meo non est ulla querella toro.

uere fruor semper: semper nitidissimus annus,

arbor habet frondes, pabula semper humus.

est mihi fecundus dotalibus hortus in agris:

aura fouet, liquidae fonte rigatur aquae:

hunc meus impleuit generoso flore maritus,

atque ait "arbitrium tu, dea, floris habe."

saepe ego digestos uolui numerare colores,

nec potui: numero copia maior erat.

roscida cum primum foliis excussa pruinast

et uariae radiis intepuere comae,

conueniunt pictis incinctae uestibus Horae,

inque leues calathos munera nostra legunt;

protinus accedunt Charites, nectuntque coronas

sertaque caelestes implicitura comas.

prima per immensas sparsi noua semina gentes:

unius tellus ante coloris erat;

prima Therapnaeo feci de sanguine florem,

et manet in folio scripta querella suo.

tu quoque nomen habes cultos, Narcisse, per hortos,

infelix, quod non alter et alter eras.

quid Crocon aut Attin referam Cinyraque creatum,

de quorum per me uulnere surgit honor?

Mars quoque, si nescis, per nostras editus artes:

Iuppiter hoc, ut adhuc, nesciat usque, precor.

sancta Iouem Iuno nata sine matre Minerua

officio doluit non eguisse suo.

ibat ut Oceano quereretur facta mariti;

restitit ad nostras fessa labore fores.

quam simul aspexi, "quid te, Saturnia", dixi

"attulit?" exponit, quem petat, illa, locum;

addidit et causam. uerbis solabar amicis.

"non" inquit "uerbis cura leuanda mea est.

si pater est factus neglecto coniugis usu

Iuppiter, et solus nomen utrumque tenet,

cur ego desperem fieri sine coniuge mater,

et parere intacto, dummodo casta, uiro?

omnia temptabo latis medicamina terris,

et freta Tartareos excutiamque sinus."

uox erat in cursu: uultum dubitantis habebam.

"nescioquid, nymphe, posse uideris" ait.

ter uolui promittere opem, ter lingua retentast:

ira Iouis magni causa timoris erat.

"fer, precor, auxilium" dixit, "celabitur auctor",

et Stygiae numen testificatur aquae.

"quod petis, Oleniis" inquam "mihi missus ab aruis

flos dabit: est hortis unicus ille meis.

qui dabat, "hoc" dixit "sterilem quoque tange iuuencam,

mater erit": tetigi, nec mora, mater erat."

protinus haerentem decerpsi pollice florem;

tangitur, et tacto concipit illa sinu.

iamque grauis Thracen et laeua Propontidos intrat,

fitque potens uoti, Marsque creatus erat.

qui memor accepti per me natalis "habeto

tu quoque Romulea" dixit "in urbe locum."

forsitan in teneris tantum mea regna coronis

esse putes. tangit numen et arua meum.

si bene floruerint segetes, erit area diues:

si bene floruerit uinea, Bacchus erit;

si bene floruerint oleae, nitidissimus annus,

pomaque prouentum temporis huius habent.

flore semel laeso pereunt uiciaeque fabaeque,

et pereunt lentes, aduena Nile, tuae.

uina quoque in magnis operose condita cellis

florent, et nebulae dolia summa tegunt.

mella meum munus: uolucres ego mella daturas

ad uiolam et cytisos et thyma cana uoco."

nos quoque idem facimus tunc, cum iuuenalibus annis

luxuriant animi, corporaque ipsa uigent.

talia dicentem tacitus mirabar; at illa

"ius tibi discendi, siqua requiris" ait.

"dic, dea", respondi "ludorum quae sit origo."

uix bene desieram, rettulit illa mihi:

"cetera luxuriae nondum instrumenta uigebant;

aut pecus aut latam diues habebat humum

(hinc etiam locuples, hinc ipsa pecunia dictast);

sed iam de uetito quisque parabat opes.

uenerat in morem populi depascere saltus,

idque diu licuit, poenaque nulla fuit;

uindice seruabat nullo sua publica uulgus,

iamque in priuato pascere inertis erat.

plebis ad aediles perducta licentia talis

Publicios; animus defuit ante uiris.

rem populus recipit, multam subiere nocentes:

uindicibus laudi publica cura fuit.

multa data est ex parte mihi, magnoque fauore

uictores ludos instituere nouos;

parte locant cliuum, qui tunc erat ardua rupes

utile nunc iter est, Publiciumque uocant."

annua credideram spectacula facta: negauit

addidit et dictis altera uerba suis:

"nos quoque tangit honor: festis gaudemus et aris,

turbaque caelestes ambitiosa sumus.

saepe deos aliquis peccando fecit iniquos,

et pro delictis hostia blanda fuit;

saepe Iouem uidi, cum iam sua mittere uellet

fulmina, ture dato sustinuisse manum.

at si neglegimur, magnis iniuria poenis

soluitur, et iustum praeterit ira modum.

respice Thestiaden: flammis absentibus arsit;

causa est, quod Phoebes ara sine igne fuit.

respice Tantaliden: eadem dea uela tenebat;

uirgo est, et spretos bis tamen ulta focos.

Hippolyte infelix, uelles coluisse Dionen,

cum consternatis diripereris equis.

longa referre mora est correcta obliuia damnis:

me quoque Romani praeteriere patres.

quid facerem, per quod fierem manifesta doloris?

exigerem nostrae qualia damna notae?

excidit officium tristi mihi: nulla tuebar

rura, nec in pretio fertilis hortus erat;

lilia deciderant, uiolas arere uideres

filaque punicei languida facta croci.

saepe mihi Zephyrus "dotes corrumpere noli

ipsa tuas" dixit: dos mihi uilis erat.

florebant oleae, uenti nocuere proterui:

florebant segetes, grandine laesa seges.

in spe uitis erat, caelum nigrescit ab Austris

et subita frondes decutiuntur aqua.

nec uolui fieri nec sum crudelis in ira;

cura repellendi sed mihi nulla fuit.

conuenere patres, et, si bene floreat annus,

numinibus nostris annua festa uouent.

adnuimus uoto: consul cum consule ludos

Postumio Laenas persoluere mihi."

Quaerere conabar quare lasciuia maior

his foret in ludis liberiorque iocus;

sed mihi succurrit numen non esse seuerum,

aptaque deliciis munera ferre deam.

tempora sutilibus cinguntur tota coronis,

et latet iniecta splendida mensa rosa;

ebrius incinctis philyra conuiua capillis

saltat, et imprudens utitur arte meri;

ebrius ad durum formosae limen amicae

cantat, habent unctae mollia serta comae.

nulla coronata peraguntur seria fronte,

nec liquidae uinctis flore bibuntur aquae;

donec eras mixtus nullis, Acheloë, racemis,

gratia sumendae non erat ulla rosae.

Bacchus amat flores: Baccho placuisse coronam

ex Ariadnaeo sidere nosse potes.

scaena leuis decet hanc: non est, mihi credite, non est

illa cothurnatas inter habenda deas.

turba quidem cur hos celebret meretricia ludos

non ex difficili causa petita subest.

non est de tetricis, non est de magna professis:

uult sua plebeio sacra patere choro,

et monet aetatis specie, dum floreat, uti;

contemni spinam, cum cecidere rosae.

Cur tamen, ut dantur uestes Cerialibus albae,

sic haec est cultu uersicolore decens?

an quia maturis albescit messis aristis,

et color et species floribus omnis inest?

adnuit, et motis flores cecidere capillis,

accidere in mensas ut rosa missa solet.

lumina restabant, quorum me causa latebat

cum sic errores abstulit illa meos:

"uel quia purpureis conlucent floribus agri,

lumina sunt nostros uisa decere dies;

uel quia nec flos est hebeti nec flamma colore

atque oculos in se splendor uterque trahit;

uel quia deliciis nocturna licentia nostris

conuenit- a uero tertia causa uenit."

"est breue praeterea, de quo mihi quaerere restat,

si liceat" dixi: dixit et illa "licet".

"cur tibi pro Libycis clauduntur rete leaenis

inbelles capreae sollicitusque lepus?"

non sibi respondit siluas cessisse, sed hortos

aruaque pugnaci non adeunda ferae.

omnia finierat: tenues secessit in auras,

mansit odor; posses scire fuisse deam.

floreat ut toto carmen Nasonis in aeuo,

sparge, precor, donis pectora nostra tuis.

Nocte minus quarta promet sua sidera Chiron

semiuir et flaui corpore mixtus equi.

Pelion Haemoniae mons est obuersus in Austros:

summa uirent pinu, cetera quercus habet.

Phillyrides tenuit; saxo stant antra uetusto,

quae iustum memorant incoluisse senem.

ille manus olim missuras Hectora leto

creditur in lyricis detinuisse modis.

uenerat Alcides exhausta parte laborum,

iussaque restabant ultima paene uiro.

stare simul casu Troiae duo fata uideres:

hinc puer Aeacides, hinc Ioue natus erat.

excipit hospitio iuuenem Philyreius heros,

et causam aduentus hic rogat, ille docet.

respicit interea clauam spoliumque leonis,

"uir"que ait "his armis, armaque digna uiro!"

nec se, quin horrens auderent tangere saetis

uellus, Achilleae continuere manus.

dumque senex tractat squalentia tela uenenis,

excidit et laeuo fixa sagitta pede est.

ingemuit Chiron, traxitque e corpore ferrum:

adgemit Alcides Haemoniusque puer.

ipse tamen lectas Pagasaeis collibus herbas

temperat et uaria uulnera mulcet ope;

uirus edax superabat opem, penitusque recepta

ossibus et toto corpore pestis erat:

sanguine Centauri Lernaeae sanguis echidnae

mixtus ad auxilium tempora nulla dabat.

stabat, ut ante patrem, lacrimis perfusus Achilles:

sic flendus Peleus, si moreretur, erat.

saepe manus aegras manibus fingebat amicis:

morum, quos fecit, praemia doctor habet.

oscula saepe dedit, dixit quoque saepe iacenti

"uiue, precor, nec me, care, relinque, pater."

nona dies aderat, cum tu, iustissime Chiron,

bis septem stellis corpora cinctus eras.

Hunc Lyra curua sequi cuperet, sed idonea nondum

est uia: nox aptum tertia tempus erit.

Scorpios in caelo, cum cras lucescere Nonas

dicimus, a media parte notandus erit.

Hinc ubi protulerit formosa ter Hesperos ora,

ter dederint Phoebo sidera uicta locum,

ritus erit ueteris, nocturna Lemuria, sacri:

inferias tacitis manibus illa dabunt.

annus erat breuior, nec adhuc pia februa norant,

nec tu dux mensum, Iane biformis, eras:

iam tamen exstincto cineri sua dona ferebant,

compositique nepos busta piabat aui.

mensis erat Maius, maiorum nomine dictus,

qui partem prisci nunc quoque moris habet.

nox ubi iam media est somnoque silentia praebet,

et canis et uariae conticuistis aues,

ille memor ueteris ritus timidusque deorum

surgit (habent gemini uincula nulla pedes),

signaque dat digitis medio cum pollice iunctis,

occurrat tacito ne leuis umbra sibi.

cumque manus puras fontana perluit unda,

uertitur et nigras accipit ante fabas,

auersusque iacit; sed dum iacit, "haec ego mitto,

his" inquit "redimo meque meosque fabis."

hoc nouies dicit nec respicit: umbra putatur

colligere et nullo terga uidente sequi.

rursus aquam tangit, Temesaeaque concrepat aera,

et rogat ut tectis exeat umbra suis.

cum dixit nouies "manes exite paterni"

respicit, et pure sacra peracta putat.

dicta sit unde dies, quae nominis exstet origo

me fugit: es aliquo est inuenienda deo.

Pliade nate, mone, uirga uenerande potenti:

saepe tibi est Stygii regia uisa Iouis.

uenit adoratus Caducifer. accipe causam

nominis: ex ipso est cognita causa deo.

Romulus ut tumulo fraternas condidit umbras,

et male ueloci iusta soluta Remo,

Faustulus infelix et passis Acca capillis

spargebant lacrimis ossa perusta suis;

inde domum redeunt sub prima crepuscula maesti,

utque erat, in duro procubuere toro.

umbra cruenta Remi uisa est adsistere lecto,

atque haec exiguo murmure uerba loqui:

"en ego dimidium uestri parsque altera uoti,

cernite sim qualis, qui modo qualis eram!

qui modo, si uolucres habuissem regna iubentes,

in populo potui maximus esse meo,

nunc sum elapsa rogi flammis et inanis imago:

haec est ex illo forma relicta Remo.

heu | ubi Mars pater est? si uos modo uera locuti,

uberaque expositis ille ferina dedit.

quem lupa seruauit, manus hunc temeraria ciuis

perdidit. o quanto mitior illa fuit!

saeue Celer, crudelem animam per uulnera reddas,

utque ego, sub terras sanguinolentus eas.

noluit hoc frater, pietas aequalis in illost:

quod potuit, lacrimas in mea fata dedit.

hunc uos per lacrimas, per uestra alimenta rogate

ut celebrem nostro signet honore diem."

mandantem amplecti cupiunt et bracchia tendunt:

lubrica prensantes effugit umbra manus.

ut secum fugiens somnos abduxit imago,

ad regem uoces fratris uterque ferunt.

Romulus obsequitur, lucemque Remuria dicit

illam, qua positis iusta feruntur auis.

aspera mutata est in lenem tempore longo

littera, quae toto nomine prima fuit;

mox etiam lemures animas dixere silentum:

hic sensus uerbi, uis ea uocis erat.

fana tamen ueteres illis clausere diebus,

ut nunc ferali tempore operta uides;

nec uiduae taedis eadem nec uirginis apta

tempora: quae nupsit, non diuturna fuit.

hac quoque de causa, si te prouerbia tangunt,

mense malas Maio nubere uulgus ait.

sed tamen haec tria sunt sub eodem tempore festa

inter se nulla continuata die.

Quorum si mediis Boeotum Oriona quaeres,

falsus eris: signi causa canenda mihi.

Iuppiter et lato qui regnat in aequore frater

carpebant socias Mercuriusque uias;

tempus erat quo uersa iugo referuntur aratra,

et pronus saturae lac bibit agnus ouis.

forte senex Hyrieus, angusti cultor agelli,

hos uidet, exiguam stabat ut ante casam,

atque ita "longa uia est, nec tempora longa supersunt",

dixit "et hospitibus ianua nostra patet."

addidit et uultum uerbis, iterumque rogauit:

parent promissis dissimulantque deos.

tecta senis subeunt nigro deformia fumo;

ignis in hesterno stipite paruus erat:

ipse genu nixus flammas exsuscitat aura,

et promit quassas comminuitque faces.

stant calices; minor inde fabas, holus alter habebat,

et spumat testo pressus uterque suo.

dumque mora est, tremula dat uina rubentia dextra:

accipit aequoreus pocula prima deus.

quae simul exhausit, "da nunc bibat ordine" dixit

"Iuppiter." audito palluit ille Ioue.

ut rediit animus, cultorem pauperis agri

immolat et magno torret in igne bouem;

quaeque puer quondam primis diffuderat annis

promit fumoso condita uina cado.

nec mora, flumineam lino celantibus uluam,

sic quoque non altis, incubuere toris.

nunc dape, nunc posito mensae nituere Lyaeo;

terra rubens crater, pocula fagus erant.

uerba fuere Iouis: "si quid fert impetus, opta:

omne feres." placidi uerba fuere senis:

"cara fuit coniunx, primae mihi uere iuuentae

cognita. nunc ubi sit quaeritis? urna tegit.

huic ego iuratus, uobis in uerba uocatis,

"coniugio" dixi "sola fruere meo."

et dixi et seruo; sed enim diuersa uoluntas

est mihi: nec coniunx et pater esse uolo."

adnuerant omnes. omnes ad terga iuuenci

constiterant- pudor est ulteriora loqui.

tum superiniecta texere madentia terra:

iamque decem menses, et puer ortus erat.

hunc Hyrieus, quia sic genitus, uocat Vriona:

perdidit antiquum littera prima sonum.

creuerat immensum: comitem sibi Delia sumpsit;

ille deae custos, ille satelles erat.

uerba mouent iras non circumspecta deorum:

"quam nequeam" dixit "uincere nulla ferast."

scorpion immisit Tellus: fuit impetus illi

curua gemelliparae spicula ferre deae;

obstitit Orion. Latona nitentibus astris

addidit et "meriti praemia" dixit "habe."

Sed quid et Orion et cetera sidera mundo

cedere festinant, noxque coartat iter?

quid solito citius liquido iubar aequore tollit

candida, Lucifero praeueniente, dies?

fallor, an arma sonant? non fallimur, arma sonabant:

Mars uenit et ueniens bellica signa dedit.

Vltor ad ipse suos caelo descendit honores

templaque in Augusto conspicienda foro.

et deus est ingens et opus: debebat in urbe

non aliter nati Mars habitare sui.

digna Giganteis haec sunt delubra tropaeis:

hinc fera Gradiuum bella mouere decet,

seu quis ab Eoo nos impius orbe lacesset,

seu quis ab occiduo sole domandus erit.

perspicit Armipotens operis fastigia summi,

et probat inuictas summa tenere deas;

perspicit in foribus diuersae tela figurae,

armaque terrarum milite uicta suo.

hinc uidet Aenean oneratum pondere caro

et tot Iuleae nobilitatis auos;

hinc uidet Iliaden umeris ducis arma ferentem,

claraque dispositis acta subesse uiris.

spectat et Augusto praetextum nomine templum,

et uisum lecto Caesare maius opus.

uouerat hoc iuuenis tum cum pia sustulit arma:

a tantis princeps incipiendus erat.

ille manus tendens, hinc stanti milite iusto,

hinc coniuratis, talia dicta dedit:

"si mihi bellandi pater est Vestaeque sacerdos

auctor, et ulcisci numen utrumque paro,

Mars, ades et satia scelerato sanguine ferrum,

stetque fauor causa pro meliore tuus.

templa feres et, me uictore, uocaberis Vltor."

uouerat, et fuso laetus ab hoste redit.

nec satis est meruisse semel cognomina Marti:

persequitur Parthi signa retenta manu.

gens fuit et campis et equis et tuta sagittis

et circumfusis inuia fluminibus;

addiderant animos Crassorum funera genti

cum periit miles signaque duxque simul.

signa, decus belli, Parthus Romana tenebat

Romanaeque aquilae signifer hostis erat;

isque pudor mansisset adhuc, nisi fortibus armis

Caesaris Ausoniae protegerentur opes.

ille notas ueteres et longi dedecus aeui

sustulit: agnorunt signa recepta suos.

quid tibi nunc solitae mitti post terga sagittae,

quid loca, quid rapidi profuit usus equi?

Parthe, refers aquilas, uictos quoque porrigis arcus:

pignora iam nostri nulla pudoris habes.

rite deo templumque datum nomenque bis ulto,

et meritus uoti debita soluit honor.

sollemnes ludos Circo celebrate, Quirites:

non uisa est fortem scaena decere deum.

Pliadas aspicies omnes totumque sororum

agmen, ubi ante Idus nox erit una super:

tum mihi non dubiis auctoribus incipit aestas,

et tepidi finem tempora ueris habent.

Idibus ora prior stellantia tollere Taurum

indicat: huic signo fabula nota subest.

praebuit ut taurus Tyriae sua terga puellae

Iuppiter et falsa cornua fronte tulit,

illa iubam dextra, laeua retinebat amictus,

et timor ipse noui causa decoris erat;

aura sinus implet, flauos mouet aura capillos:

Sidoni, sic fueras aspicienda Ioui.

saepe puellares subduxit ab aequore plantas,

et metuit tactus adsilientis aquae;

saepe deus prudens tergum demisit in undas,

haereat ut collo fortius illa suo.

litoribus tactis stabat sine cornibus ullis

Iuppiter inque deum de boue uersus erat.

taurus init caelum: te, Sidoni, Iuppiter implet,

parsque tuum terrae tertia nomen habet.

hoc alii signum Phariam dixere iuuencam,

quae bos ex homine est, ex boue facta dea.

Tum quoque priscorum Virgo simulacra uirorum

mittere roboreo scirpea ponte solet.

corpora post decies senos qui credidit annos

missa neci, sceleris crimine damnat auos.

fama uetus, tum cum Saturnia terra uocatast,

talia fatidici dicta fuisse Iouis:

"falcifero libata seni duo corpora gentis

mittite, quae Tuscis excipiantur aquis";

donec in haec uenit Tirynthius arua, quotannis

tristia Leucadio sacra peracta modo;

illum stramineos in aquam misisse Quirites

Herculis exemplo corpora falsa iaci.

pars putat, ut ferrent iuuenes suffragia soli,

pontibus infirmos praecipitasse senes.

Thybri, doce uerum: tua ripa uetustior Vrbest

principium ritus tu bene nosse potes.

Thybris harundiferum medio caput extulit alueo

raucaque dimouit talibus ora sonis:

"haec loca desertas uidi sine moenibus herbas:

pascebat sparsas utraque ripa boues,

et, quem nunc gentes Tiberim noruntque timentque,

tunc etiam pecori despiciendus eram.

Arcadis Euandri nomen tibi saepe refertur:

ille meas remis aduena torsit aquas.

uenit et Alcides, turba comitatus Achiua:

Albula, si memini, tunc mihi nomen erat

excipit hospitio iuuenem Pallantius heros

et tandem Caco debita poena uenit.

uictor abit, secumque boues, Erytheida praedam,

abstrahit; at comites longius ire negant.

magnaque pars horum desertis uenerat Argis:

montibus his ponunt spemque laremque suum.

saepe tamen patriae dulci tanguntur amore,

atque aliquis moriens hoc breue mandat opus:

"mittite me in Tiberim, Tiberinis uectus ut undis

litus ad Inachium puluis inanis eam."

displicet heredi mandati cura sepulcri:

mortuus Ausonia conditur hospes humo;

scirpea pro domino Tiberi iactatur imago,

ut repetat Graias per freta longa domos."

hactenus, et subiit uiuo rorantia saxo

antra; leues cursum sustinuistis aquae.

Clare nepos Atlantis, ades, quem montibus olim

edidit Arcadiis Pleias una Ioui:

pacis et armorum superis imisque deorum

arbiter, alato qui pede carpis iter,

laete lyrae pulsu, nitida quoque laete palaestra,

quo didicit culte lingua docente loqui,

templa tibi posuere patres spectantia Circum

Idibus; ex illo est haec tibi festa dies.

te, quicumque suas profitentur uendere merces,

ture dato tribuas ut sibi lucra rogant.

est aqua Mercurii portae uicina Capenae;

si iuuat expertis credere, numen habet.

huc uenit incinctus tunica mercator et urna

purus suffita, quam ferat, haurit aquam.

uda fit hinc laurus, lauro sparguntur ab uda

omnia quae dominos sunt habitura nouos.

spargit et ipse suos lauro rorante capillos,

et peragit solita fallere uoce preces:

"ablue praeteriti periuria temporis", inquit

"ablue praeteritae perfida uerba die.

siue ego te feci testem, falsoue citaui

non audituri numina uana Iouis,

siue deum prudens alium diuamue fefelli,

abstulerint celeres improba dicta Noti:

et pateant ueniente die periuria nobis,

nec curent superi siqua locutus ero.

da modo lucra mihi, da facto gaudia lucro,

et fac ut emptori uerba dedisse iuuet."

talia Mercurius poscenti ridet ab alto,

se memor Ortygias subripuisse boues.

At mihi pande, precor, tanto meliora petenti,

in Geminos ex quo tempore Phoebus eat.

"cum totidem de mense dies superesse uidebis

quot sunt Herculei facta laboris" ait.

"dic" ego respondi "causam mihi sideris huius."

causam facundo reddidit ore deus:

"abstulerant raptas Phoeben Phoebesque sororem

Tyndaridae fratres, hic eques, ille pugil.

bella parant repetuntque suas et frater et Idas,

Leucippo fieri pactus uterque gener.

his amor ut repetant, illis ut reddere nolint,

suadet; et ex causa pugnat uterque pari.

effugere Oebalidae cursu potuere sequentes,

sed uisum celeri uincere turpe fuga.

liber ab arboribus locus est, apta area pugnae:

constiterant illo (nomen Aphidna) loco.

pectora traiectus Lynceo Castor ab ense

non exspectato uulnere pressit humum.

ultor adest Pollux, et Lyncea perforat hasta,

qua ceruix umeros continuata premit.

ibat in hunc Idas, uixque est Iouis igne repulsus;

tela tamen dextrae fulmine rapta negant.

iamque tibi, Pollux, caelum sublime patebat,

cum "mea" dixisti "percipe uerba, pater:

quod mihi das uni caelum, partire duobus;

dimidium toto munere maius erit."

dixit et alterna fratrem statione redemit:

utile sollicitae sidus utrumque rati."

Ad Ianum redeat, qui quaerit Agonia quid sint:

quae tamen in fastis hoc quoque tempus habent.

Nocte sequente diem canis Erigoneius exit:

est alio signi reddita causa loco.

Proxima Vulcani lux est, Tubilustria dicunt:

lustrantur purae, quas facit ille, tubae.

Quattuor inde notis locus est, quibus ordine lectis

uel mos sacrorum uel fuga regis inest.

Nec te praetereo, populi Fortuna potentis

publica, cui templum luce sequente datumst.

hanc ubi diues aquis acceperit Amphitrite,

grata Ioui fuluae rostra uidebis auis.

auferet ex oculis ueniens aurora Booten,

continuaque die sidus Hyantis erit.