Crēdŏ Pŭdīcĭtĭām Sātūrnō rēgĕ mŏrātām
īn tērrīs vīsāmquĕ dĭū, cūm frīgĭdă pārvās
praēbērēt spēlūncă dŏmōs īgnēmquĕ lărēmquĕ
ēt pĕcŭs ēt dŏmĭnōs cōmmūnī claūdĕrĕt ūmbrā,
sīlvēstrēm mōntānă tŏrūm cūm stērnĕrĕt ūxōr
frōndĭbŭs ēt cūlmō vīcīnārūmquĕ fĕrārūm
pēllĭbŭs, haūt sĭmĭlīs tĭbĭ, Cŷnthĭă, nēc tĭbĭ, cūiūs
tūrbāvīt nĭtĭdōs ēxtīnctūs pāssĕr ŏcēllōs,
sēd pōtāndă fĕrēns īnfāntĭbŭs ūbĕră māgnīs
ēt saēpe hōrrĭdĭōr glāndēm rūctāntĕ mărītō.
quīppe ălĭtēr tūnc ōrbĕ nŏvō caēlōquĕ rĕcēntī
vīvēbānt hŏmĭnēs, quī rūptō rōbŏrĕ nātī
cōmpŏsĭtīvĕ lŭtō nūllōs hăbŭērĕ părēntēs.
mūltă Pŭdīcĭtĭaē vĕtĕrīs vēstīgĭă fōrsān
aūt ălĭqua ēxstĭtĕrīnt ēt sūb Iŏvĕ, sēd Iŏvĕ nōndūm
bārbātō, nōndūm Graēcīs iūrārĕ părātīs
pēr căpŭt āltĕrĭūs, cūm fūrēm nēmŏ tĭmērēt
caūlĭbŭs āc pōmīs ĕt ăpērtō vīvĕrĕt hōrtō.
paūlātīm deīnde ād sŭpĕrōs Āstraēă rĕcēssīt
hāc cŏmĭte, ātquĕ dŭaē părĭtēr fūgērĕ sŏrōrēs.
āntīcum ēt vĕtŭs ēst ălĭēnūm, Pōstŭmĕ, lēctūm
cōncŭtĕre ātquĕ săcrī gĕnĭūm cōntēmnĕrĕ fūlcrī.
ōmne ălĭūd crīmēn mōx fērrĕă prōtŭlĭt aētās:
vīdērūnt prīmōs ārgēntĕă saēcŭlă moēchōs.
cōnvēntūm tămĕn ēt pāctum ēt spōnsālĭă nōstrā
tēmpēstātĕ părās iāmque ā tōnsōrĕ măgīstrō
pēctĕrĭs ēt dĭgĭtō pīgnūs fōrtāssĕ dĕdīstī?
cērtē sānŭs ĕrās. ūxōrēm, Pōstŭmĕ, dūcīs?
dīc quā Tīsĭphŏnē, quĭbŭs ēxăgĭtērĕ cŏlūbrīs.
fērrĕ pŏtēs dŏmĭnām sālvīs tōt rēstĭbŭs ūllām,
cūm pătĕānt āltaē cālīgāntēsquĕ fĕnēstraē,
cūm tĭbĭ vīcīnūm sē praēbĕăt Aēmĭlĭūs pōns?
aūt sī dē mūltīs nūllūs plăcĕt ēxĭtŭs, īllūd
nōnnĕ pŭtās mĕlĭūs, quōd tēcūm pūsĭŏ dōrmīt?
pūsĭŏ, quī nōctū nōn lītĭgăt, ēxĭgĭt ā tē
nūllă iăcēns īllīc mūnūscŭlă, nēc quĕrĭtūr quōd
ēt lătĕrī pārcās nēc quāntūm iūssĭt ănhēlēs.
sēd plăcĕt Ūrsĭdĭō lēx Iūlĭă: tōllĕrĕ dūlcēm
cōgĭtăt hērēdēm, cărĭtūrūs tūrtŭrĕ māgnō
mūllōrūmquĕ iŭbīs ēt cāptātōrĕ măcēllō.
quīd fĭĕrī nōn pōssĕ pŭtēs, sī iūngĭtŭr ūllă
Ūrsĭdĭō? sī moēchōrūm nōtīssĭmŭs ōlīm
stūltă mărītālī iām pōrrĭgĭt ōră căpīstrō,
quēm tŏtĭēns tēxīt pĕrĭtūrī cīstă Lătīnī?
quīd quŏd ĕt āntīquīs ūxōr dē mōrĭbŭs īllī
quaērĭtŭr? ō mĕdĭcī, nĭmĭām pērtūndĭtĕ vēnām.
dēlĭcĭās hŏmĭnīs! Tārpēiūm līmĕn ădōrā
prōnŭs ĕt aūrātām Iūnōnī caēdĕ iŭvēncām,
sī tĭbĭ cōntĭgĕrīt căpĭtīs mātrōnă pŭdīcī.
paūcae ădĕō Cĕrĕrīs vīttās cōntīngĕrĕ dīgnaē,
quārūm nōn tĭmĕāt pătĕr ōscŭlă. nēctĕ cŏrōnām
pōstĭbŭs ēt dēnsōs pēr līmĭnă tēndĕ cŏrŷmbōs.
ūnŭs Hĭbērīnaē vīr sūffĭcĭt? ōcĭŭs īllūd
ēxtōrquēbĭs, ŭt haēc ŏcŭlō cōntēntă sĭt ūnō.
māgnă tămēn fāma ēst cūiūsdām rūrĕ pătērnō
vīvēntīs. vīvāt Găbĭīs ūt vīxĭt ĭn āgrō,
vīvāt Fīdēnīs, ĕt ăgēllō cēdŏ pătērnō.
quīs tămĕn ādfīrmāt nīl āctum īn mōntĭbŭs aūt īn
spēlūncīs? ădĕō sēnvērūnt Iūppĭtĕr ēt Mārs?
pōrtĭcĭbūsnĕ tĭbī mōnstrātūr fēmĭnă vōtō
dīgnă tŭō? cŭnĕīs ăn hăbēnt spēctācŭlă tōtīs
quōd sēcūrŭs ămēs quōdque īnde ēxcērpĕrĕ pōssīs?
chīrŏnŏmōn Lēdām mōllī sāltāntĕ Băthŷllō
Tūccĭă vēsīcaē nōn īmpĕrăt, Āpŭlă gānnīt,
[sīcŭt ĭn āmplēxū, sŭbĭto ēt mĭsĕrābĭlĕ lōngūm.]
āttēndīt Thўmĕlē: Thўmĕlē tūnc rūstĭcă dīscīt.
āst ălĭaē, quŏtĭēns aūlaēă rĕcōndĭtă cēssānt,
ēt văcŭō clūsōquĕ sŏnānt fŏră sōlă thĕātrō,
ātque ā plēbēīs lōngē Mĕgălēsĭă, trīstēs
pērsōnām thŷrsūmquĕ tĕnēnt ēt sūblĭgăr Āccī.
Ūrbĭcŭs ēxŏdĭō rīsūm mŏvĕt Ātēllānaē
gēstĭbŭs Aūtōnoēs, hūnc dīlĭgĭt Aēlĭă paūpēr.
sōlvĭtŭr hīs māgnō cōmoēdī fībŭlă, sūnt quaē
Chrŷsŏgŏnūm cāntārĕ vĕtēnt, Hīspūllă trăgoēdō
gaūdĕt: ăn ēxspēctās ūt Quīntĭlĭānŭs ămētūr?
āccĭpĭs ūxōrēm dē quā cĭthăroēdŭs Ĕchīōn
aūt Glăphўrūs fīāt pătĕr Āmbrŏsĭūsquĕ chŏraūlēs.
lōngă pĕr āngūstōs fīgāmūs pūlpĭtă vīcōs,
ōrnēntūr pōstēs ēt grāndī iānŭă laūrō,
ūt tēstūdĭnĕō tĭbĭ, Lēntŭlĕ, cōnōpēō
nōbĭlĭs Eūrўălūm mūrmīllōnem ēxprĭmăt īnfāns.
nūptă sĕnātōrī cŏmĭtāta ēst Ēppĭă lūdūm
ād Phărŏn ēt Nīlūm fāmōsăquĕ moēnĭă Lāgī
prōdĭgĭa ēt mōrēs ūrbīs dāmnāntĕ Cănōpō.
īmmĕmŏr īllă dŏmūs ēt cōniŭgĭs ātquĕ sŏrōrīs
nīl pătrĭae īndūlsīt, plōrāntīsque īmprŏbă nātōs
ūtquĕ măgīs stŭpĕās lūdōs Părĭdēmquĕ rĕlīquīt.
sēd quāmquam īn māgnīs ŏpĭbūs plūmāquĕ pătērnā
ēt sēgmēntātīs dōrmīssēt pārvŭlă cūnīs,
cōntēmpsīt pĕlăgūs; fāmām cōntēmpsĕrăt ōlīm,
cūiŭs ăpūd mōllēs mĭnĭma ēst iāctūră căthēdrās.
Tŷrrhēnōs ĭgĭtūr flūctūs lātēquĕ sŏnāntēm
pērtŭlĭt Īŏnĭūm cōnstāntī pēctŏrĕ, quāmvīs
mūtāndūm tŏtĭēns ēssēt mărĕ. iūstă pĕrīclī
sī rătĭo ēst ĕt hŏnēstă, tĭmēnt păvĭdōquĕ gĕlāntūr
pēctŏrĕ nēc trĕmŭlīs pōssūnt īnsīstĕrĕ plāntīs:
fōrtem ănĭmūm praēstānt rēbūs quās tūrpĭtĕr aūdēnt.
sī iŭbĕāt cōniūnx, dūrum ēst cōnscēndĕrĕ nāvēm,
tūnc sēntīnă grăvīs, tūnc sūmmūs vērtĭtŭr āēr:
quaē moēchūm sĕquĭtūr, stŏmăchō vălĕt. īllă mărītūm
cōnvŏmĭt, haēc īntēr naūtās ēt prāndĕt ĕt ērrāt
pēr pūppem ēt dūrōs gaūdēt trāctārĕ rŭdēntīs.
quā tămĕn ēxārsīt fōrmā, quā cāptă iŭvēntā
Ēppĭă? quīd vīdīt prōptēr quōd lūdĭă dīcī
sūstĭnŭīt? nām Sērgĭŏlūs iām rādĕrĕ gūttūr
coēpĕrăt ēt sēctō rĕquĭēm spērārĕ lăcērtō;
praētĕrĕā mūlta īn făcĭē dēfōrmĭă, sīcūt
āttrītūs gălĕā mĕdĭīsque īn nārĭbŭs īngēns
gībbŭs ĕt ācrĕ mălūm sēmpēr stīllāntĭs ŏcēllī.
sēd glădĭātŏr ĕrāt. făcĭt hōc īllōs Hўăcīnthōs;
hōc pŭĕrīs pătrĭaēque, hōc praētŭlĭt īllă sŏrōrī
ātquĕ vĭrō. fērrum ēst quŏd ămānt. hīc Sērgĭŭs īdēm
āccēptā rŭdĕ coēpīssēt Vĕĭēntŏ vĭdērī.
quīd prīvātă dŏmūs, quīd fēcĕrĭt Ēppĭă, cūrās?
rēspĭcĕ rīvālēs dīvōrūm, Claūdĭŭs aūdī
quaē tŭlĕrīt. dōrmīrĕ vĭrūm cūm sēnsĕrăt ūxōr,
aūsă Pălātīno ēt tĕgĕtēm praēfērrĕ cŭbīlī
sūmĕrĕ nōctūrnōs mĕrĕtrīx Aūgūstă cŭcūllōs
līnquēbāt cŏmĭte āncīllā nōn āmplĭŭs ūnā.
sēd nīgrūm flāvō crīnem ābscōndēntĕ gălērō
īntrāvīt călĭdūm vĕtĕrī cēntōnĕ lŭpānār
ēt cēllām văcŭam ātquĕ sŭām; tūnc nūdă păpīllīs
prōstĭtĭt aūrātīs tĭtŭlūm mēntītă Lўcīscaē
ōstēndītquĕ tŭūm, gĕnĕrōsĕ Brĭtānnĭcĕ, vēntrēm.
ēxcēpīt blānda īntrāntīs ātque aēră pŏpōscīt.
[cōntĭnŭēquĕ iăcēns cūnctōrum ābsōrbŭĭt īctūs.]
mōx lēnōnĕ sŭās iām dīmīttēntĕ pŭēllās
trīstĭs ăbīt, ēt quōd pŏtŭīt tămĕn ūltĭmă cēllām
claūsĭt, ădhūc ārdēns rĭgĭdaē tēntīgĭnĕ vūlvaē,
ēt lāssātă vĭrīs nēcdūm sătĭātă rĕcēssīt,
ōbscūrīsquĕ gĕnīs tūrpīs fūmōquĕ lŭcērnaē
foēdă lŭpānārīs tŭlĭt ād pūlvīnăr ŏdōrēm.
hīppŏmănēs cārmēnquĕ lŏquār coētūmquĕ vĕnēnūm
prīvīgnōquĕ dătūm? făcĭūnt grăvĭōră cŏāctaē
īmpĕrĭō sēxūs mĭnĭmūmquĕ lĭbīdĭnĕ pēccānt.
"ōptĭmă sēd quārē Caēsēnnĭă tēstĕ mărītō?"
bīs quīngēnă dĕdīt. tāntī vŏcăt īllĕ pŭdīcām,
nēc phărĕtrīs Vĕnĕrīs măcĕr ēst aūt lāmpădĕ fērvēt:
īndĕ făcēs ārdēnt, vĕnĭūnt ā dōtĕ săgīttaē.
lībērtās ĕmĭtūr. cōrām lĭcĕt īnnŭăt ātquĕ
rēscrībāt: vĭdŭa ēst, lŏcŭplēs quaē nūpsĭt ăvārō.
"cūr dēsīdĕrĭō Bĭbŭlaē Sērtōrĭŭs ārdēt?"
sī vērum ēxcŭtĭās, făcĭēs nōn ūxŏr ămātūr.
trēs rūgaē sŭbĕānt ēt sē cŭtĭs ārĭdă lāxēt,
fīānt ōbscūrī dēntēs ŏcŭlīquĕ mĭnōrēs,
"cōllĭgĕ sārcĭnŭlās" dīcēt lībērtŭs "ĕt ēxī.
iām grăvĭs ēs nōbīs ēt saēpe ēmūngĕrĭs. ēxī
ōcĭŭs ēt prŏpĕrā. sīccō vĕnĭt āltĕră nāsō."
īntĕrĕā călĕt ēt rēgnāt pōscītquĕ mărītūm
pāstōrēs ĕt ŏvēm Cănŭsīnam ūlmōsquĕ Fălērnās,
quāntŭlum ĭn hōc! Pŭĕrōs ōmnēs, ērgāstŭlă tōtă,
quōdquĕ dŏmī nōn ēst, sĕd hăbēt vīcīnŭs, ĕmātūr.
mēnsĕ quĭdēm brūmaē, cūm iām mērcātŏr Ĭāsōn
claūsŭs ĕt ārmātīs ōbstāt căsă cāndĭdă naūtīs,
grāndĭă tōllūntūr crŷstāllĭnă, māxĭmă rūrsūs
mūrrĭnă, deīnde ădămās nōtīssĭmŭs ēt Bĕrŏnīcēs
īn dĭgĭtō fāctūs prĕtĭōsĭŏr. hūnc dĕdĭt ōlīm
bārbărŭs īncēstaē, dĕdĭt hūnc Āgrīppă sŏrōrī,
ōbsērvānt ŭbĭ fēstă mĕrō pĕdĕ sābbătă rēgēs
ēt vĕtŭs īndūlgēt sĕnĭbūs clēmēntĭă pōrcīs.
"nūllănĕ dē tāntīs grĕgĭbūs tĭbĭ dīgnă vĭdētūr?"
sīt fōrmōnsă, dĕcēns, dīvēs, fēcūndă, vĕtūstōs
pōrtĭcĭbūs dīspōnăt ăvōs, īntāctĭŏr ōmnī
crīnĭbŭs ēffūsīs bēllūm dĭrĭmēntĕ Săbīnā,
rāra ăvĭs īn tērrīs nīgrōquĕ sĭmīllĭmă cŷcnō,
quīs fĕrĕt ūxōrēm cuī cōnstānt ōmnĭă? mālŏ,
mālŏ Vĕnūsīnām quām tē, Cōrnēlĭă, mātēr
Grācchōrūm, sī cūm māgnīs vīrtūtĭbŭs ādfērs
grāndĕ sŭpērcĭlĭum ēt nŭmĕrās īn dōtĕ trĭūmphōs.
tōllĕ tŭūm, prĕcŏr, Hānnĭbălēm vīctūmquĕ Sўphācēm
īn cāstrīs ēt cūm tōtā Cārthāgĭnĕ mīgrā.
"pārcĕ, prĕcōr, Paēān, ēt tū, dĕă, pōnĕ săgīttās;
nīl pŭĕrī făcĭūnt, īpsām cōnfīgĭtĕ mātrēm"
Āmphīōn clāmāt, sēd Paēān cōntrăhĭt ārcūm.
ēxtŭlĭt ērgŏ grĕgēs nātōrum īpsūmquĕ părēntēm,
dūm sĭbĭ nōbĭlĭōr Lātōnaē gēntĕ vĭdētūr
ātque ĕădēm scrōfā Nĭŏbē fēcūndĭŏr ālbā.
quaē tāntī grăvĭtās, quaē fōrma, ūt sē tĭbĭ sēmpēr
īmpŭtĕt? hūiŭs ĕnīm rārī sūmmīquĕ vŏlūptās
nūllă bŏnī, quŏtĭēns ănĭmō cōrrūptă sŭpērbō
plūs āloēs quām mēllĭs hăbēt. quīs dēdĭtŭs aūtēm
ūsque ădĕo ēst, ūt nōn īllām quām laūdĭbŭs ēffērt
hōrrĕăt īnquĕ dĭēm sēptēnīs ōdĕrĭt hōrīs?
quaēdām pārvă quĭdēm, sēd nōn tŏlĕrāndă mărītīs.
nām quīd rāncĭdĭūs quām quōd sē nōn pŭtăt ūllă
fōrmōsām nĭsĭ quaē dē Tūscā Graēcŭlă fāctāst,
dē Sūlmōnēnsī mĕră Cēcrŏpĭs? ōmnĭă Graēcē:
[cūm sīt tūrpĕ măgīs nōstrīs nēscīrĕ Lătīnē.]
hōc sērmōnĕ păvēnt, hōc īrām, gaūdĭă, cūrās,
hōc cūncta ēffūndūnt ănĭmī sēcrētă. quĭd ūltrā?
cōncūmbūnt Graēcē. dōnēs tămĕn īstă pŭēllīs,
tūne ĕtĭām, quām sēxtŭs ĕt ōctōgēnsĭmŭs ānnūs
pūlsăt, ădhūc Graēcē? nōn ēst hīc sērmŏ pŭdīcūs
īn vĕtŭlā. quŏtĭēns lāscīvum īntērvĕnĭt īllūd
zōē kaī psŷchē, mŏdŏ sūb lōdīcĕ rĕlīctīs
ūtĕrĭs īn tūrbā. quŏd ĕnīm nōn ēxcĭtĕt īnguēn
vōx blānda ēt nēquām? dĭgĭtōs hăbĕt. ūt tămĕn ōmnēs
sūbsīdānt pīnnaē, dīcās haēc mōllĭŭs Haēmō
quāmquam ēt Cārpŏphŏrō, făcĭēs tŭă cōmpŭtăt ānnōs.
sī tĭbĭ lēgĭtĭmīs pāctām iūnctāmquĕ tăbēllīs
nōn ĕs ămātūrūs, dūcēndī nūllă vĭdētūr
caūsă, nĕc ēst quārē cēnam ēt mūstācĕă pērdās
lābēnte ōffĭcĭō crūdīs dōnāndă, nĕc īllūd
quōd prīmā prō nōctĕ dătūr, cūm lāncĕ bĕātā
Dācĭcŭs ēt scrīptō rădĭāt Gērmānĭcŭs aūrō.
sī tĭbĭ sīmplĭcĭtās ūxōrĭă, dēdĭtŭs ūnī
ēst ănĭmūs, sūmmīttĕ căpūt cērvīcĕ părātā
fērrĕ iŭgūm. nūllam īnvĕnĭēs quaē pārcăt ămāntī.
ārdĕăt īpsă lĭcēt, tōrmēntīs gaūdĕt ămāntīs
ēt spŏlĭīs; ĭgĭtūr lōngē mĭnŭs ūtĭlĭs īllī
ūxōr, quīsquĭs ĕrīt bŏnŭs ōptāndūsquĕ mărītūs.
nīl ūmquam īnvītā dōnābīs cōniŭgĕ, vēndēs
hāc ōbstāntĕ nĭhīl, nĭhĭl haēc sī nōlĕt ĕmētūr.
haēc dăbĭt āffēctūs: īlle ēxclūdātŭr ămīcūs
iām sĕnĭōr, cūiūs bārbām tŭă iānŭă vīdīt.
tēstāndī cūm sīt lēnōnĭbŭs ātquĕ lănīstīs
lībērtās ēt iūrĭs ĭdēm cōntīngăt hărēnaē,
nōn ūnūs tĭbĭ rīvālīs dīctābĭtŭr hērēs.
"pōnĕ crŭcēm sērvō." "mĕrŭīt quō crīmĭnĕ sērvūs
sūpplĭcĭūm? quīs tēstĭs ădēst? quīs dētŭlĭt? aūdī;
nūlla ūmquām dē mōrte hŏmĭnīs cūnctātĭŏ lōngāst."
"ō dēmēns, ĭtă sērvŭs hŏmo ēst? nīl fēcĕrĭt, ēstō:
hōc vŏlŏ, sīc iŭbĕō, sīt prō rătĭōnĕ vŏlūntās."
īmpĕrăt ērgŏ vĭrō. sēd mōx haēc rēgnă rĕlīnquīt
pērmūtātquĕ dŏmōs ēt flāmmĕă cōntĕrĭt; īndĕ
āvŏlăt ēt sprētī rĕpĕtīt vēstīgĭă lēctī.
ōrnātās paūlo āntĕ fŏrēs, pēndēntĭă līnquīt
vēlă dŏmūs ĕt ădhūc vĭrĭdēs īn līmĭnĕ rāmōs.
sīc crēscīt nŭmĕrūs, sīc fīūnt ōctŏ mărītī
quīnquĕ pĕr aūtūmnōs, tĭtŭlō rēs dīgnă sĕpūlcrī.
dēspērāndă tĭbī sālvā cōncōrdĭă sōcrū.
īllă dŏcēt spŏlĭīs nūdī gaūdērĕ mărītī,
īllă dŏcēt mīssīs ā cōrrūptōrĕ tăbēllīs
nīl rŭdĕ nēc sīmplēx rēscrībĕrĕ, dēcĭpĭt īllă
cūstōdēs aūt aērĕ dŏmāt. tūm cōrpŏrĕ sānō
ādvŏcăt Ārchĭgĕnēn ŏnĕrōsăquĕ pāllĭă iāctāt.
ābdĭtŭs īntĕrĕā lătĕt ēt sēcrētŭs ădūltēr
īmpātiēnsquĕ mŏraē sĭlĕt ēt praēpūtĭă dūcīt.
scīlĭcĕt ēxspēctās ūt trādāt mātĕr hŏnēstōs
ātque ălĭōs mōrēs quām quōs hăbĕt? ūtĭlĕ pōrrō
fīlĭŏlām tūrpī vĕtŭlaē prōdūcĕrĕ tūrpēm.
nūllă fĕrē caūsa ēst īn quā nōn fēmĭnă lītēm
mōvĕrĭt. āccūsāt Mānīlĭă, sī rĕă nōn ēst.
cōmpōnūnt īpsaē pēr sē fōrmāntquĕ lĭbēllōs,
prīncĭpĭum ātquĕ lŏcōs Cēlsō dīctārĕ părātaē.
ēndrŏmĭdās Tўrĭās ēt fēmĭnĕūm cērōmă
quīs nēscīt, vēl quīs nōn vīdīt vūlnĕră pālī,
quēm căvăt ādsĭdŭīs rŭdĭbūs scūtōquĕ lăcēssīt
ātque ōmnīs īmplēt nŭmĕrōs dīgnīssĭmă prōrsūs
Flōrālī mātrōnă tŭbā, nĭsĭ sī quĭd ĭn īllō
pēctŏrĕ plūs ăgĭtāt vēraēquĕ părātŭr hărēnaē?
quēm praēstārĕ pŏtēst mŭlĭēr gălĕātă pŭdōrēm,
quaē fŭgĭt ā sēxū? vīrēs ămăt. haēc tămĕn īpsă
vīr nōllēt fĭĕrī; nām quāntŭlă nōstră vŏlūptās!
quālĕ dĕcūs, rērūm sī cōniŭgĭs aūctĭŏ fīāt,
bāltĕŭs ēt mănĭcae ēt crīstaē crūrīsquĕ sĭnīstrī
dīmĭdĭūm tĕgĭmēn! vēl sī dīvērsă mŏvēbīt
proēlĭă, tū fēlīx ŏcrĕās vēndēntĕ pŭēllā.
haē sūnt quaē tĕnŭī sūdānt īn cŷclădĕ, quārūm
dēlĭcĭās ēt pānnĭcŭlūs bōmbŷcĭnŭs ūrīt.
āspĭcĕ quō frĕmĭtū mōnstrātōs pērfĕrăt īctūs
ēt quāntō gălĕaē cūrvētūr pōndĕrĕ, quāntă
pōplĭtĭbūs sĕdĕāt quām dēnsō fāscĭă lībrō,
ēt rīdē pŏsĭtīs scăphĭūm cūm sūmĭtŭr ārmīs.
dīcĭtĕ vōs, nēptēs Lĕpĭdī caēcīvĕ Mĕtēllī
Gūrgĭtĭs aūt Făbĭī, quaē lūdĭă sūmpsĕrĭt ūmquām
hōs hăbĭtūs? quāndo ād pālūm gĕmăt ūxŏr Ăsŷlī?
sēmpĕr hăbēt lītēs āltērnăquĕ iūrgĭă lēctūs
īn quō nūptă iăcēt; mĭnĭmūm dōrmītŭr ĭn īllō.
tūm grăvĭs īllă vĭrō, tūnc ōrbā tīgrĭdĕ pēiōr,
cūm sĭmŭlāt gĕmĭtūs ōccūltī cōnscĭă fāctī,
aūt ōdīt pŭĕrōs aūt fīctā paēlĭcĕ plōrāt
ūbĕrĭbūs sēmpēr lăcrĭmīs sēmpērquĕ părātīs
īn stătĭōnĕ sŭā | ātque ēxspēctāntĭbŭs īllām,
quō iŭbĕāt mānārĕ mŏdō. tū crēdĭs ămōrēm,
tū tĭbĭ tūnc, ūrūcă, plăcēs flētūmquĕ lăbēllīs
ēxōrbēs, quaē scrīpta ēt quōt lēctūrĕ tăbēllās
sī tĭbĭ zēlŏtўpaē rĕtĕgāntūr scrīnĭă moēchaē!
sēd iăcĕt īn sērvī cōmplēxĭbŭs aūt ĕquĭtīs. dīc,
dīc ălĭquēm sōdēs hīc, Quīntĭlĭānĕ, cŏlōrēm.
haērēmūs. dīc īpsa. "ōlīm cōnvēnĕrăt" īnquīt
"ūt făcĕrēs tū quōd vēllēs, nēc nōn ĕgŏ pōssēm
īndūlgērĕ mĭhī. clāmēs lĭcĕt ēt mărĕ caēlō
cōnfūndās, hŏmŏ sūm." nĭhĭl ēst aūdācĭŭs īllīs
dēprēnsīs: īram ātque ănĭmōs ā crīmĭnĕ sūmūnt.
ūnde haēc mōnstră tămēn vēl quō dē fōntĕ rĕquīrīs?
praēstābāt cāstās hŭmĭlīs fōrtūnă Lătīnās
quōndām, nēc vĭtĭīs cōntīngī pārvă sĭnēbānt
tēctă lăbōr sōmnīquĕ brĕvēs ēt vēllĕrĕ Tūscō
vēxātaē dūraēquĕ mănūs āc prōxĭmŭs ūrbī
Hānnĭbăl ēt stāntēs Cōllīnā tūrrĕ mărītī.
nūnc pătĭmūr lōngaē pācīs mălă, saēvĭŏr ārmīs
lūxŭrĭa īncŭbŭīt vīctūmque ūlcīscĭtŭr ōrbēm.
nūllūm crīmĕn ăbēst făcĭnūsquĕ lĭbīdĭnĭs ēx quō
paūpērtās Rōmānă pĕrīt. hīnc flūxĭt ăd īstōs
ēt Sўbărīs cōllēs, hīnc ēt Rhŏdŏs ēt Mīlētōs
ātquĕ cŏrōnātum ēt pĕtŭlāns mădĭdūmquĕ Tărēntūm.
prīmă pĕrēgrīnōs ōbscēnă pĕcūnĭă mōrēs
īntŭlĭt, ēt tūrpī frēgērūnt saēcŭlă lūxū
dīvĭtĭaē mōllēs. quĭd ĕnīm vĕnŭs ēbrĭă cūrāt?
īnguĭnĭs ēt căpĭtīs quaē sīnt dīscrīmĭnă nēscīt
grāndĭă quaē mĕdĭīs iām nōctĭbŭs ōstrĕă mōrdēt,
cūm pērfūsă mĕrō spūmānt ūnguēntă Fălērnō,
cūm bĭbĭtūr cōnchā, cūm iām vērtīgĭnĕ tēctūm
āmbŭlăt ēt gĕmĭnīs ēxsūrgīt mēnsă lŭcērnīs.
ī nūnc ēt dŭbĭtā quā sōrbĕăt āĕră sānnă
Tūllĭă quīd dīcāt, nōtaē cōllāctĕă Maūraē.
Maūră, Pŭdīcĭtĭaē vĕtĕrēm cūm praētĕrĭt ārām,
nōctĭbŭs hīc pōnūnt lēctīcās, mīctŭrĭūnt hīc
ēffĭgĭēmquĕ dĕaē lōngīs sīphōnĭbŭs īmplēnt
īnquĕ vĭcēs ĕquĭtānt āc Lūnā tēstĕ mŏvēntūr,
īndĕ dŏmōs ăbĕūnt: tū cālcās lūcĕ rĕvērsā
cōniŭgĭs ūrīnām māgnōs vīsūrŭs ămīcōs.
nōtă bŏnaē sēcrētă dĕaē, cūm tībĭă lūmbōs
īncĭtăt ēt cōrnū părĭtēr vīnōquĕ fĕrūntūr
āttŏnĭtaē crīnēmquĕ rŏtānt ŭlŭlāntquĕ Prĭāpī
maēnădĕs. ō quāntūs tūnc īllīs mēntĭbŭs ārdōr
cōncŭbĭtūs, quaē vōx sāltāntĕ lĭbīdĭnĕ, quāntūs
īllĕ mĕrī vĕtĕrīs pēr crūră mădēntĭă tōrrēns!
lēnōnum āncīllās pŏsĭtā Saūfēiă cŏrōnā
prōvŏcăt ēt tōllīt pēndēntīs praēmĭă cōxaē,
īpsă Mĕdūllīnaē flūctūm crīsāntĭs ădōrāt:
pālma īntēr dŏmĭnās, vīrtūs nātālĭbŭs aēquă.
nīl ĭbĭ pēr lūdūm sĭmŭlābĭtŭr, ōmnĭă fīēnt
ād vērūm, quĭbŭs īncēndī iām frīgĭdŭs aēvō
Lāŏmĕdōntĭădēs ēt Nēstŏrĭs hīrnĕă pōssīt.
tūnc prūrīgŏ mŏrae īmpătĭēns, tūm fēmĭnă sīmplēx,
āc părĭtēr tōtō rĕpĕtītūs clāmŏr ăb āntrō
"iām fās ēst, ādmīttĕ vĭrōs." dōrmītăt ădūltēr,
īllă iŭbēt sūmptō iŭvĕnēm prŏpĕrārĕ cŭcūllō;
sī nĭhĭl ēst, sērvīs īncūrrĭtŭr; ābstŭlĕrīs spēm
sērvōrūm, vĕnĭt ēt cōndūctŭs ăquārĭŭs; hīc sī
quaērĭtŭr ēt dēsūnt hŏmĭnēs, mŏră nūllă pĕr īpsām
quō mĭnŭs īmpŏsĭtō clūnēm sūmmīttăt ăsēllō.
ātque ŭtĭnām rītūs vĕtĕrēs ēt pūblĭcă sāltēm
hīs īntāctă mălīs ăgĕrēntūr sācră; sĕd ōmnēs
nōvērūnt Maūri ātque Īndī quaē psāltrĭă pēnēm
māiōrēm quām sūnt dŭŏ Caēsărĭs Āntĭcătōnēs
īllūc, tēstĭcŭlī sĭbĭ cōnscĭŭs ūndĕ fŭgīt mūs,
īntŭlĕrīt, ŭbĭ vēlārī pīctūră iŭbētūr
quaēcūmque āltĕrĭūs sēxūs ĭmĭtātă fĭgūrās.
ēt quīs tūnc hŏmĭnūm cōntēmptōr nūmĭnĭs, aūt quīs
sīmpŭvĭūm rīdērĕ Nŭmaē nīgrūmquĕ cătīnūm
ēt Vātīcānō frăgĭlēs dē mōntĕ pătēllās
aūsŭs ĕrāt? sēd nūnc ād quās nōn Clōdĭŭs ārās?
[aūdĭŏ quīd vĕtĕrēs ōlīm mŏnĕātĭs ămīcī,
"pōnĕ sĕrām, cŏhĭbē." sēd quīs cūstōdĭĕt īpsōs
cūstōdēs? caūta ēst ĕt ăb īllīs īncĭpĭt ūxōr.]
iāmque ĕădēm sūmmīs părĭtēr mĭnĭmīsquĕ lĭbīdŏ,
nēc mĕlĭōr sĭlĭcēm pĕdĭbūs quaē cōntĕrĭt ātrūm
quām quaē lōngōrūm vĕhĭtūr cērvīcĕ Sўrōrūm.
ūt spēctēt lūdōs, cōndūcĭt Ŏgūlnĭă vēstēm,
cōndūcīt cŏmĭtēs, sēllām, cērvīcăl, ămīcās,
nūtrīcem ēt flāvām cuī dēt māndātă pŭēllām.
haēc tămĕn ārgēntī sŭpĕrēst quōdcūmquĕ pătērnī
lēvĭbŭs āthlētīs ēt vāsă nŏvīssĭmă dōnāt.
mūltīs rēs āngūstă dŏmī, sēd nūllă pŭdōrēm
paūpērtātĭs hăbēt nēc sē mētītŭr ăd īllūm
quēm dĕdĭt haēc pŏsŭītquĕ mŏdūm. tămĕn ūtĭlĕ quīd sīt
prōspĭcĭūnt ălĭquāndŏ vĭrī, frīgūsquĕ fămēmquĕ
fōrmīcā tāndēm quīdam ēxpāvērĕ măgīstrā:
prōdĭgă nōn sēntīt pĕrĕūntēm fēmĭnă cēnsūm.
āc vĕlŭt ēxhaūstā rĕcĭdīvūs pūllŭlĕt ārcā
nūmmŭs ĕt ē plēnō tōllātūr sēmpĕr ăcērvō,
nōn ūmquām rĕpŭtānt quāntī sĭbĭ gaūdĭă cōnstēnt.
sūnt quās eūnūchi īmbēllēs āc mōllĭă sēmpēr
ōscŭlă dēlēctēnt ēt dēspērātĭŏ bārbaē
ēt quŏd ăbōrtīvō nōn ēst ŏpŭs. īllă vŏlūptās
sūmmă tămēn, quōd iām călĭdā mātūră iŭvēntā
īnguĭnă trādūntūr mĕdĭcīs, iām pēctĭnĕ nīgrō.
ērgo ēxspēctātōs āc iūssōs crēscĕrĕ prīmūm
tēstĭcŭlōs, pōstquām coēpērūnt ēssĕ bĭlībrēs,
tōnsōrīs tāntūm dāmnō răpĭt Hēlĭŏdōrūs.
cōnspĭcŭūs lōngē cūnctīsquĕ nŏtābĭlĭs īntrāt
bālnĕă nēc dŭbĭē cūstōdēm vītĭs ĕt hōrtī
prōvŏcăt ā dŏmĭnā fāctūs spădŏ. dōrmĭăt īllĕ
cūm dŏmĭnā, sēd tū iām dūrūm, Pōstŭmĕ, iāmquĕ
tōndēndum eūnūchō Brŏmĭūm cōmmīttĕrĕ nōlī.
sī gaūdēt cāntū, nūllīūs fībŭlă dūrāt
vōcēm vēndēntīs praētōrĭbŭs. ōrgănă sēmpēr
īn mănĭbūs, dēnsī rădĭānt tēstūdĭnĕ tōtā
sārdŏnўchēs, crīspō nŭmĕrāntūr pēctĭnĕ chōrdaē
quō tĕnĕr Hēdўmĕlēs ŏpĕrās dĕdĭt: hūnc tĕnĕt, hōc sē
sōlātūr grātōque īndūlgēt bāsĭă plēctrō.
quaēdām dē nŭmĕrō Lămĭārum āc nōmĭnĭs Āppī
ēt fārre ēt vīnō Iānūm Vēstāmquĕ rŏgābāt,
ān Căpĭtōlīnām dēbērēt Pōllĭŏ quērcūm
spērāre ēt fĭdĭbūs prōmīttĕrĕ. quīd făcĕrēt plūs
aēgrōtāntĕ vĭrō, mĕdĭcīs quīd trīstĭbŭs ērgā
fīlĭŏlūm? stĕtĭt ānte ārām nēc tūrpĕ pŭtāvīt
prō cĭthărā vēlārĕ căpūt dīctātăquĕ vērbă
pērtŭlĭt, ūt mōs ēst, ĕt ăpērtā pāllŭĭt āgnā.
dīc mĭhĭ nūnc, quaēsō, dīc, āntīquīssĭmĕ dīvōm,
rēspōndēs hīs, Iānĕ pătēr? māgna ōtĭă caēlī;
nōn ēst, quōd vĭdĕō, nōn ēst quŏd ăgātŭr ăpūd vōs.
haēc dē cōmoēdīs tē cōnsŭlĭt, īllă trăgoēdūm
cōmmēndārĕ vŏlēt: vărĭcōsūs fīĕt hărūspēx.
sēd cāntēt pŏtĭūs quām tōtām pērvŏlĕt ūrbēm
aūdāx ēt coētūs pōssīt quaē fērrĕ vĭrōrūm
cūmquĕ pălūdātīs dŭcĭbūs praēsēntĕ mărītō
īpsă lŏquī rēctā făcĭē sīccīsquĕ mămīllīs.
haēc ĕădēm nōvīt quīd tōtō fīăt ĭn ōrbĕ,
quīd Sērēs, quīd Thrācĕs ăgānt, sēcrētă nŏvērcaē
ēt pŭĕrī, quĭs ămēt, quīs dīrĭpĭātŭr ădūltēr;
dīcēt quīs vĭdŭām praēgnātēm fēcĕrĭt ēt quō
mēnsĕ, quĭbūs vērbīs cōncūmbāt quaēquĕ, mŏdīs quōt.
īnstāntēm rēgi Ārmĕnĭō Pārthōquĕ cŏmētēn
prīmă vĭdēt, fāmām rūmōrēsque īllă rĕcēntīs
ēxcĭpĭt ād pōrtās, quōsdām făcĭt; īssĕ Nĭphātēn
īn pŏpŭlōs māgnōque īllīc cūncta ārvă tĕnērī
dīlŭvĭō, nūtāre ūrbēs, sūbsīdĕrĕ tērrās,
quōcūmque īn trĭvĭō, cuīcūmque ēst ōbvĭă, nārrāt.
nēc tămĕn īd vĭtĭūm măgĭs īntŏlĕrābĭlĕ quām quōd
vīcīnōs hŭmĭlēs răpĕre ēt cōncīdĕrĕ lōrīs
ēxōrātă sŏlēt. nām sī lātrātĭbŭs āltī
rūmpūntūr sōmnī, "fūstēs hūc ōcĭŭs" īnquīt
"ādfērte" ātque īllīs dŏmĭnūm iŭbĕt āntĕ fĕrīrī,
deīndĕ cănēm. grăvĭs ōccūrsū, taētērrĭmă vūltū
bālnĕă nōctĕ sŭbīt, cōnchās ēt cāstră mŏvērī
nōctĕ iŭbēt, māgnō gaūdēt sūdārĕ tŭmūltū,
cūm lāssātă grăvī cĕcĭdērūnt brācchĭă māssā,
cāllĭdŭs ēt crīstaē dĭgĭtōs īmprēssĭt ălīptēs
āc sūmmūm dŏmĭnaē fĕmŭr ēxclāmārĕ cŏēgīt.
cōnvīvaē mĭsĕri īntĕrĕā sōmnōquĕ fămēquĕ
ūrguēntūr. tāndem īllă vĕnīt rŭbĭcūndŭlă, tōtūm
oēnŏphŏrūm sĭtĭēns, plēnā quōd tēndĭtŭr ūrnā
ādmōtūm pĕdĭbūs, dē quō sēxtārĭŭs āltēr
dūcĭtŭr āntĕ cĭbūm răbĭdām fāctūrŭs ŏrēxīm,
dūm rĕdĭt ēt lōtō tērrām fĕrĭt īntēstīnō.
mārmŏrĭbūs rīvī prŏpĕrānt, aūrātă Fălērnūm
pēlvĭs ŏlēt; nām sīc, tāmquam ālta īn dōlĭă lōngūs
dēcĭdĕrīt sērpēns, bĭbĭt ēt vŏmĭt. ērgŏ mărītūs
naūsĕăt ātque ŏcŭlīs bīlēm sūbstrīngĭt ŏpērtīs.
īllă tămēn grăvĭōr, quaē cūm dīscūmbĕrĕ coēpīt
laūdāt Vērgĭlĭūm, pĕrĭtūrae īgnōscĭt Ĕlīssaē,
cōmmīttīt vātēs ēt cōmpărăt, īndĕ Mărōnēm
ātque ălĭā pārte īn trŭtĭnā sūspēndĭt Hŏmērūm.
cēdūnt grāmmătĭcī, vīncūntūr rhētŏrĕs, ōmnīs
tūrbă tăcēt, nēc caūsĭdĭcūs nēc praēcŏ lŏquētūr,
āltĕră nēc mŭlĭēr. vērbōrūm tāntă cădīt vīs,
tōt părĭtēr pēlvēs āc tīntīnnābŭlă dīcās
pūlsārī. iām nēmŏ tŭbās, nēmo aēră fătīgēt:
ūnă lăbōrāntī pŏtĕrīt sūccūrrĕrĕ Lūnaē.
īmpōnīt fīnēm săpĭēns ēt rēbŭs hŏnēstīs;
nām quaē dōctă nĭmīs cŭpĭt ēt fācūndă vĭdērī
crūrĕ tĕnūs mĕdĭō tŭnĭcās sūccīngĕrĕ dēbēt,
caēdĕrĕ Sīlvānō pōrcūm, quādrāntĕ lăvārī.
nōn hăbĕāt mātrōnă, tĭbī quaē iūnctă rĕcūmbīt,
dīcēndī gĕnŭs, aūt cūrvūm sērmōnĕ rŏtātō
tōrquĕăt ēnthŷmēmă, nĕc hīstŏrĭās scĭăt ōmnēs,
sēd quaēdam ēx lībrīs ēt nōn īntēllĕgăt. ōdī
hānc ĕgŏ quaē rĕpĕtīt vōlvītquĕ Pălaēmŏnĭs ārtēm
sērvātā sēmpēr lēge ēt rătĭōnĕ lŏquēndī
īgnōtōsquĕ mĭhī tĕnĕt āntīquārĭă vērsūs
nēc cūrāndă vĭrīs. ŏpĭcaē cāstīgĕt ămīcaē
vērbă: sŏloēcīsmūm lĭcĕāt fēcīssĕ mărītō.
nīl nōn pērmīttīt mŭlĭēr sĭbĭ, tūrpĕ pŭtāt nīl,
cūm vĭrĭdīs gēmmās cōllō cīrcūmdĕdĭt ēt cūm
aūrĭbŭs ēxtēntīs māgnōs cōmmīsĭt ĕlēnchōs.
[īntŏlĕrābĭlĭūs nĭhĭl ēst quām fēmĭnă dīvēs.]
īntĕrĕā foēda āspēctū rīdēndăquĕ mūltō
pānĕ tŭmēt făcĭēs aūt pīnguĭă Pōppaēānă
spīrăt ĕt hīnc mĭsĕrī vīscāntūr lābră mărītī.
ād moēchūm lōtā vĕnĭūnt cŭtĕ. quāndŏ vĭdērī
vūlt fōrmōnsă dŏmī? moēchīs fŏlĭātă părāntūr,
hīs ĕmĭtūr quīdquīd grăcĭlēs hūc mīttĭtĭs Īndī.
tāndem ăpĕrīt vūltum ēt tēctōrĭă prīmă rĕpōnīt,
īncīpīt āgnōsci, ātque īllō lāctĕ fŏvētūr
prōptēr quōd sēcūm cŏmĭtēs ēdūcĭt ăsēllās
ēxŭl Hўpērbŏrĕūm sī dīmīttātŭr ăd āxēm.
sēd quaē mūtātīs īndūcĭtŭr ātquĕ fŏvētūr
tōt mĕdĭcāmĭnĭbūs cōctaēquĕ sĭlīgĭnĭs ōffās
āccĭpĭt ēt mădĭdaē, făcĭēs dīcētŭr ăn ūlcūs?
ēst prĕtĭūm cūraē pĕnĭtūs cōgnōscĕrĕ tōtō
quīd făcĭānt ăgĭtēntquĕ dĭē. sī nōctĕ mărītūs
āvērsūs iăcŭīt, pĕrĭīt lībrārĭă, pōnūnt
cōsmētaē tŭnĭcās, tārdē vēnīssĕ Lĭbūrnūs
dīcĭtŭr ēt poēnās ălĭēnī pēndĕrĕ sōmnī
cōgĭtŭr, hīc frāngīt fĕrŭlās, rŭbĕt īllĕ flăgēllō,
hīc scŭtĭcā; sūnt quaē tōrtōrĭbŭs ānnŭă praēstēnt.
vērbĕrăt ātque ŏbĭtēr făcĭēm lĭnĭt, aūdĭt ămīcās
aūt lātūm pīctaē vēstīs cōnsīdĕrăt aūrūm
ēt caēdīt, lōngī rĕlĕgīt trānsvērsă dĭūrnī
ēt caēdīt, dōnēc lāssīs caēdēntĭbŭs "ēxī"
īntŏnĕt hōrrēndūm iām cōgnĭtĭōnĕ pĕrāctā.
praēfēctūră dŏmūs Sĭcŭlā nōn mītĭŏr aūlā.
nām sī cōnstĭtŭīt sŏlĭtōquĕ dĕcēntĭŭs ōptāt
ōrnāri ēt prŏpĕrāt iāmque ēxspēctātŭr ĭn hōrtīs
aūt ăpŭd Īsĭăcaē pŏtĭūs sācrārĭă lēnaē,
dīspōnīt crīnēm lăcĕrātīs īpsă căpīllīs
nuda umeros Psecas infelix nudisque mamillis.
"āltĭŏr hīc quārē cīncīnnūs?" taūrĕă pūnīt
cōntĭnŭō flēxī crīmēn făcĭnūsquĕ căpīllī.
quīd Psĕcăs ādmīsīt? quaēnam ēst hīc cūlpă pŭēllaē,
sī tĭbĭ dīsplĭcŭīt nāsūs tŭŭs? āltĕră laēvūm
ēxtēndīt pēctītquĕ cŏmās ēt vōlvĭt ĭn ōrbēm.
ēst īn cōnsĭlĭō mātērna ādmōtăquĕ lānīs
ēmĕrĭtā quaē cēssăt ăcū; sēntēntĭă prīmă
hūiŭs ĕrīt, pōst hānc aētāte ātque ārtĕ mĭnōrēs
cēnsēbūnt, tāmquām fāmaē dīscrīmĕn ăgātūr
aūt ănĭmaē: tānta ēst quaērēndī cūră dĕcōrīs.
tōt prĕmĭt ōrdĭnĭbūs, tŏt ădhūc cōmpāgĭbŭs āltūm
aēdĭfĭcāt căpŭt: Āndrŏmăchēn ā frōntĕ vĭdēbīs,
pōst mĭnŏr ēst, crēdās ălĭām. cĕdŏ sī brĕvĕ pārvī
sōrtīta ēst lătĕrīs spătĭūm brĕvĭōrquĕ vĭdētūr
vīrgĭnĕ Pŷgmaēā nūllīs ădĭūtă cŏtūrnīs
ēt lĕvĭs ērēctā cōnsūrgĭt ăd ōscŭlă plāntā.
nūllă vĭrī cūra īntĕrĕā nēc mēntĭŏ fīēt
dāmnōrūm. vīvīt tāmquām vīcīnă mărītī,
hōc sōlō prŏpĭōr, quŏd ămīcōs cōniŭgĭs ōdīt
ēt sērvōs, grăvĭs ēst rătĭōnĭbŭs. ēccĕ fŭrēntīs
Bēllōnaē mātrīsquĕ dĕūm chŏrŭs īntrăt ĕt īngēns
sēmĭvĭr, ōbscēnō făcĭēs rĕvĕrēndă mĭnōrī,
mōllĭă quī rāptā sĕcŭīt gĕnĭtālĭă tēstā
iām prīdēm, cuī raūcă cŏhōrs, cuī tŷmpănă cēdūnt
plēbĕĭa ēt Phrўgĭā vēstītūr būccă tĭārā.
grāndĕ sŏnāt mĕtŭīquĕ iŭbēt Sēptēmbrĭs ĕt aūstrī
ādvēntūm, nĭsĭ sē cēntūm lūstrāvĕrĭt ōvīs
ēt xērāmpĕlĭnās vĕtĕrēs dōnāvĕrĭt īpsī,
ūt quīdquīd sŭbĭti ēt māgnī dīscrīmĭnĭs īnstāt
īn tŭnĭcās ĕăt ēt tōtūm sĕmĕl ēxpĭĕt ānnūm.
hībērnūm frāctā glăcĭē dēscēndĕt ĭn āmnēm,
tēr mātūtīnō Tĭbĕrī mērgētŭr ĕt īpsīs
vērtĭcĭbūs tĭmĭdūm căpŭt āblŭĕt, īndĕ sŭpērbī
tōtūm rēgĭs ăgrūm nūda āc trĕmĭbūndă crŭēntīs
ērēpēt gĕnĭbūs; sī cāndĭdă iūssĕrĭt Īō,
ībĭt ăd Aēgŷptī fīnēm călĭdāquĕ pĕtītās
ā Mĕrŏē pōrtābĭt ăquās, ūt spārgăt ĭn aēdĕ
Īsĭdĭs, āntīquō quaē prōxĭmă sūrgĭt ŏvīlī.
crēdĭt ĕnim īpsīūs dŏmĭnaē sē vōcĕ mŏnērī.
ēn ănĭmam ēt mēntēm cūm quā dī nōctĕ lŏquāntūr!
ērgo hīc praēcĭpŭūm sūmmūmquĕ mĕrētŭr hŏnōrēm
quī grĕgĕ līnĭgĕrō cīrcūmdătŭs ēt grĕgĕ cālvō
plāngēntīs pŏpŭlī cūrrīt dērīsŏr Ănūbīs.
īllĕ pĕtīt vĕnĭām, quŏtĭēns nōn ābstĭnĕt ūxōr
cōncŭbĭtū sācrīs ōbsērvāndīsquĕ dĭēbūs
māgnăquĕ dēbētūr vĭŏlātō poēnă cădūrcō
ēt mōvīssĕ căpūt vīsa ēst ārgēntĕă sērpēns;
īllīūs lăcrĭmaē mĕdĭtātăquĕ mūrmŭră praēstānt
ūt vĕnĭām cūlpaē nōn ābnŭăt ānsĕrĕ māgnō
scīlĭcĕt ēt tĕnŭī pŏpănō cōrrūptŭs Ŏsīrīs.
cūm dĕdĭt īllĕ lŏcūm, cŏphĭnō fēnōquĕ rĕlīctō
ārcānām Iūdaēă trĕmēns mēndīcăt ĭn aūrēm,
īntērprēs lēgūm Sŏlўmārum ēt māgnă săcērdōs
ārbŏrĭs āc sūmmī fīda īntērnūntĭă caēlī.
īmplĕt ĕt īllă mănūm, sēd pārcĭŭs; aērĕ mĭnūtō
quālĭăcūmquĕ vŏlēs Iūdaēī sōmnĭă vēndūnt.
spōndĕt ămātōrēm tĕnĕrūm vēl dīvĭtĭs ōrbī
tēstāmēntum īngēns călĭdaē pūlmōnĕ cŏlūmbaē
trāctāto Ārmĕnĭūs vēl Cōmmāgēnŭs hărūspēx;
pēctŏră pūllōrūm rīmābĭtŭr, ēxtă cătēllī
īntērdum ēt pŭĕrī; făcĭēt quōd dēfĕrăt īpsĕ.
Chāldaēīs sēd māiŏr ĕrīt fīdūcĭă: quīdquīd
dīxĕrĭt āstrŏlŏgūs, crēdēnt ā fōntĕ rĕlātūm
Hāmmōnīs, quŏnĭām Dēlphīs ōrācŭlă cēssānt
ēt gĕnŭs hūmānūm dāmnāt cālīgŏ fŭtūrī.
praēcĭpŭūs tămĕn ēst hōrūm, quī saēpĭŭs ēxūl,
cūiŭs ămīcĭtĭā cōndūcēndāquĕ tăbēllā
māgnūs cīvĭs ŏbīt ēt fōrmīdātŭs Ŏthōnī.
īndĕ fĭdēs ārtīs, sōnvīt sī dēxtĕră fērrō
laēvăquĕ, sī lōngē cāstrōrum īn cārcĕrĕ mānsīt.
nēmŏ măthēmătĭcūs gĕnĭum īndēmnātŭs hăbēbīt,
sēd quī paēnĕ pĕrīt, cuī vīx īn Cŷclădă mīttī
cōntĭgĭt ēt pārvā tāndēm cărŭīssĕ Sĕrīphō.
cōnsŭlĭt īctĕrĭcaē lēntō dē fūnĕrĕ mātrīs,
āntĕ tămēn dē tē Tănăquīl tŭă, quāndŏ sŏrōrēm
ēffĕrăt ēt pătrŭōs, ān sīt vīctūrŭs ădūltēr
pōst īpsām; quĭd ĕnīm māiūs dărĕ nūmĭnă pōssūnt?
haēc tămĕn īgnōrāt quīd sīdūs trīstĕ mĭnētūr
Sātūrnī, quō laētă Vĕnūs sē prōfĕrăt āstrō,
quīs mēnsīs dāmnīs, quaē dēntūr tēmpŏră lūcrō:
īllĭŭs ōccūrsūs ĕtĭām vītārĕ mĕmēntō,
īn cūiūs mănĭbūs ceū pīnguĭă sūcĭnă trītās
cērnĭs ĕphēmĕrĭdās, quaē nūllūm cōnsŭlĭt ēt iām
cōnsŭlĭtūr, quaē cāstră vĭrō pătrĭāmquĕ pĕtēntĕ
nōn ībīt părĭtēr nŭmĕrīs rĕvŏcātă Thrăsŷllī.
ād prīmūm lăpĭdēm vēctārī cūm plăcĕt, hōră
sūmĭtŭr ēx lībrō; sī prūrīt frīctŭs ŏcēllī
āngŭlŭs, īnspēctā gĕnĕsī cōllŷrĭă pōscīt;
aēgră lĭcēt iăcĕāt, căpĭēndō nūllă vĭdētūr
āptĭŏr hōră cĭbō nĭsĭ quām dĕdĕrīt Pĕtŏsīrīs.
sī mĕdĭōcrĭs ĕrīt, spătĭūm lūstrābĭt ŭtrīmquĕ
mētārum ēt sōrtēs dūcēt frōntēmquĕ mănūmquĕ
praēbēbīt vātī crēbrūm pōppŷsmă rŏgāntī.
dīvĭtĭbūs rēspōnsă dăbīt Phrŷx aūgŭr ĕt īndĕ
cōndūctūs, dăbĭt āstrōrūm mūndīquĕ pĕrītūs
ātque ălĭquīs sĕnĭōr quī pūblĭcă fūlgŭră cōndīt.
plēbĕĭum īn cīrcō pŏsĭtum ēst ĕt ĭn āggĕrĕ fātūm.
quaē nūdīs lōngum ōstēndīt cērvīcĭbŭs aūrūm
cōnsŭlĭt āntĕ fălās dēlphīnōrūmquĕ cŏlūmnās
ān săgă vēndēntī nūbāt caūpōnĕ rĕlīctō.
haē tămĕn ēt pārtūs sŭbĕūnt dīscrīmĕn ĕt ōmnīs
nūtrīcīs tŏlĕrānt fōrtūna ūrguēntĕ lăbōrēs,
sēd iăcĕt aūrātō vīx ūllă pŭērpĕră lēctō.
tāntum ārtēs hūiūs, tāntūm mĕdĭcāmĭnă pōssūnt,
quaē stĕrĭlēs făcĭt ātque hŏmĭnēs īn vēntrĕ nĕcāndōs
cōndūcīt. gaūde, īnfēlīx, ātque īpsĕ bĭbēndūm
pōrrĭgĕ quīdquĭd ĕrīt; nām sī dīstēndĕrĕ vēllēt
ēt vēxāre ŭtĕrūm pŭĕrīs sălĭēntĭbŭs, ēssēs
Aēthĭŏpīs fōrtāssĕ pătēr, mōx dēcŏlŏr hērēs
īmplērēt tăbŭlās nūmquām tĭbĭ mānĕ vĭdēndūs.
trānsĕŏ sūppŏsĭtōs ēt gaūdĭă vōtăquĕ saēpĕ
ād spūrcōs dēcēptă lăcūs, saēpe īndĕ pĕtītōs
pōntĭfĭcēs, sălĭōs Scaūrōrūm nōmĭnă fālsō
cōrpŏrĕ lātūrōs. stāt Fōrtūna īmprŏbă nōctū
ādrīdēns nūdīs īnfāntĭbŭs: hōs fŏvĕt ōmnī
īnvōlvītquĕ sĭnū, dŏmĭbūs tūnc pōrrĭgĭt āltīs
sēcrētūmquĕ sĭbī mīmūm părăt; hōs ămăt, hīs sē
īngĕrĭt ūtquĕ sŭōs sēmpēr prōdūcĭt ălūmnōs.
hīc măgĭcōs ādfērt cāntūs, hīc Thēssălă vēndīt
phīltră, quĭbūs vălĕāt mēntēm vēxārĕ mărītī
ēt sŏlĕā pūlsārĕ nătīs. quōd dēsĭpĭs, īndēst,
īnde ănĭmī cālīgo ēt māgna ōblīvĭŏ rērūm
quās mŏdŏ gēssīstī. tămĕn hōc tŏlĕrābĭlĕ, sī nōn
ēt fŭrĕre īncĭpĭās ŭt ăvūncŭlŭs īllĕ Nĕrōnīs,
cuī tōtām trĕmŭlī frōntēm Caēsōnĭă pūllī
īnfūdīt. quaē nōn făcĭēt quōd prīncĭpĭs ūxōr?
ārdēbānt cūncta ēt frāctā cōnpāgĕ rŭēbānt
nōn ălĭtēr quām sī fēcīssēt Iūnŏ mărītūm
īnsānūm. mĭnŭs ērgŏ nŏcēns ĕrĭt Āgrīppīnaē
bōlētūs, sĭquĭdem ūnīūs praēcōrdĭă prēssīt
īllĕ sĕnīs trĕmŭlūmquĕ căpūt dēscēndĕrĕ iūssīt
īn caēlum ēt lōngā mānāntĭă lābră sălīvā:
haēc pōscīt fērrum ātque īgnēs, haēc pōtĭŏ tōrquēt,
haēc lăcĕrāt mīxtōs ĕquĭtūm cūm sānguĭnĕ pātrēs.
tāntī pārtŭs ĕquaē, tānti ūnă vĕnēfĭcă cōnstāt.
ōdērūnt nātōs dē paēlĭcĕ; nēmŏ rĕpūgnēt,
nēmŏ vĕtēt, iām iām prīvīgnum ōccīdĕrĕ fās ēst.
vōs ĕgŏ, pūpīllī, mŏnĕō, quĭbŭs āmplĭŏr ēst rēs,
cūstōdīte ănĭmās ēt nūllī crēdĭtĕ mēnsaē:
līvĭdă mātērnō fērvēnt ădĭpātă vĕnēnō.
mōrdĕăt ānte ălĭquīs quīdquīd pōrrēxĕrĭt īllă
quaē pĕpĕrīt, tĭmĭdūs praēgūstēt pōcŭlă pāpās.
fīngĭmŭs haēc āltūm sătŭrā sūmēntĕ cŏtūrnūm
scīlĭcĕt, ēt fīnem ēgrēssī lēgēmquĕ prĭōrūm
grāndĕ Sŏphōclēō cārmēn bācchāmŭr hĭātū,
mōntĭbŭs īgnōtūm Rŭtŭlīs caēlōquĕ Lătīnō?
nōs ŭtĭnām vānī. sēd clāmāt Pōntĭă "fēcī,
cōnfĭtĕōr, pŭĕrīsquĕ mĕīs ăcŏnītă părāvī,
quaē dēprēnsă pătēnt; făcĭnūs tămĕn īpsă pĕrēgī."
tūnĕ dŭōs ūnā, saēvīssĭmă vīpĕră, cēnā?
tūnĕ dŭōs? "sēptēm, sī sēptēm fōrtĕ fŭīssēnt."
crēdāmūs trăgĭcīs quīdquīd dē Cōlchĭdĕ tōrvā
dīcĭtŭr ēt Prōcnē; nīl cōntrā cōnŏr. ĕt īllaē
grāndĭă mōnstră sŭīs aūdēbānt tēmpŏrĭbūs, sēd
nōn prōptēr nūmmōs. mĭnŏr ādmīrātĭŏ sūmmīs
dēbētūr mōnstrīs, quŏtĭēns făcĭt īră nŏcēntēs
hūnc sēxum ēt răbĭē iĕcŭr īncēndēntĕ fĕrūntūr
praēcĭpĭtēs, ūt sāxă iŭgīs ābrūptă, quĭbūs mōns
sūbtrăhĭtūr clīvōquĕ lătūs pēndēntĕ rĕcēdīt.
īllam ĕgŏ nōn tŭlĕrīm quaē cōmpŭtăt ēt scĕlŭs īngēns
sānă făcīt. spēctānt sŭbĕūntēm fātă mărītī
Ālcēstim ēt, sĭmĭlīs sī pērmūtātĭŏ dētūr,
mōrtĕ vĭrī cŭpĭānt ănĭmām sērvārĕ cătēllaē.
ōccūrrēnt mūltaē tĭbĭ Bēlĭdĕs ātque Ĕrĭphŷlaē
mānĕ, Clўtēmnēstrām nūllūs nōn vīcŭs hăbēbīt.
hōc tāntūm rēfērt, quōd Tŷndărĭs īllă bĭpēnnēm
īnsūlsam ēt fătŭām dēxtrā laēvāquĕ tĕnēbāt;
āt nūnc rēs ăgĭtūr tĕnŭī pūlmōnĕ rŭbētaē,
sēd tămĕn ēt fērrō, sī praēgūstārĭt Ătrīdēs
Pōntĭcă tēr vīctī caūtūs mĕdĭcāmĭnă rēgīs.
Credo Pudicitiam Saturno rege moratam
in terris uisamque diu, cum frigida paruas
praeberet spelunca domos ignemque laremque
et pecus et dominos communi clauderet umbra,
siluestrem montana torum cum sterneret uxor
frondibus et culmo uicinarumque ferarum
pellibus, haut similis tibi, Cynthia, nec tibi, cuius
turbauit nitidos extinctus passer ocellos,
sed potanda ferens infantibus ubera magnis
et saepe horridior glandem ructante marito.
quippe aliter tunc orbe nouo caeloque recenti
uiuebant homines, qui rupto robore nati
compositiue luto nullos habuere parentes.
multa Pudicitiae ueteris uestigia forsan
aut aliqua exstiterint et sub Ioue, sed Ioue nondum
barbato, nondum Graecis iurare paratis
per caput alterius, cum furem nemo timeret
caulibus ac pomis et aperto uiueret horto.
paulatim deinde ad superos Astraea recessit
hac comite, atque duae pariter fugere sorores.
anticum et uetus est alienum, Postume, lectum
concutere atque sacri genium contemnere fulcri.
omne aliud crimen mox ferrea protulit aetas:
uiderunt primos argentea saecula moechos.
conuentum tamen et pactum et sponsalia nostra
tempestate paras iamque a tonsore magistro
pecteris et digito pignus fortasse dedisti?
certe sanus eras. uxorem, Postume, ducis?
dic qua Tisiphone, quibus exagitere colubris.
ferre potes dominam saluis tot restibus ullam,
cum pateant altae caligantesque fenestrae,
cum tibi uicinum se praebeat Aemilius pons?
aut si de multis nullus placet exitus, illud
nonne putas melius, quod tecum pusio dormit?
pusio, qui noctu non litigat, exigit a te
nulla iacens illic munuscula, nec queritur quod
et lateri parcas nec quantum iussit anheles.
sed placet Vrsidio lex Iulia: tollere dulcem
cogitat heredem, cariturus turture magno
mullorumque iubis et captatore macello.
quid fieri non posse putes, si iungitur ulla
Vrsidio? si moechorum notissimus olim
stulta maritali iam porrigit ora capistro,
quem totiens texit perituri cista Latini?
quid quod et antiquis uxor de moribus illi
quaeritur? o medici, nimiam pertundite uenam.
delicias hominis! Tarpeium limen adora
pronus et auratam Iunoni caede iuuencam,
si tibi contigerit capitis matrona pudici.
paucae adeo Cereris uittas contingere dignae,
quarum non timeat pater oscula. necte coronam
postibus et densos per limina tende corymbos.
unus Hiberinae uir sufficit? ocius illud
extorquebis, ut haec oculo contenta sit uno.
magna tamen fama est cuiusdam rure paterno
uiuentis. uiuat Gabiis ut uixit in agro,
uiuat Fidenis, et agello cedo paterno.
quis tamen adfirmat nil actum in montibus aut in
speluncis? adeo senuerunt Iuppiter et Mars?
porticibusne tibi monstratur femina uoto
digna tuo? cuneis an habent spectacula totis
quod securus ames quodque inde excerpere possis?
chironomon Ledam molli saltante Bathyllo
Tuccia uesicae non imperat, Apula gannit,
[sicut in amplexu, subito et miserabile longum.]
attendit Thymele: Thymele tunc rustica discit.
ast aliae, quotiens aulaea recondita cessant,
et uacuo clusoque sonant fora sola theatro,
atque a plebeis longe Megalesia, tristes
personam thyrsumque tenent et subligar Acci.
Vrbicus exodio risum mouet Atellanae
gestibus Autonoes, hunc diligit Aelia pauper.
soluitur his magno comoedi fibula, sunt quae
Chrysogonum cantare uetent, Hispulla tragoedo
gaudet: an exspectas ut Quintilianus ametur?
accipis uxorem de qua citharoedus Echion
aut Glaphyrus fiat pater Ambrosiusque choraules.
longa per angustos figamus pulpita uicos,
ornentur postes et grandi ianua lauro,
ut testudineo tibi, Lentule, conopeo
nobilis Euryalum murmillonem exprimat infans.
nupta senatori comitata est Eppia ludum
ad Pharon et Nilum famosaque moenia Lagi
prodigia et mores urbis damnante Canopo.
immemor illa domus et coniugis atque sororis
nil patriae indulsit, plorantisque improba natos
utque magis stupeas ludos Paridemque reliquit.
sed quamquam in magnis opibus plumaque paterna
et segmentatis dormisset paruula cunis,
contempsit pelagus; famam contempserat olim,
cuius apud molles minima est iactura cathedras.
Tyrrhenos igitur fluctus lateque sonantem
pertulit Ionium constanti pectore, quamuis
mutandum totiens esset mare. iusta pericli
si ratio est et honesta, timent pauidoque gelantur
pectore nec tremulis possunt insistere plantis:
fortem animum praestant rebus quas turpiter audent.
si iubeat coniunx, durum est conscendere nauem,
tunc sentina grauis, tunc summus uertitur aër:
quae moechum sequitur, stomacho ualet. illa maritum
conuomit, haec inter nautas et prandet et errat
per puppem et duros gaudet tractare rudentis.
qua tamen exarsit forma, qua capta iuuenta
Eppia? quid uidit propter quod ludia dici
sustinuit? nam Sergiolus iam radere guttur
coeperat et secto requiem sperare lacerto;
praeterea multa in facie deformia, sicut
attritus galea mediisque in naribus ingens
gibbus et acre malum semper stillantis ocelli.
sed gladiator erat. facit hoc illos Hyacinthos;
hoc pueris patriaeque, hoc praetulit illa sorori
atque uiro. ferrum est quod amant. hic Sergius idem
accepta rude coepisset Veiento uideri.
quid priuata domus, quid fecerit Eppia, curas?
respice riuales diuorum, Claudius audi
quae tulerit. dormire uirum cum senserat uxor,
ausa Palatino et tegetem praeferre cubili
sumere nocturnos meretrix Augusta cucullos
linquebat comite ancilla non amplius una.
sed nigrum flauo crinem abscondente galero
intrauit calidum ueteri centone lupanar
et cellam uacuam atque suam; tunc nuda papillis
prostitit auratis titulum mentita Lyciscae
ostenditque tuum, generose Britannice, uentrem.
excepit blanda intrantis atque aera poposcit.
[continueque iacens cunctorum absorbuit ictus.]
mox lenone suas iam dimittente puellas
tristis abit, et quod potuit tamen ultima cellam
clausit, adhuc ardens rigidae tentigine uuluae,
et lassata uiris necdum satiata recessit,
obscurisque genis turpis fumoque lucernae
foeda lupanaris tulit ad puluinar odorem.
hippomanes carmenque loquar coetumque uenenum
priuignoque datum? faciunt grauiora coactae
imperio sexus minimumque libidine peccant.
"optima sed quare Caesennia teste marito?"
bis quingena dedit. tanti uocat ille pudicam,
nec pharetris Veneris macer est aut lampade feruet:
inde faces ardent, ueniunt a dote sagittae.
libertas emitur. coram licet innuat atque
rescribat: uidua est, locuples quae nupsit auaro.
"cur desiderio Bibulae Sertorius ardet?"
si uerum excutias, facies non uxor amatur.
tres rugae subeant et se cutis arida laxet,
fiant obscuri dentes oculique minores,
"collige sarcinulas" dicet libertus "et exi.
iam grauis es nobis et saepe emungeris. exi
ocius et propera. sicco uenit altera naso."
interea calet et regnat poscitque maritum
pastores et ouem Canusinam ulmosque Falernas,
quantulum in hoc! Pueros omnes, ergastula tota,
quodque domi non est, sed habet uicinus, ematur.
mense quidem brumae, cum iam mercator Iason
clausus et armatis obstat casa candida nautis,
grandia tolluntur crystallina, maxima rursus
murrina, deinde adamas notissimus et Beronices
in digito factus pretiosior. hunc dedit olim
barbarus incestae, dedit hunc Agrippa sorori,
obseruant ubi festa mero pede sabbata reges
et uetus indulget senibus clementia porcis.
"nullane de tantis gregibus tibi digna uidetur?"
sit formonsa, decens, diues, fecunda, uetustos
porticibus disponat auos, intactior omni
crinibus effusis bellum dirimente Sabina,
rara auis in terris nigroque simillima cycno,
quis feret uxorem cui constant omnia? malo,
malo Venusinam quam te, Cornelia, mater
Gracchorum, si cum magnis uirtutibus adfers
grande supercilium et numeras in dote triumphos.
tolle tuum, precor, Hannibalem uictumque Syphacem
in castris et cum tota Carthagine migra.
"parce, precor, Paean, et tu, dea, pone sagittas;
nil pueri faciunt, ipsam configite matrem"
Amphion clamat, sed Paean contrahit arcum.
extulit ergo greges natorum ipsumque parentem,
dum sibi nobilior Latonae gente uidetur
atque eadem scrofa Niobe fecundior alba.
quae tanti grauitas, quae forma, ut se tibi semper
imputet? huius enim rari summique uoluptas
nulla boni, quotiens animo corrupta superbo
plus aloes quam mellis habet. quis deditus autem
usque adeo est, ut non illam quam laudibus effert
horreat inque diem septenis oderit horis?
quaedam parua quidem, sed non toleranda maritis.
nam quid rancidius quam quod se non putat ulla
formosam nisi quae de Tusca Graecula factast,
de Sulmonensi mera Cecropis? omnia Graece:
[cum sit turpe magis nostris nescire Latine.]
hoc sermone pauent, hoc iram, gaudia, curas,
hoc cuncta effundunt animi secreta. quid ultra?
concumbunt Graece. dones tamen ista puellis,
tune etiam, quam sextus et octogensimus annus
pulsat, adhuc Graece? non est hic sermo pudicus
in uetula. quotiens lasciuum interuenit illud
zoe kai psyche, modo sub lodice relictis
uteris in turba. quod enim non excitet inguen
uox blanda et nequam? digitos habet. ut tamen omnes
subsidant pinnae, dicas haec mollius Haemo
quamquam et Carpophoro, facies tua computat annos.
si tibi legitimis pactam iunctamque tabellis
non es amaturus, ducendi nulla uidetur
causa, nec est quare cenam et mustacea perdas
labente officio crudis donanda, nec illud
quod prima pro nocte datur, cum lance beata
Dacicus et scripto radiat Germanicus auro.
si tibi simplicitas uxoria, deditus uni
est animus, summitte caput ceruice parata
ferre iugum. nullam inuenies quae parcat amanti.
ardeat ipsa licet, tormentis gaudet amantis
et spoliis; igitur longe minus utilis illi
uxor, quisquis erit bonus optandusque maritus.
nil umquam inuita donabis coniuge, uendes
hac obstante nihil, nihil haec si nolet emetur.
haec dabit affectus: ille excludatur amicus
iam senior, cuius barbam tua ianua uidit.
testandi cum sit lenonibus atque lanistis
libertas et iuris idem contingat harenae,
non unus tibi riualis dictabitur heres.
"pone crucem seruo." "meruit quo crimine seruus
supplicium? quis testis adest? quis detulit? audi;
nulla umquam de morte hominis cunctatio longast."
"o demens, ita seruus homo est? nil fecerit, esto:
hoc uolo, sic iubeo, sit pro ratione uoluntas."
imperat ergo uiro. sed mox haec regna relinquit
permutatque domos et flammea conterit; inde
auolat et spreti repetit uestigia lecti.
ornatas paulo ante fores, pendentia linquit
uela domus et adhuc uirides in limine ramos.
sic crescit numerus, sic fiunt octo mariti
quinque per autumnos, titulo res digna sepulcri.
desperanda tibi salua concordia socru.
illa docet spoliis nudi gaudere mariti,
illa docet missis a corruptore tabellis
nil rude nec simplex rescribere, decipit illa
custodes aut aere domat. tum corpore sano
aduocat Archigenen onerosaque pallia iactat.
abditus interea latet et secretus adulter
impatiensque morae silet et praeputia ducit.
scilicet exspectas ut tradat mater honestos
atque alios mores quam quos habet? utile porro
filiolam turpi uetulae producere turpem.
nulla fere causa est in qua non femina litem
mouerit. accusat Manilia, si rea non est.
componunt ipsae per se formantque libellos,
principium atque locos Celso dictare paratae.
endromidas Tyrias et femineum ceroma
quis nescit, uel quis non uidit uulnera pali,
quem cauat adsiduis rudibus scutoque lacessit
atque omnis implet numeros dignissima prorsus
Florali matrona tuba, nisi si quid in illo
pectore plus agitat ueraeque paratur harenae?
quem praestare potest mulier galeata pudorem,
quae fugit a sexu? uires amat. haec tamen ipsa
uir nollet fieri; nam quantula nostra uoluptas!
quale decus, rerum si coniugis auctio fiat,
balteus et manicae et cristae crurisque sinistri
dimidium tegimen! uel si diuersa mouebit
proelia, tu felix ocreas uendente puella.
hae sunt quae tenui sudant in cyclade, quarum
delicias et panniculus bombycinus urit.
aspice quo fremitu monstratos perferat ictus
et quanto galeae curuetur pondere, quanta
poplitibus sedeat quam denso fascia libro,
et ride positis scaphium cum sumitur armis.
dicite uos, neptes Lepidi caeciue Metelli
Gurgitis aut Fabii, quae ludia sumpserit umquam
hos habitus? quando ad palum gemat uxor Asyli?
semper habet lites alternaque iurgia lectus
in quo nupta iacet; minimum dormitur in illo.
tum grauis illa uiro, tunc orba tigride peior,
cum simulat gemitus occulti conscia facti,
aut odit pueros aut ficta paelice plorat
uberibus semper lacrimis semperque paratis
in statione sua | atque exspectantibus illam,
quo iubeat manare modo. tu credis amorem,
tu tibi tunc, uruca, places fletumque labellis
exorbes, quae scripta et quot lecture tabellas
si tibi zelotypae retegantur scrinia moechae!
sed iacet in serui complexibus aut equitis. dic,
dic aliquem sodes hic, Quintiliane, colorem.
haeremus. dic ipsa. "olim conuenerat" inquit
"ut faceres tu quod uelles, nec non ego possem
indulgere mihi. clames licet et mare caelo
confundas, homo sum." nihil est audacius illis
deprensis: iram atque animos a crimine sumunt.
unde haec monstra tamen uel quo de fonte requiris?
praestabat castas humilis fortuna Latinas
quondam, nec uitiis contingi parua sinebant
tecta labor somnique breues et uellere Tusco
uexatae duraeque manus ac proximus urbi
Hannibal et stantes Collina turre mariti.
nunc patimur longae pacis mala, saeuior armis
luxuria incubuit uictumque ulciscitur orbem.
nullum crimen abest facinusque libidinis ex quo
paupertas Romana perit. hinc fluxit ad istos
et Sybaris colles, hinc et Rhodos et Miletos
atque coronatum et petulans madidumque Tarentum.
prima peregrinos obscena pecunia mores
intulit, et turpi fregerunt saecula luxu
diuitiae molles. quid enim uenus ebria curat?
inguinis et capitis quae sint discrimina nescit
grandia quae mediis iam noctibus ostrea mordet,
cum perfusa mero spumant unguenta Falerno,
cum bibitur concha, cum iam uertigine tectum
ambulat et geminis exsurgit mensa lucernis.
i nunc et dubita qua sorbeat aëra sanna
Tullia quid dicat, notae collactea Maurae.
Maura, Pudicitiae ueterem cum praeterit aram,
noctibus hic ponunt lecticas, micturiunt hic
effigiemque deae longis siphonibus implent
inque uices equitant ac Luna teste mouentur,
inde domos abeunt: tu calcas luce reuersa
coniugis urinam magnos uisurus amicos.
nota bonae secreta deae, cum tibia lumbos
incitat et cornu pariter uinoque feruntur
attonitae crinemque rotant ululantque Priapi
maenades. o quantus tunc illis mentibus ardor
concubitus, quae uox saltante libidine, quantus
ille meri ueteris per crura madentia torrens!
lenonum ancillas posita Saufeia corona
prouocat et tollit pendentis praemia coxae,
ipsa Medullinae fluctum crisantis adorat:
palma inter dominas, uirtus natalibus aequa.
nil ibi per ludum simulabitur, omnia fient
ad uerum, quibus incendi iam frigidus aeuo
Laomedontiades et Nestoris hirnea possit.
tunc prurigo morae impatiens, tum femina simplex,
ac pariter toto repetitus clamor ab antro
"iam fas est, admitte uiros." dormitat adulter,
illa iubet sumpto iuuenem properare cucullo;
si nihil est, seruis incurritur; abstuleris spem
seruorum, uenit et conductus aquarius; hic si
quaeritur et desunt homines, mora nulla per ipsam
quo minus imposito clunem summittat asello.
atque utinam ritus ueteres et publica saltem
his intacta malis agerentur sacra; sed omnes
nouerunt Mauri atque Indi quae psaltria penem
maiorem quam sunt duo Caesaris Anticatones
illuc, testiculi sibi conscius unde fugit mus,
intulerit, ubi uelari pictura iubetur
quaecumque alterius sexus imitata figuras.
et quis tunc hominum contemptor numinis, aut quis
simpuuium ridere Numae nigrumque catinum
et Vaticano fragiles de monte patellas
ausus erat? sed nunc ad quas non Clodius aras?
[audio quid ueteres olim moneatis amici,
"pone seram, cohibe." sed quis custodiet ipsos
custodes? cauta est et ab illis incipit uxor.]
iamque eadem summis pariter minimisque libido,
nec melior silicem pedibus quae conterit atrum
quam quae longorum uehitur ceruice Syrorum.
ut spectet ludos, conducit Ogulnia uestem,
conducit comites, sellam, ceruical, amicas,
nutricem et flauam cui det mandata puellam.
haec tamen argenti superest quodcumque paterni
leuibus athletis et uasa nouissima donat.
multis res angusta domi, sed nulla pudorem
paupertatis habet nec se metitur ad illum
quem dedit haec posuitque modum. tamen utile quid sit
prospiciunt aliquando uiri, frigusque famemque
formica tandem quidam expauere magistra:
prodiga non sentit pereuntem femina censum.
ac uelut exhausta recidiuus pullulet arca
nummus et e pleno tollatur semper aceruo,
non umquam reputant quanti sibi gaudia constent.
sunt quas eunuchi imbelles ac mollia semper
oscula delectent et desperatio barbae
et quod abortiuo non est opus. illa uoluptas
summa tamen, quod iam calida matura iuuenta
inguina traduntur medicis, iam pectine nigro.
ergo exspectatos ac iussos crescere primum
testiculos, postquam coeperunt esse bilibres,
tonsoris tantum damno rapit Heliodorus.
conspicuus longe cunctisque notabilis intrat
balnea nec dubie custodem uitis et horti
prouocat a domina factus spado. dormiat ille
cum domina, sed tu iam durum, Postume, iamque
tondendum eunucho Bromium committere noli.
si gaudet cantu, nullius fibula durat
uocem uendentis praetoribus. organa semper
in manibus, densi radiant testudine tota
sardonyches, crispo numerantur pectine chordae
quo tener Hedymeles operas dedit: hunc tenet, hoc se
solatur gratoque indulget basia plectro.
quaedam de numero Lamiarum ac nominis Appi
et farre et uino Ianum Vestamque rogabat,
an Capitolinam deberet Pollio quercum
sperare et fidibus promittere. quid faceret plus
aegrotante uiro, medicis quid tristibus erga
filiolum? stetit ante aram nec turpe putauit
pro cithara uelare caput dictataque uerba
pertulit, ut mos est, et aperta palluit agna.
dic mihi nunc, quaeso, dic, antiquissime diuom,
respondes his, Iane pater? magna otia caeli;
non est, quod uideo, non est quod agatur apud uos.
haec de comoedis te consulit, illa tragoedum
commendare uolet: uaricosus fiet haruspex.
sed cantet potius quam totam peruolet urbem
audax et coetus possit quae ferre uirorum
cumque paludatis ducibus praesente marito
ipsa loqui recta facie siccisque mamillis.
haec eadem nouit quid toto fiat in orbe,
quid Seres, quid Thraces agant, secreta nouercae
et pueri, quis amet, quis diripiatur adulter;
dicet quis uiduam praegnatem fecerit et quo
mense, quibus uerbis concumbat quaeque, modis quot.
instantem regi Armenio Parthoque cometen
prima uidet, famam rumoresque illa recentis
excipit ad portas, quosdam facit; isse Niphaten
in populos magnoque illic cuncta arua teneri
diluuio, nutare urbes, subsidere terras,
quocumque in triuio, cuicumque est obuia, narrat.
nec tamen id uitium magis intolerabile quam quod
uicinos humiles rapere et concidere loris
exorata solet. nam si latratibus alti
rumpuntur somni, "fustes huc ocius" inquit
"adferte" atque illis dominum iubet ante feriri,
deinde canem. grauis occursu, taeterrima uultu
balnea nocte subit, conchas et castra moueri
nocte iubet, magno gaudet sudare tumultu,
cum lassata graui ceciderunt bracchia massa,
callidus et cristae digitos impressit aliptes
ac summum dominae femur exclamare coëgit.
conuiuae miseri interea somnoque fameque
urguentur. tandem illa uenit rubicundula, totum
oenophorum sitiens, plena quod tenditur urna
admotum pedibus, de quo sextarius alter
ducitur ante cibum rabidam facturus orexim,
dum redit et loto terram ferit intestino.
marmoribus riui properant, aurata Falernum
peluis olet; nam sic, tamquam alta in dolia longus
deciderit serpens, bibit et uomit. ergo maritus
nauseat atque oculis bilem substringit opertis.
illa tamen grauior, quae cum discumbere coepit
laudat Vergilium, periturae ignoscit Elissae,
committit uates et comparat, inde Maronem
atque alia parte in trutina suspendit Homerum.
cedunt grammatici, uincuntur rhetores, omnis
turba tacet, nec causidicus nec praeco loquetur,
altera nec mulier. uerborum tanta cadit uis,
tot pariter pelues ac tintinnabula dicas
pulsari. iam nemo tubas, nemo aera fatiget:
una laboranti poterit succurrere Lunae.
imponit finem sapiens et rebus honestis;
nam quae docta nimis cupit et facunda uideri
crure tenus medio tunicas succingere debet,
caedere Siluano porcum, quadrante lauari.
non habeat matrona, tibi quae iuncta recumbit,
dicendi genus, aut curuum sermone rotato
torqueat enthymema, nec historias sciat omnes,
sed quaedam ex libris et non intellegat. odi
hanc ego quae repetit uoluitque Palaemonis artem
seruata semper lege et ratione loquendi
ignotosque mihi tenet antiquaria uersus
nec curanda uiris. opicae castiget amicae
uerba: soloecismum liceat fecisse marito.
nil non permittit mulier sibi, turpe putat nil,
cum uiridis gemmas collo circumdedit et cum
auribus extentis magnos commisit elenchos.
[intolerabilius nihil est quam femina diues.]
interea foeda aspectu ridendaque multo
pane tumet facies aut pinguia Poppaeana
spirat et hinc miseri uiscantur labra mariti.
ad moechum lota ueniunt cute. quando uideri
uult formonsa domi? moechis foliata parantur,
his emitur quidquid graciles huc mittitis Indi.
tandem aperit uultum et tectoria prima reponit,
incipit agnosci, atque illo lacte fouetur
propter quod secum comites educit asellas
exul Hyperboreum si dimittatur ad axem.
sed quae mutatis inducitur atque fouetur
tot medicaminibus coctaeque siliginis offas
accipit et madidae, facies dicetur an ulcus?
est pretium curae penitus cognoscere toto
quid faciant agitentque die. si nocte maritus
auersus iacuit, periit libraria, ponunt
cosmetae tunicas, tarde uenisse Liburnus
dicitur et poenas alieni pendere somni
cogitur, hic frangit ferulas, rubet ille flagello,
hic scutica; sunt quae tortoribus annua praestent.
uerberat atque obiter faciem linit, audit amicas
aut latum pictae uestis considerat aurum
et caedit, longi relegit transuersa diurni
et caedit, donec lassis caedentibus "exi"
intonet horrendum iam cognitione peracta.
praefectura domus Sicula non mitior aula.
nam si constituit solitoque decentius optat
ornari et properat iamque exspectatur in hortis
aut apud Isiacae potius sacraria lenae,
disponit crinem laceratis ipsa capillis
nuda umeros Psecas infelix nudisque mamillis.
"altior hic quare cincinnus?" taurea punit
continuo flexi crimen facinusque capilli.
quid Psecas admisit? quaenam est hic culpa puellae,
si tibi displicuit nasus tuus? altera laeuum
extendit pectitque comas et uoluit in orbem.
est in consilio materna admotaque lanis
emerita quae cessat acu; sententia prima
huius erit, post hanc aetate atque arte minores
censebunt, tamquam famae discrimen agatur
aut animae: tanta est quaerendi cura decoris.
tot premit ordinibus, tot adhuc compagibus altum
aedificat caput: Andromachen a fronte uidebis,
post minor est, credas aliam. cedo si breue parui
sortita est lateris spatium breuiorque uidetur
uirgine Pygmaea nullis adiuta coturnis
et leuis erecta consurgit ad oscula planta.
nulla uiri cura interea nec mentio fiet
damnorum. uiuit tamquam uicina mariti,
hoc solo propior, quod amicos coniugis odit
et seruos, grauis est rationibus. ecce furentis
Bellonae matrisque deum chorus intrat et ingens
semiuir, obsceno facies reuerenda minori,
mollia qui rapta secuit genitalia testa
iam pridem, cui rauca cohors, cui tympana cedunt
plebeia et Phrygia uestitur bucca tiara.
grande sonat metuique iubet Septembris et austri
aduentum, nisi se centum lustrauerit ouis
et xerampelinas ueteres donauerit ipsi,
ut quidquid subiti et magni discriminis instat
in tunicas eat et totum semel expiet annum.
hibernum fracta glacie descendet in amnem,
ter matutino Tiberi mergetur et ipsis
uerticibus timidum caput abluet, inde superbi
totum regis agrum nuda ac tremibunda cruentis
erepet genibus; si candida iusserit Io,
ibit ad Aegypti finem calidaque petitas
a Meroë portabit aquas, ut spargat in aede
Isidis, antiquo quae proxima surgit ouili.
credit enim ipsius dominae se uoce moneri.
en animam et mentem cum qua di nocte loquantur!
ergo hic praecipuum summumque meretur honorem
qui grege linigero circumdatus et grege caluo
plangentis populi currit derisor Anubis.
ille petit ueniam, quotiens non abstinet uxor
concubitu sacris obseruandisque diebus
magnaque debetur uiolato poena cadurco
et mouisse caput uisa est argentea serpens;
illius lacrimae meditataque murmura praestant
ut ueniam culpae non abnuat ansere magno
scilicet et tenui popano corruptus Osiris.
cum dedit ille locum, cophino fenoque relicto
arcanam Iudaea tremens mendicat in aurem,
interpres legum Solymarum et magna sacerdos
arboris ac summi fida internuntia caeli.
implet et illa manum, sed parcius; aere minuto
qualiacumque uoles Iudaei somnia uendunt.
spondet amatorem tenerum uel diuitis orbi
testamentum ingens calidae pulmone columbae
tractato Armenius uel Commagenus haruspex;
pectora pullorum rimabitur, exta catelli
interdum et pueri; faciet quod deferat ipse.
Chaldaeis sed maior erit fiducia: quidquid
dixerit astrologus, credent a fonte relatum
Hammonis, quoniam Delphis oracula cessant
et genus humanum damnat caligo futuri.
praecipuus tamen est horum, qui saepius exul,
cuius amicitia conducendaque tabella
magnus ciuis obit et formidatus Othoni.
inde fides artis, sonuit si dextera ferro
laeuaque, si longe castrorum in carcere mansit.
nemo mathematicus genium indemnatus habebit,
sed qui paene perit, cui uix in Cyclada mitti
contigit et parua tandem caruisse Seripho.
consulit ictericae lento de funere matris,
ante tamen de te Tanaquil tua, quando sororem
efferat et patruos, an sit uicturus adulter
post ipsam; quid enim maius dare numina possunt?
haec tamen ignorat quid sidus triste minetur
Saturni, quo laeta Venus se proferat astro,
quis mensis damnis, quae dentur tempora lucro:
illius occursus etiam uitare memento,
in cuius manibus ceu pinguia sucina tritas
cernis ephemeridas, quae nullum consulit et iam
consulitur, quae castra uiro patriamque petente
non ibit pariter numeris reuocata Thrasylli.
ad primum lapidem uectari cum placet, hora
sumitur ex libro; si prurit frictus ocelli
angulus, inspecta genesi collyria poscit;
aegra licet iaceat, capiendo nulla uidetur
aptior hora cibo nisi quam dederit Petosiris.
si mediocris erit, spatium lustrabit utrimque
metarum et sortes ducet frontemque manumque
praebebit uati crebrum poppysma roganti.
diuitibus responsa dabit Phryx augur et inde
conductus, dabit astrorum mundique peritus
atque aliquis senior qui publica fulgura condit.
plebeium in circo positum est et in aggere fatum.
quae nudis longum ostendit ceruicibus aurum
consulit ante falas delphinorumque columnas
an saga uendenti nubat caupone relicto.
hae tamen et partus subeunt discrimen et omnis
nutricis tolerant fortuna urguente labores,
sed iacet aurato uix ulla puerpera lecto.
tantum artes huius, tantum medicamina possunt,
quae steriles facit atque homines in uentre necandos
conducit. gaude, infelix, atque ipse bibendum
porrige quidquid erit; nam si distendere uellet
et uexare uterum pueris salientibus, esses
Aethiopis fortasse pater, mox decolor heres
impleret tabulas numquam tibi mane uidendus.
transeo suppositos et gaudia uotaque saepe
ad spurcos decepta lacus, saepe inde petitos
pontifices, salios Scaurorum nomina falso
corpore laturos. stat Fortuna improba noctu
adridens nudis infantibus: hos fouet omni
inuoluitque sinu, domibus tunc porrigit altis
secretumque sibi mimum parat; hos amat, his se
ingerit utque suos semper producit alumnos.
hic magicos adfert cantus, hic Thessala uendit
philtra, quibus ualeat mentem uexare mariti
et solea pulsare natis. quod desipis, indest,
inde animi caligo et magna obliuio rerum
quas modo gessisti. tamen hoc tolerabile, si non
et furere incipias ut auunculus ille Neronis,
cui totam tremuli frontem Caesonia pulli
infudit. quae non faciet quod principis uxor?
ardebant cuncta et fracta conpage ruebant
non aliter quam si fecisset Iuno maritum
insanum. minus ergo nocens erit Agrippinae
boletus, siquidem unius praecordia pressit
ille senis tremulumque caput descendere iussit
in caelum et longa manantia labra saliua:
haec poscit ferrum atque ignes, haec potio torquet,
haec lacerat mixtos equitum cum sanguine patres.
tanti partus equae, tanti una uenefica constat.
oderunt natos de paelice; nemo repugnet,
nemo uetet, iam iam priuignum occidere fas est.
uos ego, pupilli, moneo, quibus amplior est res,
custodite animas et nulli credite mensae:
liuida materno feruent adipata ueneno.
mordeat ante aliquis quidquid porrexerit illa
quae peperit, timidus praegustet pocula papas.
fingimus haec altum satura sumente coturnum
scilicet, et finem egressi legemque priorum
grande Sophocleo carmen bacchamur hiatu,
montibus ignotum Rutulis caeloque Latino?
nos utinam uani. sed clamat Pontia "feci,
confiteor, puerisque meis aconita paraui,
quae deprensa patent; facinus tamen ipsa peregi."
tune duos una, saeuissima uipera, cena?
tune duos? "septem, si septem forte fuissent."
credamus tragicis quidquid de Colchide torua
dicitur et Procne; nil contra conor. et illae
grandia monstra suis audebant temporibus, sed
non propter nummos. minor admiratio summis
debetur monstris, quotiens facit ira nocentes
hunc sexum et rabie iecur incendente feruntur
praecipites, ut saxa iugis abrupta, quibus mons
subtrahitur cliuoque latus pendente recedit.
illam ego non tulerim quae computat et scelus ingens
sana facit. spectant subeuntem fata mariti
Alcestim et, similis si permutatio detur,
morte uiri cupiant animam seruare catellae.
occurrent multae tibi Belides atque Eriphylae
mane, Clytemnestram nullus non uicus habebit.
hoc tantum refert, quod Tyndaris illa bipennem
insulsam et fatuam dextra laeuaque tenebat;
at nunc res agitur tenui pulmone rubetae,
sed tamen et ferro, si praegustarit Atrides
Pontica ter uicti cautus medicamina regis.