I
THAMYRA : LADAS : MIDA
TH. Te, formose Mida, iam dudum nostra requirunt
iurgia: da uacuam pueris certantibus aurem.
MI. haud moror; et casti nemoris secreta uoluptas
inuitat calamos: imponite lusibus artem.
TH. praemia si cessant, artis fiducia muta est.
LA. sed nostram durare fidem duo pignora cogent:
uel caper ille, nota frontem qui pingitur alba,
uel leuis haec et mobilibus circumdata bullis
fistula, siluicolae munus memorabile Fauni.
TH. siue caprum mauis uel Fauni ponere munus,
elige utrum perdas; sed erit, puto, certius omen
fistula damnato iam nunc pro pignore dempta.
LA. quid iuuat insanis lucem consumere uerbis?
Iudicis e gremio uictoris gloria surgat.
TH. praeda mea est, quia Caesareas me dicere laudes
mens iubet: huic semper debetur palma labori.
LA. et mi sidereo cor mouit Cynthius ore
laudatamque chelyn iussit uariare canendo.
MI. pergite, io pueri, promissum reddere carmen;
sic uos cantantes deus adiuuet! Incipe, Lada,
tu prior; alternus Thamyras imponet honorem.
LA. maxime diuorum caelique aeterna potestas,
seu tibi, Phoebe, placet temptare loquentia fila
et citharae modulis primordia iungere mundi
carmine uti uirgo furit et canit ore coacto,
fas mihi sit uidisse deos, fas prodere mundum
seu caeli mens illa fuit seu solis imago,
dignus utroque deo stetit ostro clarus et auro
intonuitque manu. Talis diuina potestas
quae genuit mundum septemque intexuit oris
artificis zonas et totas miscet amore.
Talis Phoebus erat, cum laetus caede draconis
docta repercusso generauit carmina plectro:
caelestes ulli si sunt, hae uoce loquuntur!
Venerat ad modulos doctarum turba sororum ...
TH. huc huc, Pierides, uolucri concedite saltu:
hic Heliconis opes florent, hic uester Apollo est!
Tu quoque Troia sacros cineres ad sidera tolle
atque Agamemnoniis opus hoc ostende Mycenis!
Iam tanti cecidisse fuit! Gaudete, ruinae,
et laudate rogos: uester uos tollit alumnus!
...
uenerat en et Maeonides, cui plurima barba
albaque caesaries pleno radiabat honore.
Ergo ut diuinis impleuit uocibus aures,
candida flauenti discinxit tempora uitta
Caesareumque caput merito uelauit amictu.
Haud procul Iliaco quondam non segnior ore
stabat et ipsa suas delebat Mantua cartas.
II
GLYCERANVS MYSTES
GL. Quid tacitus, Mystes? MY. Curae mea gaudia turbant:
cura dapes sequitur, magis inter pocula surgit.
Et grauis anxietas laetis incumbere gaudet.
GL. non satis accipio. MY. nec me iuuat omnia fari.
GL. forsitan imposuit pecori lupus? MY. haud timet hostes
turba canum uigilans. GL. uigiles quoque somnus adumbrat.
MY. altius est, Glycerane, aliquid, non quod patet: erras.
GL. atquin turbari sine uentis non solet aequor.
MY. quod minime reris, satias mea gaudia uexat,
GL. deliciae somnusque solent adamare querellas.
MY. ergo si causas curarum scire laboras -
GL. quae spargit ramos, tremula nos uestiet umbra
ulmus, et en tenero corpus summittere prato
herba iubet: tu dic, quae sit tibi causa tacendi.
MY. cernis ut attrito diffusus cespite pagus
annua uota ferat sollemnesque incohet aras?
Spirant templa mero, resonant caua tympana palmis,
Maenalides teneras ducunt per sacra choreas,
tibia laeta canit, pendet sacer hircus ab ulmo
et iam nudatis ceruicibus exuit exta.
Ergo num dubio pugnant discrimine nati
et negat huic aeuo stolidum pecus aurea regna?
Saturni rediere dies Astraeaque uirgo
tutaque in antiquos redierunt saecula mores.
Condit secura totas spe messor aristas,
languescit senio Bacchus, pecus errat in herba,
nec gladio metimus nec clausis oppida muris
bella tacenda parant; nullo iam noxia partu
femina quaecumque est hostem parit. Arua iuuentus
nuda fodit tardoque puer domifactus aratro
miratur patriis pendentem sedibus ensem.
Est procul a nobis infelix gloria Sullae
trinaque tempestas, moriens cum Roma supremas
desperauit opes et Martia uendidit arma.
Nunc tellus inculta nouos parit ubere fetus,
nunc ratibus tutis fera non irascitur unda;
mordent frena tigres, subeunt iuga saeua leones
casta faue Lucina: tuus iam regnat Apollo!
I
THAMYRA : LADAS : MIDA
TH. Tē, fōrmōsĕ Mĭdā, iām dūdūm nōstră rĕquīrūnt
iūrgĭă: dā văcŭām pŭĕrīs cērtāntĭbŭs aūrēm.
MI. haūd mŏrŏr; ēt cāstī nĕmŏrīs sēcrētă vŏlūptās
īnvītāt călămōs: īmpōnĭtĕ lūsĭbŭs ārtēm.
TH. praēmĭă sī cēssānt, ārtīs fīdūcĭă mūta ēst.
LA. sēd nōstrām dūrārĕ fĭdēm dŭŏ pīgnŏră cōgēnt:
vēl căpĕr īllĕ, nŏtā frōntēm quī pīngĭtŭr ālbā,
vēl lĕvĭs haēc ēt mōbĭlĭbūs cīrcūmdătă būllīs
fīstŭlă, sīlvĭcŏlaē mūnūs mĕmŏrābĭlĕ Faūnī.
TH. sīvĕ căprūm māvīs vēl Faūnī pōnĕrĕ mūnūs,
ēlĭge ŭtrūm pērdās; sĕd ĕrīt, pŭtŏ, cērtĭŭs ōmēn
fīstŭlă dāmnātō iām nūnc prō pīgnŏrĕ dēmptă.
LA. quīd iŭvăt īnsānīs lūcēm cōnsūmĕrĕ vērbīs?
Iūdĭcĭs ē grĕmĭō vīctōrīs glōrĭă sūrgāt.
TH. praēdă mĕa ēst, quĭă Caēsărĕās mē dīcĕrĕ laūdēs
mēns iŭbĕt: huīc sēmpēr dēbētūr pālmă lăbōrī.
LA. ēt mī sīdĕrĕō cōr mōvīt Cŷnthĭŭs ōrĕ
laūdātāmquĕ chĕlŷn iūssīt vărĭārĕ cănēndō.
MI. pērgĭtĕ, iō pŭĕrī, prōmīssūm rēddĕrĕ cārmēn;
sīc vōs cāntāntēs dĕŭs ādiŭvĕt! Īncĭpĕ, Lādă,
tū prĭŏr; āltērnūs Thămўrās īmpōnĕt hŏnōrēm.
LA. māxĭmĕ dīvōrūm caēlīque aētērnă pŏtēstās,
seū tĭbĭ, Phoēbĕ, plăcēt tēmptārĕ lŏquēntĭă fīlă
ēt cĭthăraē mŏdŭlīs prīmōrdĭă iūngĕrĕ mūndī
cārmĭne ŭtī vīrgō fŭrĭt ēt cănĭt ōrĕ cŏāctō,
fās mĭhĭ sīt vīdīssĕ dĕōs, fās prōdĕrĕ mūndūm
seū caēlī mēns īllă fŭīt seū sōlĭs ĭmāgŏ,
dīgnŭs ŭtrōquĕ dĕō stĕtĭt ōstrō clārŭs ĕt aūrō
īntŏnŭītquĕ mănū. Tālīs dīvīnă pŏtēstās
quaē gĕnŭīt mūndūm sēptēmque īntēxŭĭt ōrīs
ārtĭfĭcīs zōnās ēt tōtās mīscĕt ămōrĕ.
Tālīs Phoēbŭs ĕrāt, cūm laētūs caēdĕ drăcōnīs
dōctă rĕpērcūssō gĕnĕrāvīt cārmĭnă plēctrō:
caēlēstēs ūllī sī sūnt, haē vōcĕ lŏquūntūr!
Vēnĕrăt ād mŏdŭlōs dōctārūm tūrbă sŏrōrūm ...
TH. hūc hūc, Pīĕrĭdēs, vŏlŭcrī cōncēdĭtĕ sāltū:
hīc Hĕlĭcōnĭs ŏpēs flōrēnt, hīc vēstĕr Ăpōllo ēst!
Tū quŏquĕ Troīă săcrōs cĭnĕrēs ād sīdĕră tōllĕ
ātque Ăgămēmnŏnĭīs ŏpŭs hōc ōstēndĕ Mўcēnīs!
Iām tāntī cĕcĭdīssĕ fŭīt! Gaūdētĕ, rŭīnaē,
ēt laūdātĕ rŏgōs: vēstēr vōs tōllĭt ălūmnūs!
...
vēnĕrăt ēn ēt Maēŏnĭdēs, cuī plūrĭmă bārbă
ālbăquĕ caēsărĭēs plēnō rădĭābăt hŏnōrĕ.
Ērgo ūt dīvīnīs īmplēvīt vōcĭbŭs aūrēs,
cāndĭdă flāvēntī dīscīnxīt tēmpŏră vīttā
Caēsărĕūmquĕ căpūt mĕrĭtō vēlāvĭt ămīctū.
Haūd prŏcŭl Īlĭăcō quōndām nōn sēgnĭŏr ōrĕ
stābăt ĕt īpsă sŭās dēlēbāt Māntŭă cārtās.
II
GLYCERANVS MYSTES
GL. Quīd tăcĭtūs, Mŷstēs? MY. Cūraē mĕă gaūdĭă tūrbānt:
cūră dăpēs sĕquĭtūr, măgĭs īntēr pōcŭlă sūrgīt.
Ēt grăvĭs ānxĭĕtās laētīs īncūmbĕrĕ gaūdēt.
nōn sătĭs āccĭpĭō. MY. nēc mē iŭvăt ōmnĭă fārī.
fōrsĭtăn īmpŏsŭīt pĕcŏrī lŭpŭs? MY. haūd tĭmĕt hōstēs
tūrbă cănūm vĭgĭlāns. GL. vĭgĭlēs quŏquĕ sōmnŭs ădūmbrāt.
MY. āltĭŭs ēst, Glўcĕrāne, ălĭquīd, nōn quōd pătĕt: ērrās.
GL. ātquīn tūrbārī sĭnĕ vēntīs nōn sŏlĕt aēquōr.
MY. quōd mĭnĭmē rērīs, sătĭās mĕă gaūdĭă vēxāt,
GL. dēlĭcĭaē sōmnūsquĕ sŏlēnt ădămārĕ quĕrēllās.
MY. ērgō sī caūsās cūrārūm scīrĕ lăbōrās -
GL. quaē spārgīt rāmōs, trĕmŭlā nōs vēstĭĕt ūmbrā
ūlmŭs, ĕt ēn tĕnĕrō cōrpūs sūmmīttĕrĕ prātō
hērbă iŭbēt: tū dīc, quaē sīt tĭbĭ caūsă tăcēndī.
MY. cērnĭs ŭt āttrītō dīffūsūs cēspĭtĕ pāgūs
ānnŭă vōtă fĕrāt sōllēmnēsque īncŏhĕt ārās?
Spīrānt tēmplă mĕrō, rĕsŏnānt căvă tŷmpănă pālmīs,
Maēnălĭdēs tĕnĕrās dūcūnt pēr sācră chŏrēās,
tībĭă laētă cănīt, pēndēt săcĕr hīrcŭs ăb ūlmō
ēt iām nūdātīs cērvīcĭbŭs ēxŭĭt ēxtă.
Ērgō nūm dŭbĭō pūgnānt dīscrīmĭnĕ nātī
ēt nĕgăt huīc aēvō stŏlĭdūm pĕcŭs aūrĕă rēgnă?
Sātūrnī rĕdĭērĕ dĭēs Āstraēăquĕ vīrgŏ
tūtăque ĭn āntīquōs rĕdĭērūnt saēcŭlă mōrēs.
Cōndīt sēcūrā tōtās spē mēssŏr ărīstās,
lānguēscīt sĕnĭō Bācchūs, pĕcŭs ērrăt ĭn hērbā,
nēc glădĭō mĕtĭmūs nēc claūsīs ōppĭdă mūrīs
bēllă tăcēndă părānt; nūllō iām nōxĭă pārtū
fēmĭnă quaēcūmque ēst hōstēm părĭt. Ārvă iŭvēntūs
nūdă fŏdīt tārdōquĕ pŭēr dŏmĭfāctŭs ărātrō
mīrātūr pătrĭīs pēndēntēm sēdĭbŭs ēnsēm.
Ēst prŏcŭl ā nōbīs īnfēlīx glōrĭă Sūllaē
trīnăquĕ tēmpēstās, mŏrĭēns cūm Rōmă sŭprēmās
dēspērāvĭt ŏpēs ēt Mārtĭă vēndĭdĭt ārmă.
Nūnc tēllūs īncūltă nŏvōs părĭt ūbĕrĕ fētūs,
nūnc rătĭbūs tūtīs fĕră nōn īrāscĭtŭr ūndă;
mōrdēnt frēnă tĭgrēs, sŭbĕūnt iŭgă saēvă lĕōnēs
cāstă făvē Lūcīnă: tŭūs iām rēgnăt Ăpōllŏ!