Intermissa, Venus, diu

rursus bella moves. Parce, precor, precor!

Non sum, qualis eram bonae

sub regno Cinarae. Desine, dulcium

mater saeva Cupidinum,

circa lustra decem flectere mollibus

iam durum imperiis. Abi,

quo blandae iuvenum te revocant preces.

Tempestivius in domum

Pauli, purpureis ales oloribus,

comissabere Maximi,

si torrere iecur quaeris idoneum.

Namque et nobilis et decens,

et pro sollicitis non tacitus reis,

et centum puer artium,

late signa feret militiae tuae:

et quandoque potentior

largis muneribus riserit aemuli,

Albanos prope te lacus

ponet marmoream sub trabe Cypria.

Illic plurima naribus

duces thura, lyraeque et Berecyntiae

delectabere tibiae

mixtis carminibus, non sine fistula:

illic bis pueri die

numen cum teneris virginibus tuum

laudantes pede candido

in morem Salium ter quatient humum.

Me nec femina nec puer

iam, nec spes animi credula mutui,

nec certare iuvat mero,

nec vincire novis tempora floribus.

Sed cur, heu! Ligurine, cur

manat rara meas lacryma per genas?

Cur facunda parum decoro

inter verba cadit lingua silentio?

Nocturnis ego somniis

iam captum teneo, iam volucrem sequor

te per gramina Martii

campi, te per aquas, dure, volubiles.

Pindarum quisquis studet aemulari,

Iulle, ceratis ope Daedalea

nititur pennis, vitreo daturus

nomina ponto.

Monte decurrens velut amnis, imbres

quem super notas aluere ripas,

fervet immensusque ruit profundo

Pindarus ore,

laurea donandus Apollinari,

seu per audaces nova dithyrambos

verba devolvit numerisque fertur

lege solutis,

seu deos regesque canit deorum

sanguinem, per quos cecidere iusta

morte Centauri, cecidit tremendae

flamma Chimaerae,

sive quos Elea domum reducit

palma caelestis pugilemve equumve

dicit et centum potiore signis

munere donat;

flebili sponsae iuvenemve raptum

plorat et vires animumque moresque

aureos educit in astra nigroque

invidet Orco.

Multa Dircaeum levat aura cycnum,

tendit, Antoni, quotiens in altos

nubium tractus: ego apis Matinae

more modoque

grata carpentis thyma per laborem

plurimum circa nemus uvidique

Tiburis ripas, operosa parvus

carmina fingo.

Concines maiore poeta plectro

Caesarem, quandoque trahet feroces

per sacrum clivum merita decorus

fronde Sygambros;

quo nihil maius meliusve terris

fata donavere bonique divi

nec dabunt, quamvis redeant in aurum

tempora priscum.

Concines laetosque dies et urbis

publicum ludum super impetrato

fortis Augusti reditu forumque

litibus orbum.

Tum meae, siquid loquar audiendum,

vocis accedet bona pars, et «O sol

pulcher, a, laudande!» canam recepto

Caesare felix.

Tuque dum procedis, «Io triumphe!»

non semel dicemus, «Io triumphe!»:

civitas omnis dabimusque divis

tura benignis.

Te decem tauri totidemque vaccae,

me tener solvet vitulus, relicta

matre qui largis iuvenescit herbis

in mea vota,

fronte curvatos imitatus ignes

tertium lunae referentis ortum,

qua notam duxit, niveus videri,

cetera fulvus.

Quem tu, Melpomene, semel

nascentem placido lumine videris,

illum non labor Isthmius

clarabit pugilem, non equus impiger

curru ducet Achaico

victorem, neque res bellica Deliis

ornatum foliis ducem,

quod regum tumidas contuderit minas,

ostendet Capitolio;

sed quae Tibur aquae fertile praefluunt

et spissae nemorum comae

fingent Aeolio carmine nobilem.

Romae, principis urbium,

dignatur suboles inter amabiles

vatum ponere me choros,

et iam dente minus mordeor invido.

O testudinis aureae

dulcem quae strepitum, Pieri, temperas,

o mutis quoque piscibus

donatura cycni, si libeat, sonum,

totum muneris hoc tui est,

quod monstror digito praetereuntium

Romanae fidicen lyrae:

quod spiro et placeo, si placeo, tuum est.

Qualem ministrum fulminis alitem,

cui rex deorum regnum in aves vagas

permisit, expertus fidelem

Iuppiter in Ganymede flavo,

olim iuventas et patrius vigor

nido laborum propulit inscium,

vernique, iam nimbis remotis,

insolitos docuere nisus

venti paventem; mox in ovilia

demisit hostem vividus impetus,

nunc in reluctantes dracones

egit amor dapis atque pugnae;

qualemve laetis caprea pascuis

intenta, fulvae matris ab ubere

iam lacte depulsum leonem,

dente novo peritura, vidit:

videre Raetis bella sub Alpibus

Drusum gerentem Vindelici; - quibus

mos unde deductus per omne

tempus Amazonia securi

dextras obarmet, quaerere distuli;

nec scire fas est omnia; - sed diu

lateque victrices catervae

consiliis iuvenis revictae

sensere, quid mens rite, quid indoles,

nutrita faustis sub penetralibus,

posset, quid Augusti paternus

in pueros animus Nerones.

Fortes creantur fortibus et bonis.

Est in iuvencis, est in equis patrum

virtus; neque imbellem feroces

progenerant aquilae columbam.

Doctrina sed vim promovet insitam,

rectique cultus pectora roborant:

utcumque defecere mores,

indecorant bene nata culpae.

Quid debeas, o Roma, Neronibus,

testis Metaurum flumen et Hasdrubal

devictus et pulcher fugatis

ille dies Latio tenebris,

qui primus alma risit adorea,

dirus per urbes Afer ut Italas,

ceu flamma per taedas, vel Eurus

per Siculas equitavit undas.

Post hoc secundis usque laboribus

Romana pubes crevit et impio

vastata Poenorum tumultu

fana deos habuere rectos:

dixitque tandem perfidus Hannibal:

cervi, luporum praeda rapacium,

sectamur ultro, quos opimus

fallere et effugere est triumphus.

Gens, quae cremato fortis ab Ilio,

iactata Tuscis aequoribus, sacra

natosque maturosque patres

pertulit Ausonias ad urbes,

duris ut ilex tonsa bipennibus

nigrae feraci frondis in Algido,

per damna, per caedes, ab ipso

ducit opes animumque ferro.

Non hydra secto corpore firmior

vinci dolentem crevit in Herculem,

monstrumve summisere Colchi

maius, Echioniaeve Thebae.

Merses profundo; pulchrior evenit:

luctere; multa proruet integrum

cum laude victorem, geretque

proelia coniugibus loquenda.

Carthagini iam non ego nuntios

mittam superbos: occidit, occidit

spes omnis, et fortuna nostri

nominis, Hasdrubale interempto!

Nil Claudiae non perficient manus:

quas et benigno numine Iuppiter

defendit, et curae sagaces

expediunt per acuta belli.

Divis orte bonis, optume Romulae

custos gentis, abes iam nimium diu;

maturum reditum pollicitus patrum

sancto concilio, redi.

Lucem redde tuae, dux bone, patriae:

instar veris enim vultus ubi tuus

adfulsit populo, gratior it dies

et soles melius nitent.

Ut mater iuvenem, quem Notus invido

flatu Carpathii trans maris aequora

cunctantem spatio longius annuo

dulci distinet a domo,

votis ominibusque et precibus vocat,

curvo nec faciem litore demovet:

sic desideriis icta fidelibus

quaerit patria Caesarem.

Tutus bos etenim rura perambulat,

nutrit rura Ceres almaque Faustitas,

pacatum volitant per mare navitae,

culpari metuit fides,

nullis polluitur casta domus stupris,

mos et lex maculosum edomuit nefas,

laudantur simili prole puerperae,

culpam poena premit comes.

Quis Parthum paveat, quis gelidum Scythen,

quis Germania quos horrida parturit

fetus, incolumi Caesare? Quis ferae

bellum curet Hiberiae?

Condit quisque diem collibus in suis

et vitem viduas ducit ad arbores;

hinc ad vina redit laetus et alteris

te mensis adhibet deum;

te multa prece, te prosequitur mero

defuso pateris, et Laribus tuum

miscet numen, uti Graecia Castoris

et magni memor Herculis.

«Longas o | utinam, dux bone, ferias

praestes Hesperiae!» dicimus integro

sicci mane die, dicimus uvidi,

cum sol Oceano subest.

Dive, quem proles Niobea magnae

vindicem linguae Tityosque raptor

sensit, et Troiae prope victor altae

Phthius Achilles,

ceteris maior, tibi miles impar;

filius quamquam Thetidis marinae

Dardanas turres quateret tremenda

cuspide pugnax.

Ille, mordaci velut icta ferro

pinus, aut impulsa cupressus Euro,

procidit late, posuitque collum in

pulvere Teucro.

Ille non, inclusus equo Minervae

sacra mentito, male feriatos

Troas et laetam Priami choreis

falleret aulam:

sed palam captis gravis, heu nefas! Heu!

Nescios fari pueros Achivis

ureret flammis, etiam latentem

matris in alvo,

ni, tuis victus Venerisque gratae

vocibus, divum pater annuisset

rebus Aeneae potiore ductos

alite muros.

Doctor Argivae fidicen Thaliae,

Phoebe, qui Xantho lavis amne crines,

Dauniae defende decus Camenae,

levis Agyieu.

Spiritum Phoebus mihi, Phoebus artem

carminis nomenque dedit poetae.

Virginum primae puerique claris

patribus orti,

Deliae tutela deae, fugaces

lyncas et cervos cohibentis arcu,

Lesbium servate pedem meique

pollicis ictum:

rite Latonae puerum canentes,

rite crescentem face Noctilucam,

prosperam frugum, celeremque pronos

volvere menses.

Nupta iam dices: ego dis amicum,

saeculo festas referente luces,

reddidi carmen, docilis modorum

vatis Horati.

Diffugere nives, redeunt iam gramina campis

arboribusque comae;

mutat terra vices et decrescentia ripas

flumina praetereunt;

Gratia cum Nymphis geminisque sororibus audet

ducere nuda choros:

immortalia ne speres, monet annus et almum

quae rapit hora diem.

Frigora mitescunt Zephyris, ver proterit aestas,

interitura simul

pomifer autumnus fruges effuderit, et mox

bruma recurrit iners.

Damna tamen celeres reparant caelestia lunae:

nos, ubi decidimus

quo pius Aeneas, quo Tullus dives et Ancus,

pulvis et umbra sumus.

Quis scit an adiciant hodiernae crastina summae

tempora di superi?

Cuncta manus avidas fugient heredis, amico

quae dederis animo.

Cum semel occideris et de te splendida Minos

fecerit arbitria,

non, Torquate, genus, non te facundia, non te

restituet pietas;

infernis neque enim tenebris Diana pudicum

liberat Hippolytum

nec Lethaea valet Theseus abrumpere caro

vincula Pirithoo.

Donarem pateras grataque commodus,

Censorine, meis aera sodalibus,

donarem tripodas, praemia fortium

Graiorum: neque tu pessima munerum

ferres, divite me scilicet artium,

quas aut Parrhasius protulit aut Scopas,

hic saxo, liquidis ille coloribus

sollers nunc hominem ponere nunc deum.

Sed non haec mihi vis, non tibi talium

res est aut animus deliciarum egens.

Gaudes carminibus: carmina possumus

donare, et pretium dicere muneris.

Non incisa notis marmora publicis,

per quae spiritus et vita redit bonis

post mortem ducibus, non celeres fugae

reiectaeque retrorsum Hannibalis minae,

[non incendia Carthaginis impiae,]

eius, qui domita nomen ab Africa

lucratus rediit, clarius indicant

laudes, quam Calabrae Pierides. Neque,

si chartae sileant, quod bene feceris,

mercedem tuleris. Quid foret Iliae

Mavortisque puer, si taciturnitas

obstaret meritis invida Romuli?

Ereptum Stygiis fluctibus Aeacum

virtus et favor et lingua potentium

vatum divitibus consecrat insulis.

Dignum laude virum Musa vetat mori;

coelo Musa beat. Sic Iovis interest

optatis epulis impiger Hercules:

clarum Tyndaridae sidus ab infimis

quassas eripiunt aequoribus rates:

ornatus viridi tempora pampino

Liber vota bonos ducit ad exitus.

Ne forte credas interitura, quae,

longe sonantem natus ad Aufidum,

non ante vulgatas per artes

verba loquor socianda chordis.

Non, si priores Maeonius tenet

sedes Homerus, Pindaricae latent,

Ceaeque, et Alcaei minaces,

Stesichorique graves Camenae,

nec, si quid olim lusit Anacreon,

delevit aetas: spirat adhuc amor,

vivuntque commissi calores

Aeoliae fidibus puellae.

Non sola comptos arsit adulteri

crines et aurum vestibus illitum

mirata regalesque cultus

et comites Helene Lacaena,

primusve Teucer tela Cydonio

direxit arcu; non semel Ilios

vexata; non pugnavit ingens

Idomeneus Sthenelusve solus

dicenda Musis proelia: non ferox

Hector vel acer Deiphobus graves

excepit ictus pro pudicis

coniugibus puerisque primus.

Vixere fortes ante Agamemnona

multi; sed omnes illacrimabiles

urgentur ignotique longa

nocte, carent quia vate sacro.

Paulum sepultae distat inertiae

celata virtus. Non ego te meis

chartis inornatum silebo,

totve tuos patiar labores

impune, Lolli, carpere lividas

obliviones. Est animus tibi

rerumque prudens et secundis

temporibus dubiisque rectus;

vindex avarae fraudis, et abstinens

ducentis ad se cuncta pecuniae;

consulque non unius anni,

sed quotiens bonus atque fidus

iudex honestum praetulit utili,

reiecit alto dona nocentium

vultu, per obstantes catervas

explicuit sua victor arma.

Non possidentem multa vocaveris

recte beatum: rectius occupat

nomen beati, qui deorum

muneribus sapienter uti

duramque callet pauperiem pati,

peiusque leto flagitium timet;

non ille pro caris amicis

aut patria timidus perire.

O crudelis adhuc, et Veneris muneribus potens,

insperata tuae cum veniet pluma superbiae,

et, quae nunc humeris involitant, deciderint comae,

nunc et qui color est puniceae flore prior rosae,

mutatus Ligurinum in faciem verterit hispidam:

dices «heu!» quotiens te speculo videris alterum:

quae mens est hodie, cur eadem non puero fuit?

Vel cur his animis incolumes non redeunt genae?

Est mihi nonum superantis annum

plenus Albani cadus; est in horto,

Phylli, nectendis apium coronis:

est hederae vis

multa, qua crines religata fulges;

ridet argento domus; ara, castis

vincta verbenis, avet immolato

spargier agno.

Cuncta festinat manus; huc et illuc

cursitant mixtae pueris puellae;

sordidum flammae trepidant rotantes

vertice fumum.

Ut tamen noris, quibus advoceris

gaudiis: Idus tibi sunt agendae,

qui dies mensem Veneris marinae

findit Aprilem;

iure sollemnis mihi, sanctiorque

paene natali proprio, quod ex hac

luce Maecenas meus affluentes

ordinat annos.

Telephum, quem tu petis, occupavit,

non tuae sortis iuvenem, puella

dives et lasciva, tenetque grata

compede vinctum.

Terret ambustus Phaethon avaras

spes, et exemplum grave praebet ales

Pegasus, terrenum equitem gravatus

Bellerophontem:

semper ut te digna sequare, et, ultra

quam licet sperare nefas putando,

disparem vites. Age iam, meorum

finis amorum,

(non enim posthac alia calebo

femina) condisce modos, amanda

voce quos reddas: minuentur atrae

carmine curae.

Iam veris comites, quae mare temperant,

impellunt animae lintea Thraciae,

iam nec prata rigent nec fluvii strepunt

hiberna nive turgidi.

Nidum ponit Ityn flebiliter gemens

infelix avis et Cecropiae domus

aeternum opprobrium, quod male barbaras

regum est ulta libidines.

Dicunt in tenero gramine pinguium

custodes ovium carmina fistula

delectantque deum, cui pecus et nigri

colles Arcadiae placent.

Adduxere sitim tempora, Vergili.

Sed pressum Calibus ducere Liberum

si gestis, iuvenum nobilium cliens,

nardo vina merebere.

Nardi parvus onyx eliciet cadum,

qui nunc Sulpiciis accubat horreis,

spes donare novas largus amaraque

curarum eluere efficax.

Ad quae si properas gaudia, cum tua

velox merce veni: non ego te meis

immunem meditor tingere poculis,

plena dives ut in domo.

Verum pone moras et studium lucri

nigrorumque memor, dum licet ignium

misce stultitiam consiliis brevem:

dulce est desipere in loco.

Audivere, Lyce, di mea vota; di

audivere, Lyce: fis anus, et tamen

vis formosa videri,

ludisque et bibis impudens

et cantu tremulo pota Cupidinem

lentum sollicitas. Ille virentis et

doctae psallere Chiae

pulchris excubat in genis.

Importunus enim transvolat aridas

quercus, et refugit te, quia luridi

dentes te, quia rugae

turpant, et capitis nives.

Nec Coae referunt iam tibi purpurae

nec clari lapides tempora, quae semel

notis condita fastis

inclusit volucris dies.

Quo fugit Venus? Heu! Quove color? Decens

quo motu? Quid habes illius, illius,

quae spirabat amores,

quae me surpuerat mihi,

felix post Cinaram, notaque et artium

gratarum facies? Sed Cinarae breves

annos fata dederunt,

servatura diu parem

cornicis vetulae temporibus Lycen,

possent ut iuvenes visere fervidi,

multo non sine risu,

dilapsam in cineres facem.

Quae cura patrum quaeve Quiritium

plenis honorum muneribus tuas,

Auguste, virtutes in aevum

per titulos memoresque fastus

aeternet, o, qua sol habitabilis

illustrat oras, maxime principum?

Quem legis expertes Latinae

Vindelici didicere nuper,

quid Marte posses. Milite nam tuo

Drusus Genaunos, implacidum genus,

Breunosque veloces et arces

Alpibus impositas tremendis

deiecit acer plus vice simplici.

Maior Neronum mox grave proelium

commisit, immanesque Raetos

auspiciis pepulit secundis,

spectandus in certamine Martio,

devota morti pectora liberae

quantis fatigaret ruinis;

indomitas prope qualis undas

exercet Auster, Pleiadum choro

scindente nubes, impiger hostium

vexare turmas et frementem

mittere equum medios per ignes.

Sic tauriformis volvitur Aufidus,

qui regna Dauni praefluit Apuli,

cum saevit horrendamque cultis

diluviem meditatur agris,

ut barbarorum Claudius agmina

ferrata vasto diruit impetu,

primosque et extremos metendo

stravit humum sine clade victor,

te copias, te consilium et tuos

praebente divos. Nam tibi, quo die

portus Alexandrea supplex

et vacuam patefecit aulam,

Fortuna lustro prospera tertio

belli secundos reddidit exitus,

laudemque et optatum peractis

imperiis decus arrogavit.

Te Cantaber non ante domabilis

Medusque et Indus, te profugus Scythes

miratur, o tutela praesens

Italiae dominaeque Romae!

Te, fontium qui celat origines

Nilusque et Hister, te rapidus Tigris,

te beluosus qui remotis

obstrepit Oceanus Britannis,

te non paventis funera Galliae

duraeque tellus audit Hiberiae,

te caede gaudentes Sygambri

compositis venerantur armis.

Phoebus volentem proelia me loqui

victas et urbes, increpuit lyra,

ne parva Tyrrhenum per aequor

vela darem. Tua, Caesar, aetas

fruges et agris rettulit uberes

et signa nostro restituit Iovi

derepta Parthorum superbis

postibus et vacuum duellis

Ianum Quirini clausit et ordinem

rectum evaganti frena licentiae

iniecit emovitque culpas

et veteres revocavit artes,

per quas Latinum nomen et Italae

crevere vires famaque et imperi

porrecta maiestas ad ortus

solis ab Hesperio cubili.

Custode rerum Caesare non furor

civilis aut vis exiget otium,

non ira, quae procudit enses

et miseras inimicat urbes.

Non qui profundum Danuvium bibunt

edicta rumpent Iulia, non Getae

non Seres infidique Persae,

non Tanain prope flumen orti.

Nosque et profestis lucibus et sacris

inter iocosi munera Liberi,

cum prole matronisque nostris,

rite deos prius adprecati,

virtute functos more patrum duces

Lydis remixto carmine tibiis

Troiamque et Anchisen et almae

progeniem Veneris canemus.

Īntērmīssă, Vĕnūs, dĭū

rūrsūs bēllă mŏvēs. ‖ Pārcĕ, prĕcōr, prĕcōr!

Nōn sūm, quālĭs ĕrām bŏnaē

sūb rēgnō Cĭnăraē. ‖ Dēsĭnĕ, dūlcĭūm

mātēr saēvă Cŭpīdĭnūm,

cīrcā lūstră dĕcēm ‖ flēctĕrĕ mōllĭbūs

iām dūrum īmpĕrĭīs. Ăbī,

quō blāndaē iŭvĕnūm ‖ tē rĕvŏcānt prĕcēs.

Tēmpēstīvĭŭs īn dŏmūm

Paūlī, pūrpŭrĕīs ‖ ālĕs ŏlōrĭbūs,

cōmīssābĕrĕ Māxĭmī,

sī tōrrērĕ iĕcūr ‖ quaērĭs ĭdōnĕūm.

Nāmque ēt nōbĭlĭs ēt dĕcēns,

ēt prō sōllĭcĭtīs ‖ nōn tăcĭtūs rĕīs,

ēt cēntūm pŭĕr ārtĭūm,

lātē sīgnă fĕrēt ‖ mīlĭtĭaē tŭaē:

ēt quāndōquĕ pŏtēntĭōr

lārgīs mūnĕrĭbūs ‖ rīsĕrĭt aēmŭlī,

Ālbānōs prŏpĕ tē lăcūs

pōnēt mārmŏrĕām ‖ sūb trăbĕ Cŷprĭā.

Īllīc plūrĭmă nārĭbūs

dūcēs thūră, lўraēque ‖ ēt Bĕrĕcŷntĭaē

dēlēctābĕrĕ tībĭaē

mīxtīs cārmĭnĭbūs, ‖ nōn sĭnĕ fīstŭlā:

īllīc bīs pŭĕrī dĭē

nūmēn cūm tĕnĕrīs ‖ vīrgĭnĭbūs tŭūm

laūdāntēs pĕdĕ cāndĭdō

īn mōrēm Sălĭūm ‖ tēr quătĭēnt hŭmūm.

Mē nēc fēmĭnă nēc pŭēr

iām, nēc spēs ănĭmī ‖ crēdŭlă mūtŭī,

nēc cērtārĕ iŭvāt mĕrō,

nēc vīncīrĕ nŏvīs ‖ tēmpŏră flōrĭbūs.

Sēd cūr, heū! Lĭgŭrīnĕ, cūr

mānāt rāră mĕās ‖ lācrўmă pēr gĕnās?

Cūr fācūndă părūm dĕcōro

īntēr vērbă cădīt ‖ līnguă sĭlēntĭō?

Nōctūrnīs ĕgŏ sōmnĭīs

iām cāptūm tĕnĕō, ‖ iām vŏlŭcrēm sĕquōr

tē pēr grāmĭnă Mārtĭī

cāmpī, tē pĕr ăquās, ‖ dūrĕ, vŏlūbĭlēs.

Pīndărūm quīsquīs stŭdĕt aēmŭlārī,

Iūllĕ, cērātīs ŏpĕ Daēdălēā

nītĭtūr pēnnīs, vĭtrĕō dătūrūs

nōmĭnă pōntō.

Mōntĕ dēcūrrēns vĕlŭt āmnĭs, īmbrēs

quēm sŭpēr nōtās ălŭērĕ rīpās,

fērvĕt īmmēnsūsquĕ rŭīt prŏfūndō

Pīndărŭs ōrē,

laūrĕā dōnāndŭs Ăpōllĭnārī,

seū pĕr aūdācēs nŏvă dīthўrāmbōs

vērbă dēvōlvīt nŭmĕrīsquĕ fērtūr

lēgĕ sŏlūtīs,

seū dĕōs rēgēsquĕ cănīt dĕōrūm

sānguĭnēm, pēr quōs cĕcĭdērĕ iūstā

mōrtĕ Cēntaūrī, cĕcĭdīt trĕmēndaē

flāmmă Chĭmaēraē,

sīvĕ quōs Ēlēă dŏmūm rĕdūcīt

pālmă caēlēstīs pŭgĭlēmve ĕquūmvĕ

dīcĭt ēt cēntūm pŏtĭōrĕ sīgnīs

mūnĕrĕ dōnāt;

flēbĭlī spōnsaē iŭvĕnēmvĕ rāptūm

plōrăt ēt vīrēs ănĭmūmquĕ mōrēsque

aūrĕōs ēdūcĭt ĭn āstră nīgrōque

īnvĭdĕt Ōrcō.

Mūltă Dīrcaēūm lĕvăt aūră cŷcnūm,

tēndĭt, Āntōnī, quŏtĭēns ĭn āltōs

nūbĭūm trāctūs: ĕgo ăpīs Mătīnaē

mōrĕ mŏdōquĕ

grātă cārpēntīs thўmă pēr lăbōrēm

plūrĭmūm cīrcā nĕmŭs ūvĭdīquĕ

Tībŭrīs rīpās, ŏpĕrōsă pārvūs

cārmĭnă fīngō.

Cōncĭnēs māiōrĕ pŏētă plēctrō

Caēsărēm, quāndōquĕ trăhēt fĕrōcēs

pēr săcrūm clīvūm mĕrĭtā dĕcōrūs

frōndĕ Sўgāmbrōs;

quō nĭhīl māiūs mĕlĭūsvĕ tērrīs

fātă dōnāvērĕ bŏnīquĕ dīvī

nēc dăbūnt, quāmvīs rĕdĕānt ĭn aūrūm

tēmpŏră prīscūm.

Cōncĭnēs laētōsquĕ dĭēs ĕt ūrbīs

pūblĭcūm lūdūm sŭpĕr īmpĕtrātō

fōrtĭs Aūgūstī rĕdĭtū fŏrūmquĕ

lītĭbŭs ōrbūm.

Tūm mĕaē, sīquīd lŏquăr aūdĭēndūm,

vōcĭs āccēdēt bŏnă pārs, ĕt «Ō sōl

pūlchĕr, ā, laūdāndĕ!» cănām rĕcēptō

Caēsărĕ fēlīx.

Tūquĕ dūm prōcēdĭs, «Ĭō trĭūmphē!»

nōn sĕmēl dīcēmŭs, «Ĭō trĭūmphē!»:

cīvĭtās ōmnīs dăbĭmūsquĕ dīvīs

tūră bĕnīgnīs.

Tē dĕcēm taūrī tŏtĭdēmquĕ vāccaē,

mē tĕnēr sōlvēt vĭtŭlūs, rĕlīctā

mātrĕ quī lārgīs iŭvĕnēscĭt hērbīs

īn mĕă vōtā,

frōntĕ cūrvātōs ĭmĭtātŭs īgnēs

tērtĭūm lūnaē rĕfĕrēntĭs ōrtūm,

quā nŏtām dūxīt, nĭvĕūs vĭdērī,

cētĕră fūlvūs.

Quēm tū, Mēlpŏmĕnē, sĕmēl

nāscēntēm plăcĭdō ‖ lūmĭnĕ vīdĕrīs,

īllūm nōn lăbŏr Īsthmĭūs

clārābīt pŭgĭlēm, ‖ nōn ĕquŭs īmpĭgēr

cūrrū dūcĕt Ăchāĭcō

vīctōrēm, nĕquĕ rēs ‖ bēllĭcă Dēlĭīs

ōrnātūm fŏlĭīs dŭcēm,

quōd rēgūm tŭmĭdās ‖ cōntŭdĕrīt mĭnās,

ōstēndēt Căpĭtōlĭō;

sēd quaē Tībur aquaē ‖ fērtĭlĕ praēflŭūnt

ēt spīssaē nĕmŏrūm cŏmaē

fīngēnt Aēŏlĭō ‖ cārmĭnĕ nōbĭlēm.

Rōmaē, prīncĭpĭs ūrbĭūm,

dīgnātūr sŭbŏlēs ‖ īntĕr ămābĭlēs

vātūm pōnĕrĕ mē chŏrōs,

ēt iām dēntĕ mĭnūs ‖ mōrdĕŏr īnvĭdō.

Ō tēstūdĭnĭs aūrĕaē

dūlcēm quaē strĕpĭtūm, ‖ Pīĕrĭ, tēmpĕrās,

ō mūtīs quŏquĕ pīscĭbūs

dōnātūră cўcnī, ‖ sī lĭbĕāt, sŏnūm,

tōtūm mūnĕrĭs hōc tŭi ēst,

quōd mōnstrōr dĭgĭtō ‖ praētĕrĕūntĭūm

Rōmānaē fĭdĭcēn lўraē:

quōd spīro ēt plăcĕō, ‖ sī plăcĕō, tŭum ēst.

Quālēm mĭnīstrūm fūlmĭnĭs ālĭtēm,

cuī rēx dĕōrūm rēgnum ĭn ăvēs văgās

pērmīsĭt, ēxpērtūs fĭdēlēm

Iūppĭtĕr īn Gănўmēdĕ flāvō,

ōlīm iŭvēntās ēt pătrĭūs vĭgōr

nīdō lăbōrūm prōpŭlĭt īnscĭūm,

vērnīquĕ, iām nīmbīs rĕmōtīs,

īnsŏlĭtōs dŏcŭērĕ nīsūs

vēntī păvēntēm; mōx ĭn ŏvīlĭā

dēmīsĭt hōstēm vīvĭdŭs īmpĕtūs,

nūnc īn rĕlūctāntēs drăcōnēs

ēgĭt ămōr dăpĭs ātquĕ pūgnaē;

quālēmvĕ laētīs cāprĕă pāscŭīs

īntēntă, fūlvaē mātrĭs ăb ūbĕrĕ

iām lāctĕ dēpūlsūm lĕōnēm,

dēntĕ nŏvō pĕrĭtūră, vīdīt:

vīdērĕ Raētīs bēllă sŭb Ālpĭbūs

Drūsūm gĕrēntēm Vīndĕlĭcī; - quĭbūs

mōs ūndĕ dēdūctūs pĕr ōmnĕ

tēmpŭs Ămāzŏnĭā sĕcūrī

dēxtrās ŏbārmēt, quaērĕrĕ dīstŭlī;

nēc scīrĕ fās ēst ōmnĭă; - sēd dĭū

lātēquĕ vīctrīcēs cătērvaē

cōnsĭlĭīs iŭvĕnīs rĕvīctaē

sēnsērĕ, quīd mēns rītĕ, quĭd īndŏlēs,

nūtrītă faūstīs sūb pĕnĕtrālĭbūs,

pōssēt, quĭd Aūgūstī pătērnūs

īn pŭĕrōs ănĭmūs Nĕrōnēs.

Fōrtēs crĕāntūr fōrtĭbŭs ēt bŏnīs.

Ēst īn iŭvēncīs, ēst ĭn ĕquīs pătrūm

vīrtūs; nĕque īmbēllēm fĕrōcēs

prōgĕnĕrānt ăquĭlaē cŏlūmbām.

Dōctrīnă sēd vīm prōmŏvĕt īnsĭtām,

rēctīquĕ cūltūs pēctŏră rōbŏrānt:

ūtcūmquĕ dēfēcērĕ mōrēs,

īndĕcŏrānt bĕnĕ nātă cūlpaē.

Quīd dēbĕās, ō Rōmă, Nĕrōnĭbūs,

tēstīs Mĕtaūrūm flūmĕn ĕt Hāsdrŭbāl

dēvīctŭs ēt pūlchēr fŭgātīs

īllĕ dĭēs Lătĭō tĕnēbrīs,

quī prīmŭs ālmā rīsĭt ădōrĕā,

dīrūs pĕr ūrbēs Āfĕr ŭt Ītălās,

ceū flāmmă pēr taēdās, vĕl Eūrūs

pēr Sĭcŭlās ĕquĭtāvĭt ūndās.

Pōst hōc sĕcūndīs ūsquĕ lăbōrĭbūs

Rōmānă pūbēs crēvĭt ĕt īmpĭō

vāstātă Poēnōrūm tŭmūltū

fānă dĕōs hăbŭērĕ rēctōs:

dīxītquĕ tāndēm pērfĭdŭs Hānnĭbāl:

cērvī, lŭpōrūm praēdă răpācĭūm,

sēctāmŭr ūltrō, quōs ŏpīmūs

fāllĕre ĕt ēffŭgĕre ēst trĭūmphūs.

Gēns, quaē crĕmātō fōrtĭs ăb Īlĭō,

iāctātă Tūscīs aēquŏrĭbūs, săcrā

nātōsquĕ mātūrōsquĕ pātrēs

pērtŭlĭt Aūsŏnĭās ăd ūrbēs,

dūrīs ŭt īlēx tōnsă bĭpēnnĭbūs

nīgraē fĕrācī frōndĭs ĭn Ālgĭdō,

pēr dāmnă, pēr caēdēs, ăb īpsō

dūcĭt ŏpēs ănĭmūmquĕ fērrō.

Nōn hŷdră sēctō cōrpŏrĕ fīrmĭōr

vīncī dŏlēntēm crēvĭt ĭn Hērcŭlēm,

mōnstrūmvĕ sūmmīsērĕ Cōlchī

māĭŭs, Ēchiŏnĭaēvĕ Thēbaē.

Mērsēs prŏfūndō; pūlchrĭŏr ēvĕnīt:

lūctērĕ; mūltā prōrŭĕt īntĕgrūm

cūm laūdĕ vīctōrēm, gĕrētquĕ

proēlĭă cōniŭgĭbūs lŏquēndă.

Cārthāgĭnī iām nōn ĕgŏ nūntĭōs

mīttām sŭpērbōs: ōccĭdĭt, ōccĭdīt

spēs ōmnĭs, ēt fōrtūnă nōstrī

nōmĭnĭs, Hāsdrŭbăle īntĕrēmptō!

Nīl Claūdĭaē nōn pērfĭcĭēnt mănūs:

quās ēt bĕnīgnō nūmĭnĕ Iūppĭtēr

dēfēndĭt, ēt cūraē săgācēs

ēxpĕdĭūnt pĕr ăcūtă bēllī.

Dīvīs ōrtĕ bŏnīs, ‖ ōptŭmĕ Rōmŭlaē

cūstōs gēntĭs, ăbēs ‖ iām nĭmĭūm dĭū;

mātūrūm rĕdĭtūm ‖ pōllĭcĭtūs pătrūm

sānctō cōncĭlĭō, rĕdī.

Lūcēm rēddĕ tŭaē, ‖ dūx bŏnĕ, pātrĭaē:

īnstār vērĭs ĕnīm ‖ vūltŭs ŭbī tŭūs

ādfūlsīt pŏpŭlō, ‖ grātĭŏr īt dĭēs

ēt sōlēs mĕlĭūs nĭtēnt.

Ūt mātēr iŭvĕnēm, ‖ quēm Nŏtŭs īnvĭdō

flātū Cārpăthĭī ‖ trāns mărĭs aēquŏrā

cūnctāntēm spătĭō ‖ lōngĭŭs ānnŭō

dūlcī dīstĭnĕt ā dŏmō,

vōtīs ōmĭnĭbūsque ‖ ēt prĕcĭbūs vŏcāt,

cūrvō nēc făcĭēm ‖ lītŏrĕ dēmŏvēt:

sīc dēsīdĕrĭīs ‖ īctă fĭdēlĭbūs

quaērīt pātrĭă Caēsărēm.

Tūtūs bōs ĕtĕnīm ‖ rūră pĕrāmbŭlāt,

nūtrīt rūră Cĕrēs ‖ ālmăquĕ Faūstĭtās,

pācātūm vŏlĭtānt ‖ pēr mărĕ nāvĭtaē,

cūlpārī mĕtŭīt fĭdēs,

nūllīs pōllŭĭtūr ‖ cāstă dŏmūs stŭprīs,

mōs ēt lēx măcŭlōsum ‖ ēdŏmŭīt nĕfās,

laūdāntūr sĭmĭlī ‖ prōlĕ pŭērpĕraē,

cūlpām poēnă prĕmīt cŏmēs.

Quīs Pārthūm păvĕāt, ‖ quīs gĕlĭdūm Scўthēn,

quīs Gērmānĭă quōs ‖ hōrrĭdă pārtŭrīt

fētūs, īncŏlŭmī ‖ Caēsărĕ? Quīs fĕraē

bēllūm cūrĕt Hĭbērĭaē?

Cōndīt quīsquĕ dĭēm ‖ cōllĭbŭs īn sŭīs

ēt vītēm vĭdŭās ‖ dūcĭt ăd ārbŏrēs;

hīnc ād vīnă rĕdīt ‖ laētŭs ĕt āltĕrīs

tē mēnsīs ădhĭbēt dĕūm;

tē mūltā prĕcĕ, tē ‖ prōsĕquĭtūr mĕrō

dēfūsō pătĕrīs, ‖ ēt Lărĭbūs tŭūm

mīscēt nūmĕn, ŭtī ‖ Graēcĭă Cāstŏrīs

ēt māgnī mĕmŏr Hērcŭlīs.

«Lōngās ō |ŭtĭnām, ‖ dūx bŏnĕ, fērĭās

praēstēs Hēspĕrĭaē!» ‖ dīcĭmŭs īntĕgrō

sīccī mānĕ dĭē, ‖ dīcĭmŭs ūvĭdī,

cūm sōl Ōcĕănō sŭbēst.

Dīvĕ, quēm prōlēs Nĭŏbēă māgnaē

vīndĭcēm līnguaē Tĭtўōsquĕ rāptōr

sēnsĭt, ēt Troīaē prŏpĕ vīctŏr āltaē

Phthīŭs Ăchīllēs,

cētĕrīs māiōr, tĭbĭ mīlĕs īmpār;

fīlĭūs quāmquām Thĕtĭdīs mărīnaē

Dārdănās tūrrēs quătĕrēt trĕmēndā

cūspĭdĕ pūgnāx.

Īllĕ, mōrdācī vĕlŭt īctă fērrō

pīnŭs, aūt īmpūlsă cŭprēssŭs Eūrō,

prōcĭdīt lātē, pŏsŭītquĕ cōllum īn

pūlvĕrĕ Teūcrō.

Īllĕ nōn, īnclūsŭs ĕquō Mĭnērvaē

sācră mēntītō, mălĕ fērĭātōs

Trōăs ēt laētām Prĭămī chŏrēīs

fāllĕrĕt aūlām:

sēd pălām cāptīs grăvĭs, heū nĕfās! Heū!

Nēscĭōs fārī pŭĕrōs Ăchīvīs

ūrĕrēt flāmmīs, ĕtĭām lătēntēm

mātrĭs ĭn ālvō,

nī, tŭīs vīctūs Vĕnĕrīsquĕ grātaē

vōcĭbūs, dīvūm pătĕr ānnŭīssēt

rēbŭs Aēnēaē pŏtĭōrĕ dūctōs

ālĭtĕ mūrōs.

Dōctŏr Ārgīvaē fĭdĭcēn Thălīaē,

Phoēbĕ, quī Xānthō lăvĭs āmnĕ crīnēs,

Daūnĭaē dēfēndĕ dĕcūs Cămēnaē,

lēvĭs Ăgyīeū.

Spīrĭtūm Phoēbūs mĭhĭ, Phoēbŭs ārtēm

cārmĭnīs nōmēnquĕ dĕdīt pŏētaē.

Vīrgĭnūm prīmaē pŭĕrīquĕ clārīs

pātrĭbŭs ōrtī,

Dēlĭaē tūtēlă dĕaē, fŭgācēs

lŷncăs ēt cērvōs cŏhĭbēntĭs ārcū,

Lēsbĭūm sērvātĕ pĕdēm mĕīquĕ

pōllĭcĭs īctūm:

rītĕ Lātōnaē pŭĕrūm cănēntēs,

rītĕ crēscēntēm făcĕ Nōctĭlūcām,

prōspĕrām frūgūm, cĕlĕrēmquĕ prōnōs

vōlvĕrĕ mēnsēs.

Nūptă iām dīcēs: ĕgŏ dīs ămīcūm,

saēcŭlō fēstās rĕfĕrēntĕ lūcēs,

rēddĭdī cārmēn, dŏcĭlīs mŏdōrūm

vātĭs Hŏrātī.

Dīffūgērĕ nĭvēs, rĕdĕūnt iām grāmĭnă cāmpīs

ārbŏrĭbūsquĕ cŏmaē;

mūtāt tērră vĭcēs ēt dēcrēscēntĭă rīpās

flūmĭnă praētĕrĕūnt;

Grātĭă cūm Nŷmphīs gĕmĭnīsquĕ sŏrōrĭbŭs aūdēt

dūcĕrĕ nūdă chŏrōs:

īmmōrtālĭă nē spērēs, mŏnĕt ānnŭs ĕt ālmūm

quaē răpĭt hōră dĭēm.

Frīgŏră mītēscūnt Zĕphўrīs, vēr prōtĕrĭt aēstās,

īntĕrĭtūră sĭmūl

pōmĭfĕr aūtūmnūs frūgēs ēffūdĕrĭt, ēt mōx

brūmă rĕcūrrĭt ĭnērs.

Dāmnă tămēn cĕlĕrēs rĕpărānt caēlēstĭă lūnaē:

nōs, ŭbĭ dēcĭdĭmūs

quō pĭŭs Aēnēās, quō Tūllūs dīvĕs ĕt Āncūs,

pūlvĭs ĕt ūmbră sŭmūs.

Quīs scĭt ăn ādĭcĭānt hŏdĭērnaē crāstĭnă sūmmaē

tēmpŏră dī sŭpĕrī?

Cūnctă mănūs ăvĭdās fŭgĭēnt hērēdĭs, ămīcō

quaē dĕdĕrīs ănĭmō.

Cūm sĕmĕl ōccĭdĕrīs ēt dē tē splēndĭdă Mīnōs

fēcĕrĭt ārbĭtrĭă,

nōn, Tōrquātĕ, gĕnūs, nōn tē fācūndĭă, nōn tē

rēstĭtŭēt pĭĕtās;

īnfērnīs nĕque ēnĭm tĕnĕbrīs Dīānă pŭdīcūm

lībĕrăt Hīppŏlўtūm

nēc Lēthaēă vălēt Thēseūs ābrūmpĕrĕ cārō

vīncŭlă Pīrĭthŏō.

Dōnārēm pătĕrās ‖ grātăquĕ cōmmŏdūs,

Cēnsōrīnĕ, mĕīs ‖ aēră sŏdālĭbūs,

dōnārēm trĭpŏdās, ‖ praēmĭă fōrtĭūm

Graīōrūm: nĕquĕ tū ‖ pēssĭmă mūnĕrūm

fērrēs, dīvĭtĕ mē ‖ scīlĭcĕt ārtĭūm,

quās aūt Pārrhăsĭūs ‖ prōtŭlĭt aūt Scŏpās,

hīc sāxō, lĭquĭdīs ‖ īllĕ cŏlōrĭbūs

sōllērs nūnc hŏmĭnēm ‖ pōnĕrĕ nūnc dĕūm.

Sēd nōn haēc mĭhĭ vīs, ‖ nōn tĭbĭ tālĭūm

rēs ēst aūt ănĭmūs ‖ dēlĭcĭārum ĕgēns.

Gaūdēs cārmĭnĭbūs: ‖ cārmĭnă pōssŭmūs

dōnāre, ēt prĕtĭūm ‖ dīcĕrĕ mūnĕrīs.

Nōn īncīsă nŏtīs ‖ mārmŏră pūblĭcīs,

pēr quaē spīrĭtŭs ēt ‖ vītă rĕdīt bŏnīs

pōst mōrtēm dŭcĭbūs, ‖ nōn cĕlĕrēs fŭgaē

rēiēctaēquĕ rĕtrōrsum ‖ Hānnĭbălīs mĭnaē,

[nōn īncēndĭă Cārthāgĭnĭs īmpĭaē,]

ēiūs, quī dŏmĭtā ‖ nōmĕn ăb Āfrĭcā

lūcrātūs rĕdĭīt, ‖ clārĭŭs īndĭcānt

laūdēs, quām Călăbraē ‖ Pīĕrĭdēs. Nĕquĕ,

sī chārtaē sĭlĕānt, ‖ quōd bĕnĕ fēcĕrīs,

mērcēdēm tŭlĕrīs. ‖ Quīd fŏrĕt Īlĭaē

Māvōrtīsquĕ pŭēr, ‖ sī tăcĭtūrnĭtās

ōbstārēt mĕrĭtīs ‖ īnvĭdă Rōmŭlī?

Ērēptūm Stўgĭīs ‖ flūctĭbŭs Aēăcūm

vīrtūs ēt făvŏr ēt ‖ līnguă pŏtēntĭūm

vātūm dīvĭtĭbūs ‖ cōnsĕcrăt īnsŭlīs.

Dīgnūm laūdĕ vĭrūm ‖ Mūsă vĕtāt mŏrī;

coēlō Mūsă bĕāt. ‖ Sīc Iŏvĭs īntĕrēst

ōptātīs ĕpŭlīs ‖ īmpĭgĕr Hērcŭlēs:

clārūm Tŷndărĭdaē ‖ sīdŭs ăb īnfĭmīs

quāssās ērĭpĭūnt ‖ aēquŏrĭbūs rătēs:

ōrnātūs vĭrĭdī ‖ tēmpŏră pāmpĭnō

Lībēr vōtă bŏnōs ‖ dūcĭt ăd ēxĭtūs.

Nē fōrtĕ crēdās īntĕrĭtūră, quaē,

lōngē sŏnāntēm nātŭs ăd Aūfĭdūm,

nōn āntĕ vūlgātās pĕr ārtēs

vērbă lŏquōr sŏcĭāndă chōrdīs.

Nōn, sī prĭōrēs Maēŏnĭūs tĕnēt

sēdēs Hŏmērūs, Pīndărĭcaē lătēnt,

Cēaēque, ĕt Ālcaēī mĭnācēs,

Stēsĭchŏrīquĕ grăvēs Cămēnaē,

nēc, sī quĭd ōlīm lūsĭt Ănācrĕōn,

dēlēvĭt aētās: spīrăt ădhūc ămōr,

vīvūntquĕ cōmmīssī călōrēs

Aēŏlĭaē fĭdĭbūs pŭēllaē.

Nōn sōlă cōmptōs ārsĭt ădūltĕrī

crīnēs ĕt aūrūm vēstĭbŭs īllĭtūm

mīrātă rēgālēsquĕ cūltūs

ēt cŏmĭtēs Hĕlĕnē Lăcaēnā,

prīmūsvĕ Teūcēr tēlă Cўdōnĭō

dīrēxĭt ārcū; nōn sĕmĕl Īlĭōs

vēxātă; nōn pūgnāvĭt īngēns

Īdŏmĕneūs Sthĕnĕlūsvĕ sōlūs

dīcēndă Mūsīs proēlĭă: nōn fĕrōx

Hēctōr vĕl ācēr Dēĭphŏbūs grăvēs

ēxcēpĭt īctūs prō pŭdīcīs

cōniŭgĭbūs pŭĕrīsquĕ prīmūs.

Vīxērĕ fōrtēs ānte Ăgămēmnŏnă

mūltī; sĕd ōmnēs īllăcrĭmābĭlēs

ūrgēntŭr īgnōtīquĕ lōngā

nōctĕ, cărēnt quĭă vātĕ sācrō.

Paūlūm sĕpūltaē dīstăt ĭnērtĭaē

cēlātă vīrtūs. Nōn ĕgŏ tē mĕīs

chārtīs ĭnōrnātūm sĭlēbō,

tōtvĕ tŭōs pătĭār lăbōrēs

īmpūnĕ, Lōllī, cārpĕrĕ līvĭdās

ōblīvĭōnēs. Ēst ănĭmūs tĭbĭ

rērūmquĕ prūdēns ēt sĕcūndīs

tēmpŏrĭbūs dŭbĭīsquĕ rēctūs;

vīndēx ăvāraē fraūdĭs, ĕt ābstĭnēns

dūcēntĭs ād sē cūnctă pĕcūnĭaē;

cōnsūlquĕ nōn ūnīŭs ānnī,

sēd quŏtĭēns bŏnŭs ātquĕ fīdūs

iūdēx hŏnēstūm praētŭlĭt ūtĭlī,

rēiēcĭt āltō dōnă nŏcēntĭūm

vūltū, pĕr ōbstāntēs cătērvās

ēxplĭcŭīt sŭă vīctŏr ārmă.

Nōn pōssĭdēntēm mūltă vŏcāvĕrīs

rēctē bĕātūm: rēctĭŭs ōccŭpāt

nōmēn bĕātī, quī dĕōrūm

mūnĕrĭbūs săpĭēntĕr ūtī

dūrāmquĕ cāllēt paūpĕrĭēm pătī,

pēiūsquĕ lētō flāgĭtĭūm tĭmēt;

nōn īllĕ prō cārīs ămīcīs

aūt pătrĭā tĭmĭdūs pĕrīrē.

Ō crūdēlĭs ădhūc, ‖ ēt Vĕnĕrīs ‖ mūnĕrĭbūs pŏtēns,

īnspērātă tŭaē ‖ cūm vĕnĭēt ‖ plūmă sŭpērbĭaē,

ēt, quaē nūnc hŭmĕrīs ‖ īnvŏlĭtānt, ‖ dēcĭdĕrīnt cŏmaē,

nūnc ēt quī cŏlŏr ēst ‖ pūnĭcĕaē ‖ flōrĕ prĭōr rŏsaē,

mūtātūs Lĭgŭrīnum ‖ īn făcĭēm ‖ vērtĕrĭt hīspĭdām:

dīcēs «heū!» quŏtĭēns ‖ tē spĕcŭlō ‖ vīdĕrĭs āltĕrūm:

quaē mēns ēst hŏdĭē, ‖ cūr ĕădēm ‖ nōn pŭĕrō fŭīt?

Vēl cūr hīs ănĭmīs ‖ īncŏlŭmēs ‖ nōn rĕdĕūnt gĕnaē?

Ēst mĭhī nōnūm sŭpĕrāntĭs ānnūm

plēnŭs Ālbānī cădŭs; ēst ĭn hōrtō,

Phŷllĭ, nēctēndīs ăpĭūm cŏrōnīs:

ēst hĕdĕraē vīs

mūltă, quā crīnēs rĕlĭgātă fūlgēs;

rīdĕt ārgēntō dŏmŭs; āră, cāstīs

vīnctă vērbēnīs, ăvĕt īmmŏlātō

spārgĭĕr āgnō.

Cūnctă fēstīnāt mănŭs; hūc ĕt īllūc

cūrsĭtānt mīxtaē pŭĕrīs pŭēllaē;

sōrdĭdūm flāmmaē trĕpĭdānt rŏtāntēs

vērtĭcĕ fūmūm.

Ūt tămēn nōrīs, quĭbŭs ādvŏcērīs

gaūdĭīs: Īdūs tĭbĭ sūnt ăgēndaē,

quī dĭēs mēnsēm Vĕnĕrīs mărīnaē

fīndĭt Ăprīlēm;

iūrĕ sōllēmnīs mĭhĭ, sānctĭōrquĕ

paēnĕ nātālī prŏprĭō, quŏd ēx hāc

lūcĕ Maēcēnās mĕŭs āfflŭēntēs

ōrdĭnăt ānnōs.

Tēlĕphūm, quēm tū pĕtĭs, ōccŭpāvīt,

nōn tŭaē sōrtīs iŭvĕnēm, pŭēllā

dīvĕs ēt lāscīvă, tĕnētquĕ grātā

cōmpĕdĕ vīnctūm.

Tērrĕt āmbūstūs Phăĕthōn ăvārās

spēs, ĕt ēxēmplūm grăvĕ praēbĕt ālēs

Pēgăsūs, tērrēnum ĕquĭtēm grăvātūs

Bēllĕrŏphōntēm:

sēmpĕr ūt tē dīgnă sĕquāre, ĕt, ūltrā

quām lĭcēt spērārĕ nĕfās pŭtāndō,

dīspărēm vītēs. Ăgĕ iām, mĕōrūm

fīnĭs ămōrūm,

(nōn ĕnīm pōsthāc ălĭā călēbō

fēmĭnā) cōndīscĕ mŏdōs, ămāndā

vōcĕ quōs rēddās: mĭnŭēntŭr ātraē

cārmĭnĕ cūraē.

Iām vērīs cŏmĭtēs, ‖ quaē mărĕ tēmpĕrānt,

īmpēllūnt ănĭmaē ‖ līntĕă Thrācĭaē,

iām nēc prātă rĭgēnt ‖ nēc flŭvĭī strĕpūnt

hībērnā nĭvĕ tūrgĭdī.

Nīdūm pōnĭt Ĭtŷn ‖ flēbĭlĭtēr gĕmēns

īnfēlīx ăvĭs ēt ‖ Cēcrŏpĭaē dŏmūs

aētērnum ōpprŏbrĭūm, ‖ quōd mălĕ bārbărās

rēgum ēst ūltă lĭbīdĭnēs.

Dīcūnt īn tĕnĕrō ‖ grāmĭnĕ pīnguĭūm

cūstōdēs ŏvĭūm ‖ cārmĭnă fīstŭlā

dēlēctāntquĕ dĕūm, ‖ cuī pĕcŭs ēt nĭgrī

cōllēs Ārcădĭaē plăcēnt.

Āddūxērĕ sĭtīm ‖ tēmpŏră, Vērgĭlī.

Sēd prēssūm Călĭbūs ‖ dūcĕrĕ Lībĕrūm

sī gēstīs, iŭvĕnūm ‖ nōbĭlĭūm clĭēns,

nārdō vīnă mĕrēbĕrē.

Nārdī pārvŭs ŏnŷx ‖ ēlĭcĭēt cădūm,

quī nūnc Sūlpĭcĭīs ‖ āccŭbăt hōrrĕīs,

spēs dōnārĕ nŏvās ‖ lārgŭs ămārăquĕ

cūrārum ēlŭĕre ēffĭcāx.

Ād quaē sī prŏpĕrās ‖ gaūdĭă, cūm tŭā

vēlōx mērcĕ vĕnī: ‖ nōn ĕgŏ tē mĕīs

īmmūnēm mĕdĭtōr ‖ tīngĕrĕ pōcŭlīs,

plēnā dīvĕs ŭt īn dŏmō.

Vērūm pōnĕ mŏrās ‖ ēt stŭdĭūm lŭcrī

nīgrōrūmquĕ mĕmōr, ‖ dūm lĭcĕt īgnĭūm

mīscē stūltĭtĭām ‖ cōnsĭlĭīs brĕvēm:

dūlce ēst dēsĭpĕre īn lŏcō.

Aūdīvērĕ, Lўcē, ‖ dī mĕă vōtă; dī

aūdīvērĕ, Lўcē: ‖ fīs ănŭs, ēt tămēn

vīs fōrmōsă vĭdērī,

lūdīsque ēt bĭbĭs īmpŭdēns

ēt cāntū trĕmŭlō ‖ pōtă Cŭpīdĭnēm

lēntūm sōllĭcĭtās. ‖ Īllĕ vĭrēntĭs ēt

dōctaē psāllĕrĕ Chīaē

pūlchrīs ēxcŭbăt īn gĕnīs.

Īmpōrtūnŭs ĕnīm ‖ trānsvŏlăt ārĭdās

quērcūs, ēt rĕfŭgīt ‖ tē, quĭă lūrĭdī

dēntēs tē, quĭă rūgaē

tūrpānt, ēt căpĭtīs nĭvēs.

Nēc Cōaē rĕfĕrūnt ‖ iām tĭbĭ pūrpŭraē

nēc clārī lăpĭdēs ‖ tēmpŏră, quaē sĕmēl

nōtīs cōndĭtă fāstīs

īnclūsīt vŏlŭcrīs dĭēs.

Quō fūgīt Vĕnŭs? Heū! ‖ Quōvĕ cŏlōr? Dĕcēns

quō mōtū? Quĭd hăbēs ‖ īllĭŭs, īllĭūs,

quaē spīrābăt ămōrēs,

quaē mē sūrpŭĕrāt mĭhī,

fēlīx pōst Cĭnărām, ‖ nōtăque ĕt ārtĭūm

grātārūm făcĭēs? ‖ Sēd Cĭnăraē brĕvēs

ānnōs fātă dĕdērūnt,

sērvātūră dĭū părēm

cōrnīcīs vĕtŭlaē ‖ tēmpŏrĭbūs Lўcēn,

pōssēnt ūt iŭvĕnēs ‖ vīsĕrĕ fērvĭdī,

mūltō nōn sĭnĕ rīsū,

dīlāpsam īn cĭnĕrēs făcēm.

Quaē cūră pātrūm quaēvĕ Quĭrītĭūm

plēnīs hŏnōrūm mūnĕrĭbūs tŭās,

Aūgūstĕ, vīrtūtēs ĭn aēvūm

pēr tĭtŭlōs mĕmŏrēsquĕ fāstūs

aētērnĕt, ō, quā sōl hăbĭtābĭlīs

īllūstrăt ōrās, māxĭmĕ prīncĭpūm?

Quēm lēgĭs ēxpērtēs Lătīnaē

Vīndĕlĭcī dĭdĭcērĕ nūpēr,

quīd Mārtĕ pōssēs. Mīlĭtĕ nām tŭō

Drūsūs Gĕnaūnōs, īmplăcĭdūm gĕnūs,

Breūnōsquĕ vēlŏcēs ĕt ārcēs

Ālpĭbŭs īmpŏsĭtās trĕmēndīs

dēiēcĭt ācēr plūs vĭcĕ sĭmplĭcī.

Māiōr Nĕrōnūm mōx grăvĕ proēlĭūm

cōmmīsĭt, īmmānēsquĕ Raētōs

aūspĭcĭīs pĕpŭlīt sĕcūndīs,

spēctāndŭs īn cērtāmĭnĕ Mārtĭō,

dēvōtă mōrtī pēctŏră lībĕraē

quāntīs fătīgārēt rŭīnīs;

īndŏmĭtās prŏpĕ quālĭs ūndās

ēxērcĕt Aūstēr, Plēĭădūm chŏrō

scīndēntĕ nūbēs, īmpĭgĕr hōstĭūm

vēxārĕ tūrmās ēt frĕmēntēm

mīttĕre ĕquūm mĕdĭōs pĕr īgnēs.

Sīc taūrĭfōrmīs vōlvĭtŭr Aūfĭdūs,

quī rēgnă Daūnī praēflŭĭt Āpŭlī,

cūm saēvĭt hōrrēndāmquĕ cūltīs

dīlŭvĭēm mĕdĭtātŭr āgrīs,

ūt bārbărōrūm Claūdĭŭs āgmĭnā

fērrātă vāstō dīrŭĭt īmpĕtū,

prīmōsque ĕt ēxtrēmōs mĕtēndō

strāvĭt hŭmūm sĭnĕ clādĕ vīctōr,

tē cōpĭās, tē cōnsĭlĭum ēt tŭōs

praēbēntĕ dīvōs. Nām tĭbĭ, quō dĭē

pōrtūs Ălēxāndrēă sūpplēx

ēt văcŭām pătĕfēcĭt aūlām,

Fōrtūnă lūstrō prōspĕră tērtĭō

bēllī sĕcūndōs rēddĭdĭt ēxĭtūs,

laūdēmque ĕt ōptātūm pĕrāctīs

īmpĕrĭīs dĕcŭs ārrŏgāvīt.

Tē Cāntăbēr nōn āntĕ dŏmābĭlīs

Mēdūsque ĕt Īndūs, tē prŏfŭgūs Scўthēs

mīrātŭr, ō tūtēlă praēsēns

Ītălĭaē dŏmĭnaēquĕ Rōmaē!

Tē, fōntĭūm quī cēlăt ŏrīgĭnēs

Nīlūsque ĕt Hīstēr, tē răpĭdūs Tĭgrīs,

tē bēlŭōsūs quī rĕmōtīs

ōbstrĕpĭt Ōcĕănūs Brĭtānnīs,

tē nōn păvēntīs fūnĕră Gāllĭaē

dūraēquĕ tēllūs aūdĭt Hĭbērĭaē,

tē caēdĕ gaūdēntēs Sўgāmbrī

cōmpŏsĭtīs vĕnĕrāntŭr ārmīs.

Phoēbūs vŏlēntēm proēlĭă mē lŏquī

vīctās ĕt ūrbēs, īncrĕpŭīt lўrā,

nē pārvă Tŷrrhēnūm pĕr aēquōr

vēlă dărēm. Tŭă, Caēsăr, aētās

frūgēs ĕt āgrīs rēttŭlĭt ūbĕrēs

ēt sīgnă nōstrō rēstĭtŭīt Iŏvī

dērēptă Pārthōrūm sŭpērbīs

pōstĭbŭs ēt văcŭūm dŭēllīs

Iānūm Quĭrīnī claūsĭt ĕt ōrdĭnēm

rēctum ēvăgāntī frēnă lĭcēntĭaē

īniēcĭt ēmōvītquĕ cūlpās

ēt vĕtĕrēs rĕvŏcāvĭt ārtēs,

pēr quās Lătīnūm nōmĕn ĕt Ītălaē

crēvērĕ vīrēs fāmăque ĕt īmpĕrī

pōrrēctă māiēstās ăd ōrtūs

sōlĭs ăb Hēspĕrĭō cŭbīlī.

Cūstōdĕ rērūm Caēsărĕ nōn fŭrōr

cīvīlĭs aūt vīs ēxĭgĕt ōtĭūm,

nōn īră, quaē prōcūdĭt ēnsēs

ēt mĭsĕrās ĭnĭmīcăt ūrbēs.

Nōn quī prŏfūndūm Dānŭvĭūm bĭbūnt

ēdīctă rūmpēnt Iūlĭă, nōn Gĕtaē

nōn Sērĕs īnfīdīquĕ Pērsaē,

nōn Tănăīn prŏpĕ flūmĕn ōrtī.

Nōsque ēt prŏfēstīs lūcĭbŭs ēt săcrīs

īntēr iŏcōsī mūnĕră Lībĕrī,

cūm prōlĕ mātrōnīsquĕ nōstrīs,

rītĕ dĕōs prĭŭs ādprĕcātī,

vīrtūtĕ fūnctōs mōrĕ pătrūm dŭcēs

Lŷdīs rĕmīxtō cārmĭnĕ tībĭīs

Troīāmque ĕt Ānchīsēn ĕt ālmaē

prōgĕnĭēm Vĕnĕrīs cănēmūs.