66
Omnia qui magni despexit lumina mundi,
qui stellarum ortus comperit atque obitus,
flammeus ut rapidi solis nitor obscuretur,
ut cedant certis sidera temporibus,
ut Triviam furtim sub Latmia saxa relegans
dulcis amor gyro devocet aëreo:
idem me ille Conon caelesti in lumine vidit
e Beroniceo vertice caesariem
fulgentem clare, quam multis illa dearum
levia protendens brachia pollicita est,
qua rex tempestate novo | auctus hymenaeo
vastatum finis iverat Assyrios,
dulcia nocturnae portans vestigia rixae,
quam de virgineis gesserat exuviis.
Estne novis nuptis odio Venus? Anne parentum
frustrantur falsis gaudia lacrimulis,
ubertim thalami quas intra limina fundunt?
Non, ita me divi, vera gemunt, iuverint.
Id mea me multis docuit regina querellis
invisente novo proelia torva viro.
Et tu non orbum luxti deserta cubile,
sed fratris cari flebile discidium?
Quam penitus maestas exedit cura medullas!
Ut tibi tunc toto pectore sollicitae
sensibus ereptis mens excidit! At ‹te› ego certe
cognoram a parva virgine magnanimam.
Anne bonum oblita es facinus, quo regium adepta es
coniugium, quod non fortior ausit alis?
Sed tum maesta virum mittens quae verba locuta es!
Iuppiter, ut tristi lumina saepe manu!
Quis te mutavit tantus deus? An quod amantes
non longe a caro corpore abesse volunt?
Atque ibi me cunctis pro dulci coniuge divis
non sine taurino sanguine pollicita es,
si reditum tetulisset. Is haut in tempore longo
captam Asiam Aegypti finibus addiderat.
Quis ego pro factis caelesti reddita coetu
pristina vota novo munere dissolvo.
Invita, o regina, tuo de vertice cessi,
invita: adiuro teque tuumque caput,
digna ferat quod si quis inaniter adiurarit:
sed qui se ferro postulet esse parem?
Ille quoque eversus mons est, quem maximum in oris
progenies Thiae clara supervehitur,
cum Medi peperere novum mare, cumque iuventus
per medium classi barbara navit Athon.
Quid facient crines, cum ferro talia cedant?
Iuppiter, ut Chalybon omne genus pereat,
et qui principio sub terra quaerere venas
institit ac ferri stringere duritiem!
Abiunctae paulo ante comae mea fata sorores
lugebant, cum se Memnonis Aethiopis
unigena impellens nutantibus aëra pennis
obtulit Arsinoës Locridos ales equos,
isque per aetherias me tollens avolat umbras
et Veneris casto collocat in gremio.
Ipsa suum Zephyritis eo famulum legarat,
Graia Canopitis incola litoribus.
†Hi dii ven ibi† vario ne solum in lumine caeli
ex Ariadnaeis aurea temporibus
fixa corona foret, sed nos quoque fulgeremus
devotae flavi verticis exuviae,
uvidulam a fluctu cedentem ad templa deum me
sidus in antiquis diva novum posuit.
Virginis et saevi contingens namque Leonis
lumina, Callisto iuncta Lycaoniae,
vertor in occasum, tardum dux ante Booten,
qui vix sero alto mergitur Oceano.
Sed quamquam me nocte premunt vestigia divum,
lux autem canae Tethyi restituit,
(pace tua fari hic liceat, Rhamnusia virgo,
namque ego non ullo vera timore tegam,
nec si me infestis discerpent sidera dictis,
condita quin veri pectoris evolvam)
non his tam laetor rebus, quam me afore semper,
afore me a dominae vertice discrucior,
quicum ego, dum virgo quondam fuit omnibus expers
unguentis, una vilia multa bibi.
Nunc vos, optato quas iunxit lumine taeda,
non prius unanimis corpora coniugibus
tradite nudantes reiecta veste papillas,
quam iucunda mihi munera libet onyx,
vester onyx, casto colitis quae iura cubili.
Sed quae se impuro dedit adulterio,
illius a mala dona levis bibat irrita pulvis:
namque ego ab indignis praemia nulla peto.
Sed magis, o nuptae, semper concordia vestras,
semper amor sedes incolat assiduus.
Te vero, regina, tuens cum sidera divam
placabis festis luminibus Venerem,
unguinis expertem non siris esse tuam me,
sed potius largis affice muneribus.
Sidera corruerint utinam! Coma regia fiam,
proximus Hydrochoi fulgeret Oarion!
66
Ōmnĭă quī māgnī dēspēxīt lūmĭnă mūndī,
quī stēllārum ōrtūs ‖ cōmpĕrĭt ātque ŏbĭtūs,
flāmmĕŭs ūt răpĭdī sōlīs nĭtŏr ōbscūrētūr,
ūt cēdānt cērtīs ‖ sīdĕră tēmpŏrĭbūs,
ūt Trĭvĭām fūrtīm sūb Lātmĭă sāxă rĕlēgāns
dūlcĭs ămōr gŷrō ‖ dēvŏcĕt āĕrĕō:
īdēm me īllĕ Cŏnōn caēlēsti īn lūmĭnĕ vīdīt
ē Bĕrŏnīcēō ‖ vērtĭcĕ caēsărĭēm
fūlgēntēm clārē, quām mūltīs īllă dĕārūm
lēvĭă prōtēndēns ‖ brāchĭă pōllĭcĭta ēst,
quā rēx tēmpēstātĕ nŏvō | aūctūs hўmĕnaēō
vāstātūm fīnīs ‖ īvĕrăt Āssўrĭōs,
dūlcĭă nōctūrnaē pōrtāns vēstīgĭă rīxaē,
quām dē vīrgĭnĕīs ‖ gēssĕrăt ēxŭvĭīs.
Ēstnĕ nŏvīs nūptīs ŏdĭō Vĕnŭs? Ānnĕ părēntūm
frūstrāntūr fālsīs ‖ gaūdĭă lācrĭmŭlīs,
ūbērtīm thălămī quās īntrā līmĭnă fūndūnt?
Nōn, ĭtă mē dīvī, ‖ vēră gĕmūnt, iŭvĕrīnt.
Īd mĕă mē mūltīs dŏcŭīt rēgīnă quĕrēllīs
īnvīsēntĕ nŏvō ‖ proēlĭă tōrvă vĭrō.
Ēt tū nōn ōrbūm lūxtī dēsērtă cŭbīlĕ,
sēd frātrīs cārī ‖ flēbĭlĕ dīscĭdĭūm?
Quām pĕnĭtūs maēstās ēxēdīt cūră mĕdūllās!
Ūt tĭbĭ tūnc tōtō ‖ pēctŏrĕ sōllĭcĭtaē
sēnsĭbŭs ērēptīs mēns ēxcĭdĭt! Āt ‹te› ĕgŏ cērtē
cōgnōram ā pārvā ‖ vīrgĭnĕ māgnănĭmām.
Ānnĕ bŏnum ōblīta ēs făcĭnūs, quō rēgĭum ădēpta ēs
cōniŭgĭūm, quōd nōn ‖ fōrtĭŏr aūsĭt ălīs?
Sēd tūm maēstă vĭrūm mīttēns quaē vērbă lŏcūta ēs!
Iūppĭtĕr, ūt trīstī ‖ lūmĭnă saēpĕ mănū!
Quīs tē mūtāvīt tāntūs dĕŭs? Ān quŏd ămāntēs
nōn lōnge ā cārō ‖ cōrpŏre ăbēssĕ vŏlūnt?
Ātque ĭbĭ mē cūnctīs prō dūlcī cōniŭgĕ dīvīs
nōn sĭnĕ taūrīnō ‖ sānguĭnĕ pōllĭcĭta ēs,
sī rĕdĭtūm tĕtŭlīssĕt. Ĭs haūt īn tēmpŏrĕ lōngō
cāptam Ăsĭam Aēgŷptī ‖ fīnĭbŭs āddĭdĕrāt.
Quīs ĕgŏ prō fāctīs caēlēstī rēddĭtă coētū
prīstĭnă vōtă nŏvō ‖ mūnĕrĕ dīssŏlŭō.
Īnvīta, ō rēgīnă, tŭō dē vērtĭcĕ cēssī,
īnvīta: ādūrō ‖ tēquĕ tŭūmquĕ căpūt,
dīgnă fĕrāt quōd sī quĭs ĭnānĭtĕr ādūrārīt:
sēd quī sē fērrō ‖ pōstŭlĕt ēssĕ părēm?
Īllĕ quŏque ēvērsūs mōns ēst, quēm māxĭmum ĭn ōrīs
prōgĕnĭēs Thīaē ‖ clāră sŭpērvĕhĭtūr,
cūm Mēdī pĕpĕrērĕ nŏvūm mărĕ, cūmquĕ iŭvēntūs
pēr mĕdĭūm clāssī ‖ bārbără nāvĭt Ăthōn.
Quīd făcĭēnt crīnēs, cūm fērrō tālĭă cēdānt?
Iūppĭtĕr, ūt Chălўbōn ‖ ōmnĕ gĕnūs pĕrĕāt,
ēt quī prīncĭpĭō sūb tērrā quaērĕrĕ vēnās
īnstĭtĭt āc fērrī ‖ strīngĕrĕ dūrĭtĭēm!
Ābiūnctaē paūlo āntĕ cŏmaē mĕă fātă sŏrōrēs
lūgēbānt, cūm sē ‖ Mēmnŏnĭs Aēthĭŏpīs
ūnĭgĕna īmpēllēns nūtāntĭbŭs āĕră pēnnīs
ōbtŭlĭt Ārsĭnŏēs ‖ Lōcrĭdŏs ālĕs ĕquōs,
īsquĕ pĕr aēthĕrĭās mē tōllēns āvŏlăt ūmbrās
ēt Vĕnĕrīs cāstō ‖ cōllŏcăt īn grĕmĭō.
Īpsă sŭūm Zĕphўrītĭs ĕō fămŭlūm lēgārāt,
Grāiă Cănōpītīs ‖ īncŏlă lītŏrĭbūs.
†Hi dii ven ibi† vărĭō nē sōlum īn lūmĭnĕ caēlī
ēx Ărĭādnaēīs ‖ aūrĕă tēmpŏrĭbūs
fīxă cŏrōnă fŏrēt, sēd nōs quŏquĕ fūlgērēmūs
dēvōtaē flāvī ‖ vērtĭcĭs ēxŭvĭaē,
ūvĭdŭlam ā flūctū cēdēntem ād tēmplă dĕūm mē
sīdŭs ĭn āntīquīs ‖ dīvă nŏvūm pŏsŭīt.
Vīrgĭnĭs ēt saēvī cōntīngēns nāmquĕ Lĕōnīs
lūmĭnă, Cāllīstō ‖ iūnctă Lўcāŏnĭaē,
vērtŏr ĭn ōccāsūm, tārdūm dūx āntĕ Bŏōtēn,
quī vīx sēro āltō ‖ mērgĭtŭr Ōcĕănō.
Sēd quāmquām mē nōctĕ prĕmūnt vēstīgĭă dīvūm,
lūx aūtēm cānaē ‖ Tēthўĭ rēstĭtŭīt,
(pācĕ tŭā fāri hīc lĭcĕāt, Rhāmnūsĭă vīrgŏ,
nāmque ĕgŏ nōn ūllō ‖ vēră tĭmōrĕ tĕgām,
nēc sī me īnfēstīs dīscērpēnt sīdĕră dīctīs,
cōndĭtă quīn vērī ‖ pēctŏrĭs ēvŏlŭām)
nōn hīs tām laētōr rēbūs, quām me āfŏrĕ sēmpēr,
āfŏrĕ me ā dŏmĭnaē ‖ vērtĭcĕ dīscrŭcĭōr,
quīcum ĕgŏ, dūm vīrgō quōndām fŭĭt ōmnĭbŭs ēxpērs
ūnguēntīs, ūnā ‖ vīlĭă mūltă bĭbī.
Nūnc vōs, ōptātō quās iūnxīt lūmĭnĕ taēdă,
nōn prĭŭs ūnănĭmīs ‖ cōrpŏră cōniŭgĭbūs
trādĭtĕ nūdāntēs rēiēctā vēstĕ păpīllās,
quām iūcūndă mĭhī ‖ mūnĕră lībĕt ŏnŷx,
vēstĕr ŏnŷx, cāstō cŏlĭtīs quaē iūră cŭbīlī.
Sēd quaē se īmpūrō ‖ dēdĭt ădūltĕrĭō,
īllĭŭs ā mălă dōnă lĕvīs bĭbăt īrrĭtă pūlvīs:
nāmque ĕgo ăb īndīgnīs ‖ praēmĭă nūllă pĕtō.
Sēd măgĭs, ō nūptaē, sēmpēr cōncōrdĭă vēstrās,
sēmpĕr ămōr sēdēs ‖ īncŏlăt āssĭdŭūs.
Tē vērō, rēgīnă, tŭēns cūm sīdĕră dīvām
plācābīs fēstīs ‖ lūmĭnĭbūs Vĕnĕrēm,
ūnguĭnĭs ēxpērtēm nōn sīrīs ēssĕ tŭām mē,
sēd pŏtĭūs lārgīs ‖ āffĭcĕ mūnĕrĭbūs.
Sīdĕră cōrrŭĕrīnt ŭtĭnām! Cŏmă rēgĭă fīām,
prōxĭmŭs Hŷdrŏchŏī ‖ fūlgĕrĕt Ōărĭōn!