CALPURNII SICULI - BVCOLICA IV

0

Quīd tăcĭtūs, Cŏrўdōn, vūltūquĕ sŭbīndĕ mĭnācī

quīdvĕ sŭb hāc plătănō, quām gārrŭlŭs ādstrĕpĭt ūmōr,

īnsuētā stătĭōnĕ sĕdēs? iŭvăt ālgĭdă fōrsān

rīpă lĕvātquĕ dĭēm vīcīnī spīrĭtŭs āmnīs?

Cārmĭnă iām dūdūm, nōn quaē nĕmŏrālĕ rĕsūltēnt,

vōlvĭmŭs, ō Mĕlĭboēĕ; sĕd haēc, quĭbŭs aūrĕă pōssīnt

saēcŭlă cāntārī, quĭbŭs ēt dĕŭs īpsĕ cănātūr,

quī pŏpŭlōs ūrbēsquĕ rĕgīt pācēmquĕ tŏgātām.

Dūlcĕ quĭdēm rĕsŏnās, nēc tē dīvērsŭs Ăpōllŏ

dēspĭcĭt, ō iŭvĕnīs, sēd māgnaē nūmĭnă Rōmaē

nōn ĭtă cāntārī dēbēnt, ŭt ŏvīlĕ Mĕnālcaē.

Quīcquĭd ĭd ēst, sīlvēstrĕ lĭcēt vĭdĕātŭr ăcūtīs

aūrĭbŭs ēt nōstrō tāntūm mĕmŏrābĭlĕ pāgō;

nūnc mĕă rūstĭcĭtās, sī nōn vălĕt ārtĕ pŏlītā

cārmĭnĭs, āt cērtē vălĕāt pĭĕtātĕ prŏbārī.

rūpĕ sŭb hāc ĕădēm, quām prōxĭmă pīnŭs ŏbūmbrāt,

haēc ĕădēm nōbīs frātēr mĕdĭtātŭr Ămŷntās,

quēm vīcīnă mĕīs nātālĭbŭs ādmŏvĕt aētās.

Iām pŭĕrūm călămōs ĕt ŏdōraē vīncŭlă cēraē

iūngĕrĕ nōn cŏhĭbēs, lĕvĭbūs quēm saēpĕ cĭcūtīs

lūdĕrĕ cōnāntēm vĕtŭīstī frōntĕ pătērnā?

dīcēntēm, Cŏrўdōn, tē nōn sĕmĕl īstă nŏtāvī:

"frāngĕ, pŭēr, călămōs ĕt ĭnānēs dēsĕrĕ Mūsās;

ī, pŏtĭūs glāndēs rŭbĭcūndăquĕ cōllĭgĕ cōrnă,

dūc ād mūlctră grĕgēs ēt lāc vēnālĕ pĕr ūrbēm

nōn tăcĭtūs pōrtā. quĭd ĕnīm tĭbĭ fīstŭlă rēddēt,

quō tūtērĕ fămēm? cērtē mĕă cārmĭnă nēmŏ

praētĕr ăb hīs scŏpŭlīs vēntōsă rĕmūrmŭrăt ēchō."

Haēc ĕgŏ, cōnfĭtĕōr, dīxī, Mĕlĭboēĕ, sĕd ōlīm:

nōn ĕădēm nōbīs sūnt tēmpŏră, nōn dĕŭs īdēm.

spēs măgĭs ārrīdēt: cērtē nē frāgă rŭbōsquĕ

cōllĭgĕrēm vĭrĭdīquĕ fămēm sōlārĕr hĭbīscō,

tū făcĭs ēt tŭă nōs ălĭt īndūlgēntĭă fārrĕ;

tū nōstrās mĭsĕrātŭs ŏpēs dŏcĭlēmquĕ iŭvēntām

hībērnā prŏhĭbēs iēiūnĭă sōlvĕrĕ fāgō.

ēccĕ nĭhīl quĕrŭlūm pēr tē, Mĕlĭboēĕ, sŏnāmūs;

pēr tē sēcūrā sătŭrī rĕcŭbāmŭs ĭn ūmbrā

ēt frŭĭmūr sīlvīs Ămărŷllĭdŏs, ūltĭmă nūpēr

lītŏră tērrārūm, nĭsĭ tū, Mĕlĭboēĕ, fŭīssēs,

ūltĭmă vīsūrī trŭcĭbūsque ōbnōxĭă Maūrīs

pāscŭă Gērўŏnīs, lĭquĭdīs ŭbĭ cūrsĭbŭs īngēns

dīcĭtŭr ōccĭdŭās īmpēllĕrĕ Baētĭs hărēnās.

scīlĭcĕt ēxtrēmō nūnc vīlĭs ĭn ōrbĕ iăcērēm,

ā dŏlŏr! ēt pĕcŭdēs īntēr cōndūctŭs Ĭbērās

īrrĭtă sēptēnā mŏdŭlārēr sībĭlă cānnā;

nēc quīsquām nōstrās īntēr dūmētă Cămēnās

rēspĭcĕrēt; nōn īpsĕ dărēt mĭhĭ fōrsĭtăn aūrēm,

īpsĕ dĕūs văcŭām, lōngēquĕ sŏnāntĭă vōtă

scīlĭcĕt ēxtrēmō nōn ēxaūdīrĕt ĭn ōrbĕ.

sēd nĭsĭ fōrtĕ tŭās mĕlĭōr sŏnŭs ādvŏcăt aūrēs

ēt nōstrīs ălĭēnă măgīs tĭbĭ cārmĭnă rīdēnt,

vīs, hŏdĭērnă tŭā sŭbĭgātūr pāgĭnă līmā?

nām tĭbĭ nōn tāntūm vēntūrōs dīcĕrĕ nīmbōs

āgrĭcŏlīs quālēmquĕ fĕrāt sōl aūrĕŭs ōrtūm

āttrĭbŭērĕ dĕī, sēd dūlcĭă cārmĭnă saēpĕ

cōncĭnĭs, ēt mŏdŏ tē Bācchēīs Mūsă cŏrŷmbīs

mūnĕrăt ēt laūrō mŏdŏ pūlchĕr ŏbūmbrăt Ăpōllŏ.

quōd sī tū făvĕās trĕpĭdō mĭhĭ, fōrsĭtăn īllōs

ēxpĕrĭār călămōs, hĕrĕ quōs mĭhĭ dōctŭs Ĭōllās

dōnāvīt dīxītquĕ: "trŭcēs haēc fīstŭlă taūrōs

cōncĭlĭāt: nōstrōquĕ sŏnāt dūlcīssĭmă Faūnō.

Tītўrŭs hānc hăbŭīt, cĕcĭnīt quī prīmŭs ĭn īstīs

mōntĭbŭs Hŷblaēā mŏdŭlābĭlĕ cārmĕn ăvēnā."

Māgnă pĕtīs, Cŏrўdōn, sī Tītўrŭs ēssĕ lăbōrās.

īllĕ fŭīt vātēs săcĕr ēt quī pōssĕt ăvēnā

praēsŏnŭīssĕ chĕlŷn, blāndaē cuī saēpĕ cănēntī

āllūsērĕ fĕraē, cuī sūbstĭtĭt ādvĕnă quērcūs.

quēm mŏdŏ cāntāntēm rŭtĭlō spārgēbăt ăcānthō

Nāĭs ĕt īmplĭcĭtōs cōmēbāt pēctĭnĕ crīnēs.

Ēst (fătĕōr, Mĕlĭboēĕ,) dĕūs: sēd nēc mĭhĭ Phoēbūs

fōrsĭtăn ābnŭĕrīt; tū tāntūm cōmmŏdŭs aūdī:

scīmŭs ĕnīm, quām tē nōn āspērnētŭr Ăpōllŏ.

Īncĭpĕ, nām făvĕō; sēd prōspĭcĕ, nē tĭbĭ fōrtĕ

tīnnŭlă tām frăgĭlī rēspīrēt fīstŭlă būxō,

quām rĕsŏnārĕ sŏlēt, sī quāndō laūdăt Ălēxīn.

hōs pŏtĭūs, măgĭs hōs călămōs sēctārĕ: cănālēs

ēxprĭmĕ quī dīgnās cĕcĭnērūnt cōnsŭlĕ sīlvās.

īncĭpĕ, nē dŭbĭtā. vĕnĭt ēn ēt frātĕr Ămŷntās:

cāntĭbŭs īstĕ tŭīs āltērnō sūccĭnĕt ōrĕ.

dūcĭtĕ, nēc mŏră sīt, vĭcĭbūsquĕ rĕdūcĭtĕ cārmēn;

tūquĕ prĭōr, Cŏrўdōn, tū prōxĭmŭs ībĭs, Ămŷntā.

āb Iŏvĕ prīncĭpĭūm, sī quīs cănĭt aēthĕră, sūmāt,

sī quĭs Ătlāntĭăcī pōndūs mōlītŭr Ŏlŷmpī:

āt mĭhĭ, quī nōstrās praēsēntī nūmĭnĕ tērrās

pērpĕtŭāmquĕ rĕgīt iŭvĕnīlī rōbŏrĕ pācēm,

laētŭs ĕt aūgūstō fēlīx ārrīdĕăt ōrĕ.

mē quŏquĕ fācūndō cŏmĭtātŭs Ăpōllĭnĕ Caēsār

rēspĭcĭāt, mōntēs neū dēdīgnētŭr ădīrĕ,

quōs ēt Phoēbŭs ămāt, quōs Iūppĭtĕr īpsĕ tŭētūr:

īn quĭbŭs Aūgūstōs vīsūrăquĕ saēpĕ trĭūmphōs

laūrūs frūctĭfĭcāt vīcīnăquĕ nāscĭtŭr ārbōs.

īpsĕ pŏlōs ĕtĭām quī tēmpĕrăt īgnĕ gĕlūquĕ,

Iūppĭtĕr īpsĕ părēns, cuī tū iām prōxĭmŭs īpsĕ,

Caēsăr, ăbēs, pŏsĭtō paūlīspēr fūlmĭnĕ saēpĕ

Crēsĭă rūră pĕtīt vĭrĭdīquĕ rĕclīnĭs ĭn āntrō

cārmĭnă Dīctaēīs aūdīt Cūrētĭcă sīlvīs.

ādspĭcĭs, ūt vĭrĭdēs aūdītō Caēsărĕ sīlvaē

cōntĭcĕānt? mĕmĭnī, quāmvīs ūrgēntĕ prŏcēllā

sīc nĕmŭs īmmōtīs sŭbĭtō rĕquĭēscĕrĕ rāmīs,

ēt dīxī: "dĕŭs hīnc, cērtē dĕŭs ēxpŭlĭt eūrōs."

nēc mŏră; Pārrhăsĭaē sŏnvĕrūnt sībĭlă cānnaē.

ādspĭcĭs, ūt tĕnĕrōs sŭbĭtūs vĭgŏr ēxcĭtĕt āgnōs?

ūtquĕ sŭpērfūsō măgĭs ūbĕră lāctĕ grăvēntūr

ēt nūpēr tōnsīs ēxūndēnt vēllĕră fētīs?

hōc ĕgŏ iām, mĕmĭnī, sĕmĕl hāc īn vāllĕ nŏtāvī

ēt vēnīssĕ Pălēn pĕcŏrīs dīxīssĕ măgīstrōs.

scīlĭcĕt ōmnĭs ĕūm tēllūs, gēns ōmnĭs ădōrāt,

dīlĭgĭtūrquĕ dĕīs, quēm sīc tăcĭtūrnă vĕrēntūr

ārbŭtă, cūiŭs ĭnērs aūdītō nōmĭnĕ tēllūs

īncălŭīt flōrēmquĕ dĕdīt; cuī sīlvă vŏcātō;

dēnsăt ŏdōrĕ cŏmās, stŭpĕfāctă rĕgērmĭnăt ālbōs.

īllĭŭs ūt prīmūm sēnsērūnt nūmĭnă tērraē,

coēpĭt ĕt ūbĕrĭōr sūlcīs fāllēntĭbŭs ōlīm

lūxŭrĭārĕ sĕgēs tāndēmquĕ lĕgūmĭnă plēnīs

vīx rĕsŏnānt sĭlĭquīs; nēc praēfōcātă mălīgnūm

mēssĭs hăbēt lŏlĭūm nĕc ĭnērtĭbŭs ālbĕt ăvēnīs.

iām nĕquĕ dāmnātōs mĕtŭīt iāctārĕ lĭgōnēs

fōssŏr ĕt īnvēntō, sī fōrs dĕdĭt, ūtĭtŭr aūrō;

nēc tĭmĕt, ūt nūpēr, dūm iūgĕră vērsăt ărātōr,

nē sŏnĕt ōffēnsō cōntrārĭă vōmĕrĕ māssă,

iāmquĕ pălām prēssō măgĭs ēt măgĭs īnstăt ărātrō.

īllĕ dăt, ūt prīmās Cĕrĕrī dărĕ cūltŏr ărīstās

pōssĭt ĕt īntāctō Brŏmĭūm pērfūndĕrĕ vīnō,

ūt nūdūs rūptās sălĭāt cālcātŏr ĭn ūvās

ūtquĕ bŏnō plaūdāt pāgānĭcă tūrbă măgīstrō,

quī făcĭt ēgrĕgĭōs ād pērvĭă cōmpĭtă lūdōs.

īllĕ mĕīs pācēm dāt mōntĭbŭs: ēccĕ pĕr īllūm,

seū cāntārĕ iŭvāt seū tēr pĕdĕ lēntă fĕrīrĕ

grāmĭnă, nūllŭs ŏbēst: lĭcĕt ēt cāntārĕ chŏrēīs

ēt cāntūs vĭrĭdāntĕ lĭcēt mĭhĭ cōndĕrĕ lībrō,

tūrbĭdă nēc călămōs iām sūrdānt clāssĭcă nōstrōs.

nūmĭnĕ Caēsărĕō sēcūrĭŏr īpsĕ Lўcaēūs

Pān rĕcŏlīt sīlvās ĕt ămoēnā Faūnŭs ĭn ūmbrā

sēcūrūs rĕcŭbāt plăcĭdōque īn fōntĕ lăvātūr

Nāĭs ĕt hūmānūm nōn cālcātūră crŭōrēm

pēr iŭgă sīccātō vēlōx pĕdĕ cūrrĭt Ŏrēās.

dī, prĕcŏr, hūnc iŭvĕnēm quēm vōs (nĕquĕ fāllŏr) ăb īpsō

aēthĕrĕ mīsīstīs, pōst lōngă rĕdūcĭtĕ vītaē

tēmpŏră vēl pŏtĭūs mōrtālĕ rĕsōlvĭtĕ pēnsūm

ēt dătĕ pērpĕtŭō caēlēstĭă fīlă mĕtāllō:

sīt dĕŭs ēt nōlīt pēnsārĕ pălātĭă caēlō!

tū quŏquĕ mūtātā seū Iūppĭtĕr īpsĕ fĭgūrā,

Caēsăr, ădēs seū quīs sŭpĕrūm sŭb ĭmāgĭnĕ fālsā

mōrtālīquĕ lătēs (ĕs ĕnīm dĕŭs): hūnc, prĕcŏr, ōrbēm,

hōs, prĕcŏr, aētērnūs pŏpŭlōs rĕgĕ! sīt tĭbĭ caēlī

vīlĭs ămōr coēptāmquĕ, pătēr, nē dēsĕrĕ pācēm!

rūstĭcă crēdēbām nĕmŏrālēs cārmĭnă vōbīs

cōncēssīssĕ dĕōs ĕt ŏbēsīs aūrĭbŭs āptă;

vērūm, quaē părĭbūs mŏdŏ cōncĭnŭīstĭs ăvēnīs,

tām lĭquĭdūm, tām dūlcĕ cădūnt, ūt nōn ĕgŏ mālīm,

quōd Paēlīgnă sŏlēnt ēxāmĭnă lāmbĕrĕ nēctār.

ō mĭhĭ quaē tĕrĕtī dēcūrrūnt cārmĭnă vērsū

tūnc, Mĕlĭboēĕ, sŏnēnt sī quāndō mōntĭbŭs īstīs

dīcăr hăbērĕ Lărēm, sī quāndō nōstră vĭdērĕ

pāscŭă cōntīngāt! vēllīt nām saēpĭŭs aūrēm

īnvĭdă paūpērtās ēt dīcĭt: "ŏvīlĭă cūrā!"

āt tū, sī quă tămēn nōn āspērnāndă pŭtābīs,

fēr, Mĕlĭboēĕ, dĕō mĕă cārmĭnă: nām tĭbĭ fās ēst

sācră Pălātīnī pĕnĕtrālĭă vīsĕrĕ Phoēbī.

tūm mĭhĭ tālĭs ĕrīs, quālīs quī dūlcĕ sŏnāntēm

Tītўrŏn ē sīlvīs dŏmĭnām dēdūxĭt ĭn ūrbēm

ōstēndītquĕ dĕōs ēt "sprētō" dīxĭt "ŏvīlī,

Tītўrĕ, rūră prĭūs, sēd pōst cāntābĭmŭs ārmă."

rēspĭcĭāt nōstrōs ŭtĭnām fōrtūnă lăbōrēs

pūlchrĭŏr ēt mĕrĭtaē făvĕāt dĕŭs īpsĕ iŭvēntaē!

nōs tămĕn īntĕrĕā tĕnĕrūm māctābĭmŭs haēdūm

ēt părĭtēr sŭbĭtaē pĕrăgēmūs fērcŭlă cēnaē.

nūnc ād flūmĕn ŏvēs dēdūcĭtĕ: iām frĕmĭt aēstās,

iām sōl cōntrāctās pĕdĭbūs măgĭs ādmŏvĕt ūmbrās.

Quid tacitus, Corydon, uultuque subinde minaci

quidue sub hac platano, quam garrulus adstrepit umor,

insueta statione sedes? iuuat algida forsan

ripa leuatque diem uicini spiritus amnis?

Carmina iam dudum, non quae nemorale resultent,

uoluimus, o Meliboee; sed haec, quibus aurea possint

saecula cantari, quibus et deus ipse canatur,

qui populos urbesque regit pacemque togatam.

Dulce quidem resonas, nec te diuersus Apollo

despicit, o iuuenis, sed magnae numina Romae

non ita cantari debent, ut ouile Menalcae.

Quicquid id est, siluestre licet uideatur acutis

auribus et nostro tantum memorabile pago;

nunc mea rusticitas, si non ualet arte polita

carminis, at certe ualeat pietate probari.

rupe sub hac eadem, quam proxima pinus obumbrat,

haec eadem nobis frater meditatur Amyntas,

quem uicina meis natalibus admouet aetas.

Iam puerum calamos et odorae uincula cerae

iungere non cohibes, leuibus quem saepe cicutis

ludere conantem uetuisti fronte paterna?

dicentem, Corydon, te non semel ista notaui:

"frange, puer, calamos et inanes desere Musas;

i, potius glandes rubicundaque collige corna,

duc ad mulctra greges et lac uenale per urbem

non tacitus porta. quid enim tibi fistula reddet,

quo tutere famem? certe mea carmina nemo

praeter ab his scopulis uentosa remurmurat echo."

Haec ego, confiteor, dixi, Meliboee, sed olim:

non eadem nobis sunt tempora, non deus idem.

spes magis arridet: certe ne fraga rubosque

colligerem uiridique famem solarer hibisco,

tu facis et tua nos alit indulgentia farre;

tu nostras miseratus opes docilemque iuuentam

hiberna prohibes ieiunia soluere fago.

ecce nihil querulum per te, Meliboee, sonamus;

per te secura saturi recubamus in umbra

et fruimur siluis Amaryllidos, ultima nuper

litora terrarum, nisi tu, Meliboee, fuisses,

ultima uisuri trucibusque obnoxia Mauris

pascua Geryonis, liquidis ubi cursibus ingens

dicitur occiduas impellere Baetis harenas.

scilicet extremo nunc uilis in orbe iacerem,

a dolor! et pecudes inter conductus Iberas

irrita septena modularer sibila canna;

nec quisquam nostras inter dumeta Camenas

respiceret; non ipse daret mihi forsitan aurem,

ipse deus uacuam, longeque sonantia uota

scilicet extremo non exaudiret in orbe.

sed nisi forte tuas melior sonus aduocat aures

et nostris aliena magis tibi carmina rident,

uis, hodierna tua subigatur pagina lima?

nam tibi non tantum uenturos dicere nimbos

agricolis qualemque ferat sol aureus ortum

attribuere dei, sed dulcia carmina saepe

concinis, et modo te Baccheis Musa corymbis

munerat et lauro modo pulcher obumbrat Apollo.

quod si tu faueas trepido mihi, forsitan illos

experiar calamos, here quos mihi doctus Iollas

donauit dixitque: "truces haec fistula tauros

conciliat: nostroque sonat dulcissima Fauno.

Tityrus hanc habuit, cecinit qui primus in istis

montibus Hyblaea modulabile carmen auena."

Magna petis, Corydon, si Tityrus esse laboras.

ille fuit uates sacer et qui posset auena

praesonuisse chelyn, blandae cui saepe canenti

allusere ferae, cui substitit aduena quercus.

quem modo cantantem rutilo spargebat acantho

Nais et implicitos comebat pectine crines.

Est (fateor, Meliboee,) deus: sed nec mihi Phoebus

forsitan abnuerit; tu tantum commodus audi:

scimus enim, quam te non aspernetur Apollo.

Incipe, nam faueo; sed prospice, ne tibi forte

tinnula tam fragili respiret fistula buxo,

quam resonare solet, si quando laudat Alexin.

hos potius, magis hos calamos sectare: canales

exprime qui dignas cecinerunt consule siluas.

incipe, ne dubita. uenit en et frater Amyntas:

cantibus iste tuis alterno succinet ore.

ducite, nec mora sit, uicibusque reducite carmen;

tuque prior, Corydon, tu proximus ibis, Amynta.

ab Ioue principium, si quis canit aethera, sumat,

si quis Atlantiaci pondus molitur Olympi:

at mihi, qui nostras praesenti numine terras

perpetuamque regit iuuenili robore pacem,

laetus et augusto felix arrideat ore.

me quoque facundo comitatus Apolline Caesar

respiciat, montes neu dedignetur adire,

quos et Phoebus amat, quos Iuppiter ipse tuetur:

in quibus Augustos uisuraque saepe triumphos

laurus fructificat uicinaque nascitur arbos.

ipse polos etiam qui temperat igne geluque,

Iuppiter ipse parens, cui tu iam proximus ipse,

Caesar, abes, posito paulisper fulmine saepe

Cresia rura petit uiridique reclinis in antro

carmina Dictaeis audit Curetica siluis.

adspicis, ut uirides audito Caesare siluae

conticeant? memini, quamuis urgente procella

sic nemus immotis subito requiescere ramis,

et dixi: "deus hinc, certe deus expulit euros."

nec mora; Parrhasiae sonuerunt sibila cannae.

adspicis, ut teneros subitus uigor excitet agnos?

utque superfuso magis ubera lacte grauentur

et nuper tonsis exundent uellera fetis?

hoc ego iam, memini, semel hac in ualle notaui

et uenisse Palen pecoris dixisse magistros.

scilicet omnis eum tellus, gens omnis adorat,

diligiturque deis, quem sic taciturna uerentur

arbuta, cuius iners audito nomine tellus

incaluit floremque dedit; cui silua uocato;

densat odore comas, stupefacta regerminat albos.

illius ut primum senserunt numina terrae,

coepit et uberior sulcis fallentibus olim

luxuriare seges tandemque legumina plenis

uix resonant siliquis; nec praefocata malignum

messis habet lolium nec inertibus albet auenis.

iam neque damnatos metuit iactare ligones

fossor et inuento, si fors dedit, utitur auro;

nec timet, ut nuper, dum iugera uersat arator,

ne sonet offenso contraria uomere massa,

iamque palam presso magis et magis instat aratro.

ille dat, ut primas Cereri dare cultor aristas

possit et intacto Bromium perfundere uino,

ut nudus ruptas saliat calcator in uuas

utque bono plaudat paganica turba magistro,

qui facit egregios ad peruia compita ludos.

ille meis pacem dat montibus: ecce per illum,

seu cantare iuuat seu ter pede lenta ferire

gramina, nullus obest: licet et cantare choreis

et cantus uiridante licet mihi condere libro,

turbida nec calamos iam surdant classica nostros.

numine Caesareo securior ipse Lycaeus

Pan recolit siluas et amoena Faunus in umbra

securus recubat placidoque in fonte lauatur

Nais et humanum non calcatura cruorem

per iuga siccato uelox pede currit Oreas.

di, precor, hunc iuuenem quem uos (neque fallor) ab ipso

aethere misistis, post longa reducite uitae

tempora uel potius mortale resoluite pensum

et date perpetuo caelestia fila metallo:

sit deus et nolit pensare palatia caelo!

tu quoque mutata seu Iuppiter ipse figura,

Caesar, ades seu quis superum sub imagine falsa

mortalique lates (es enim deus): hunc, precor, orbem,

hos, precor, aeternus populos rege! sit tibi caeli

uilis amor coeptamque, pater, ne desere pacem!

rustica credebam nemorales carmina uobis

concessisse deos et obesis auribus apta;

uerum, quae paribus modo concinuistis auenis,

tam liquidum, tam dulce cadunt, ut non ego malim,

quod Paeligna solent examina lambere nectar.

o mihi quae tereti decurrunt carmina uersu

tunc, Meliboee, sonent si quando montibus istis

dicar habere Larem, si quando nostra uidere

pascua contingat! uellit nam saepius aurem

inuida paupertas et dicit: "ouilia cura!"

at tu, si qua tamen non aspernanda putabis,

fer, Meliboee, deo mea carmina: nam tibi fas est

sacra Palatini penetralia uisere Phoebi.

tum mihi talis eris, qualis qui dulce sonantem

Tityron e siluis dominam deduxit in urbem

ostenditque deos et "spreto" dixit "ouili,

Tityre, rura prius, sed post cantabimus arma."

respiciat nostros utinam fortuna labores

pulchrior et meritae faueat deus ipse iuuentae!

nos tamen interea tenerum mactabimus haedum

et pariter subitae peragemus fercula cenae.

nunc ad flumen oues deducite: iam fremit aestas,

iam sol contractas pedibus magis admouet umbras.