Vos etiam, quos nulla mihi cognatio iunxit,

set fama et carae relligio patriae,

et studium in libris et sedula cura docendi,

commemorabo viros morte obita celebres.

Fors erit, ut nostros manes sic adserat olim,

exemplo cupiet qui pius esse meo.

Primus Burdigalae columen dicere, Minervi,

alter rhetoricae Quintiliane togae.

Inlustres quondam quo praeceptore fuerunt

Constantinopolis, Roma, dehinc patria,

non equidem certans cum maiestate duarum,

solo set potior nomine, quod patria.

Adserat usque licet Fabium Calagurris alumnum,

non sit Burdigalae dum cathedra inferior.

Mille foro dedit hic iuvenes, bis mille senatus

adiecit numero purpureisque togis;

me quoque, set, quoniam multa est praetexta, silebo

teque canam de te, non ab honore meo.

Sive panegyricos placeat contendere libros,

in Panathenaicis tu numerandus eris;

seu libeat fictas ludorum evolvere lites,

ancipitem palmam Quintilianus habet.

Dicendi torrens tibi copia, quae tamen aurum,

non etiam luteam volveret inluviem:

et Demosthenicum, quod ter primum ille vocavit,

in te sic viguit, cedat ut ipse tibi.

Anne et divini bona naturalia doni

adiciam, memori quam fueris animo,

audita ut vel lecta semel ceu fixa teneres,

auribus et libris esset ut una fides?

Vidimus et quondam tabulae certamine longo

omnes qui fuerant enumerasse bolos,

alternis vicibus quot praecipitante rotatu

fundunt excisi per cava buxa gradus,

narrantem fido per singula puncta recursu

quae data, per longas quae revocata moras.

Nullo felle tibi mens livida, tum sale multo

lingua dicax blandis et sine lite iocis.

Mensa nitens, quam non censoria regula culpet

nec nolit Frugi Piso vocare suam,

nonnumquam pollens natalibus et dape festa,

non tamen augustas ut tenuaret opes.

Quamquam heredis egens, bis sex quinquennia functus,

fletus es a nobis, ut pater et iuvenis.

Et nunc, sive aliquid post fata extrema superfit,

vivis adhuc, aevi, quod periit, meminens:

sive nihil superest nec habent longa otia sensus,

tu tibi vixisti: nos tua fama iuvat.

Nec me nepotes impii silentii

reum ciebunt, Alcime,

minusque dignum, non et oblitum ferent

tuae ministrum memoriae,

opponit unum quem viris prioribus

aetas recentis temporis,

palmae forensis et camenarum decus,

exemplar unum in litteris,

quas aut Athenis docta coluit Graecia

aut Roma per Latium colit.

Moresne fabor et tenorem regulae

ad usque vitae terminum?

Quod laude clarus, quod paratus litteris

omnem refugisti ambitum?

Te nemo gravior vel fuit comis magis

aut liberalis indigis,

danda salute, si forum res posceret,

studio docendi, si scholam.

Vivent per omnem posterorum memoriam,

quos tu sacrae famae dabas

et Iulianum tu magis famae dabis

quam sceptra, quae tenuit brevi.

Sallustio plus conferent libri tui

quam consulatus addidit.

Morum tuorum, decoris et facundiae

formam dedisti filiis.

Ignosce, nostri laesus obsequio stili:

amoris hoc crimen tui est,

quod digna nequiens promere officium colo,

iniuriose sedulus.

Quiesce placidus et caduci corporis

damnum repende gloria.

Rhetora Luciolum, condiscipulum atque magistrum

collegamque dehinc, nenia maesta, refer,

facundum doctumque virum, seu lege metrorum

condita seu prosis solveret orsa modis;

eripuit patri Lachesis quem funere acerbo

linquentem natos sexui utroque duos:

nequaquam meritis cuius responderit heres,

obscuros quamvis nunc tua fama iuvet.

Mitis amice, bonus frater, fidissime coniunx,

nate pius, genitor - paenitet, ut fueris.

Comis convivis, numquam inclamare clientes,

ad famulos numquam tristia verba loqui.

Ut placidos mores, tranquillos sic cole manes

et cape ab Ausonio munus: amice, vale.

Aetate quamquam viceris dictos prius,

Patera, fandi nobilis;

tamen quod aevo floruisti proximo

iuvenisque te vidi senem,

honore maestae non carebis neniae,

doctor potentum rhetorum.

Tu Baiocassi stirpe Druidarum satus,

si fama non fallit fidem,

Beleni sacratum ducis e templo genus

et inde vobis nomina:

tibi Paterae; sic ministros nuncupant

Apollinares mystice.

Fratri patrique nomen a Phoebo datum

natoque de Delphis tuo.

Doctrina nulli tanta in illo tempore

cursusque tot fandi et rotae:

memor, disertus, lucida facundia,

canore, cultu praeditus,

salibus modestus felle nullo perlitis,

vini cibique abstemius,

laetus, pudicus, pulcher, in senio quoque

aquilae ut senectus aut equi.

Facunde, docte, lingua et ingenio celer,

iocis amoene, Delphidi,

subtextus esto flebili threno patris,

laudi ut subibas aemulus.

Tu paene ab ipsis orsus incunabulis

dei poeta nobilis,

sertum coronae praeferens Olympiae,

puer celebrasti Iovem.

Mox inde cursim more torrentis freti

epos ligasti metricum,

ut nullus aequa lege liber carminum

orationem texeret.

Celebrata varie cuius eloquentia

domi forisque claruit,

seu tu cohortis praesulem praetoriae

provinciarum aut iudices

coleres, tuendis additus clientibus

famae et salutis sauciis.

Felix, quietis si maneres litteris,

opus Camenarum colens,

nec odia magnis concitata litibus

armaret ultor impetus,

nec inquieto temporis tyrannici

palatio te adtolleres.

Dum spem remotam semper arcessis tibi,

fastidiosus obviae,

tuumque mavis esse quam fati bonum,

desiderasti plurima,

vagus per omnes dignitatum formulas

meritusque plura quam gerens.

Unde insecuto criminum motu gravi

donatus aerumnis patris,

mox inde rhetor, nec docendi pertinax,

curam fefellisti patrum;

minus malorum munere expertus dei,

medio quod aevi raptus es,

errore quod non deviantis filiae

poenaque laesus coniugis.

O flos iuvenum,

spes laeta patris,

nec certa tuae

data res patriae,

rhetor Alethi.

Tu primaevis

doctor in annis

tempore, quo te

discere adultum

non turpe foret,

praetextate

iam genitori

conlatus eras.

Ille superbae

moenia Romae

fama et meritis

inclitus auxit:

tu Burdigalae

laetus patriae

postque Pateram

clara cohortis

vexilla regens

et praeceptor

pubere in aevo

maior utroque,

non sine morsu

gravis invidiae

cuncta habuisti

commoda fati.

Omnia praecox

fortuna tibi

dedit et rapuit.

Et rhetoricam

floris adulti

fruge carentem

et conubium

nobile soceris

sine pace patris

et divitias

utriusque domus

sine herede tuo.

Deseruisti

vota tuorum

non mansuris

ornate bonis.

Solstitialis

velut herba solet,

ostentatus

raptusque simul.

Quam fatiloquo

dicte profatu

versus Horati:

«nihil est ab omni

parte beatum».

Qui colis laetos hilarosque mores,

qui dies festos ioca vota ludum,

annuum functi memora Leonti

nomine threnum.

Iste Lascivus patiens vocari

nomen indignum probitate vitae

abnuit numquam, quia gratum ad aures

esset amicas.

Litteris tantum titulum adsecutus,

quantus exili satis est cathedrae,

posset insertus numero ut videri

grammaticorum.

Tu meae semper socius iuventae,

pluribus quamvis cumulatus annis,

nunc quoque in nostris recales medullis,

blande Leonti!

Et iuvat tristi celebrare cura

flebilem cantum memoris querellae,

munus ingratum tibi debitumque

carmine nostro.

Romulum post hos prius an Corinthi,

anne Sperchei pariterque nati

Atticas musas memorem Menesthei

grammaticorum?

Sedulum cunctis studium docendi,

fructus exilis tenuisque sermo,

set quia nostro docuere in aevo

commemorandi.

Tertius horum mihi non magister:

ceteri primis docuere in annis,

ne forem vocum rudis aut loquendi

set sine cultu:

obstitit nostrae quia, credo, mentis

tardior sensus neque disciplinis

appulit Graecis puerilis aevi

noxius error.

Vos levis caespes tegat et sepulcri

tecta defendant cineres opertos

ac meae vocis titulus supremum

reddat honorem.

Et te, quem cathedram temere usurpasse locuntur

nomen grammatici nec meruisse putant,

voce ciebo tamen, simplex, bone, amice, sodalis,

Iucunde, hoc ipso care magis studio,

quod, quamvis impar, nomen tam nobile amasti,

emeritos inter commemorande viros.

Nunc ut quemque mihi

flebilis officii

relligiosus honor

suggeret, expediam:

qui, quamvis humili

stirpe, loco ac merito,

ingeniis hominum

Burdigalae rudibus

introtulere tamen

grammatices studium.

Sit Macrinus in his

(huic mea principio

credita puerities)

et libertina

Sucuro progenie,

sobrius et puerorum

utilis ingeniis,

et tu, Concordi,

qui profugus patria

mutasti sterilem

urbe alia cathedram.

Nec reticebo senem

nomine Phoebicium,

qui Beleni aedituus

nil opis inde tulit,

set tamen, ut placitum,

stirpe satus Druidum

gentis Aremoricae,

Burdigalae cathedram

nati opera obtinuit.

Permaneat series:

relligiosum etenim

commemorare ‹meae›

grammaticum patriae

‹Ammonium . . . . . .,›

qui rudibus pueris

prima elementa dabat,

doctrina exiguus,

moribus inplacidis:

proinde ut erat meritum,

famam habuit tenuem.

Pange et Anastasio

flebile, Musa, melum

et memora tenuem,

nenia, grammaticum.

Burdigalae hunc genitum

transtulit ambitio

Pictonicaeque dedit.

Pauper ibi et tenuem

victum habitumque colens

gloriolam exilem

et patriae et cathedrae

perdidit in senio.

Set tamen hunc noster,

commemoravit honos,

ne pariter tumulus

nomen et ossa tegat.

Herculane, qui profectus gremio [de] nostro et schola

spem magis quam ‹rem› fruendam praebuisti avunculo,

particeps scholae et cathedrae paene successor meae,

lubricae nisi te iuventae praecipitem flexus daret,

Pythagorei non tenentem tramitis rectam viam.

Esto placidus et quietis manibus sedem fove,

iam mihi cognata dudum inter memoratus nomina.

Officium nomenque tuum, primaeve Thalassi,

parvulus audivi; vix etiam memini,

qua forma aut merito fueris, qua stirpe parentum.

Aetas nil de te posterior celebrat.

Grammaticum iuvenem tantum te fama ferebat,

tum quoque tam tenuis, quam modo nulla manet.

Set quicumque tamen, nostro quia doctor in aevo

vixisti, hoc nostrum munus habeto, vale.

Et, Citari dilecte, mihi memorabere, dignus

grammaticos inter qui celebrere bonos.

Esset Aristarchi tibi gloria Zenodotique,

Graiorum antiquus si sequeretur honos.

Carminibus, quae prima tuis sunt condita in annis,

concedit Cei musa Simonidei.

Urbe satus Sicula nostram peregrinus adisti,

excultam studiis quam prope reddideras.

Coniugium nanctus cito nobilis et locupletis,

invidia fati non genitor moreris.

At nos defunctum memori celebramus honore,

fovimus ut vivum munere amicitiae.

Eloquii merito primis aequande, fuisti,

Agrici, positus posteriore loco,

aevo qui quoniam genitus functusque recenti,

dilatus nobis, non et omissus eras.

Quocumque in numero, tristi memorabere threno:

unus honos tumuli, serus et ante datus.

Tam generis tibi celsus apex quam gloria fandi,

gloria Athenaei cognita sede loci.

Nazario et claro quondam delata Paterae

egregie multos excoluit iuvenes.

Coniuge nunc natisque superstitibus generoque

maiorum manes et monumenta foves.

Facete, comis, animo iuvenali senex,

cui felle nullo, melle multo mens madens

aevum per omne nil amarum miscuit,

medella nostri, Nepotiane, pectoris,

tam seriorum quam iocorum particeps,

taciturne, Amyclas qui silendo viceris,

te fabulantem non Ulixes linqueret,

liquit canentes qui melodas virgines:

probe et pudice, parce, frugi, abstemie,

facunde, nulli rhetorum cedens stilo,

et disputator ad Cleanthen stoicum,

Scaurum Probumque corde callens intimo

et Epirote Cinea memor magis:

sodalis et convictor, hospes iugiter,

parum quod hospes, mentis agitator meae.

Consilia nullus mente tam pura dedit

vel altiore conditu texit data.

Honore gesti praesidatus inclitus,

decies novenas functus annorum vices,

duos relinquens liberos, mortem oppetis,

dolore multo tam tuorum quam meo.

Inter cognatos iam fletus, avuncule, manes,

inter rhetoricos nunc memorandus eris.

Illud opus pietas, istud reverenda virorum

nomina pro patriae relligione habeant.

Bis meritum duplici celebremus honore parentem

Arborium, Arborio patre et avo Argicio.

Stemma tibi patris Haeduici, Tarbellica Maurae

matris origo fuit: ambo genus procerum.

Nobilis et dotata uxor, domus et schola, cultae

principum amicitiae contigerunt iuveni,

dum Constantini fratres opulenta Tolosa

exilii specie sepositos cohibet.

Byzanti inde arcem Thressaeque Propontidis urbem

Constantinopolim fama tui pepulit.

Illic dives opum doctoque ibi Caesare honorus

occumbis patribus, Magne, superstitibus.

In patriam sed te sedem ac monumenta tuorum

principis Augusti restituit pietas.

Hinc renovat causam lacrimis et flebile munus

annuus ingrata relligione dies.

Exuperi, memorande mihi, facunde sine arte,

incessu gravis et verbis ingentibus, ore

pulcher et ad summam motuque habituque venusto:

copia cui fandi longe pulcherrima, quam si

auditu tenus acciperes, deflata placeret,

discussam scires solidi nihil edere sensus.

Palladiae primum toga te venerata Tolosae

mox pepulit levitate pari; Narbo inde recepit.

Illic Dalmatio genitos, fatalia regum

nomina, tum pueros, grandi mercede docendi

formasti rhetor metam prope puberis aevi,

Caesareum qui mox indepti nomen, honorem

praesidis Hispanumque tibi tribuere tribunal.

Decedens placidos mores tranquillaque vitae

tempora praedives finisti sede Cadurca.

Set patriae te iura vocant et origo parentum,

Burdigalae ut rursum nomen de rhetore reddas.

Nec te Marcello genitum, Marcelle, silebo,

aspera quem genetrix urbe, domo pepulit.

Set fortuna potens cito reddidit omnia et auxit.

Amissam primum Narbo dedit patriam.

Nobilis hic hospes Clarentius indole motus

egregiam natam coniugio adtribuit.

Mox schola et auditor multus praetextaque pubes

grammatici nomen divitiasque dedit.

Set numquam iugem cursum fortuna secundat,

praesertim pravi nancta virum ingenii.

Verum oneranda mihi non sunt, memoranda recepi

fata: sat est dictum cuncta perisse simul,

non tamen et nomen, quo te non fraudo, receptum

inter grammaticos praetenuis meriti.

Relligio est, tacitum si te, Sedate, relinquam,

quamvis docendi munus indepte ‹es› foris.

Communis patria est tecum mihi: sorte potentis

fati Tolosam nanctus es sedem scholae.

Illic coniugium natique opulensque senectus

et fama, magno qualis est par rhetori.

Quamvis externa tamen a regione reducit

te patria et civem morte obita repetit:

cumque vagantem operam divisae inpenderis urbi,

arbitrium de te sumit origo suum.

Et tua nunc suboles morem sectata parentis

Narbonem ac Romam nobilitat studiis.

..........................set

fama, velit nolit, Burdigalam referet.

Hactenus observata mihi lex commemorandi

cives, sive domi seu docuere foris.

Externum sed fas coniungere civibus unum

te, Staphyli, genitum stirpe Novem populis.

Tu mihi, quod genitor, quod avunculus, unus utrumque,

alter ut Ausonius, alter ut Arborius:

grammatice ad Scaurum atque Probum, promptissime rhetor

historiam callens Livii et Herodoti.

Omnis doctrinae ratio tibi cognita, quantam

condit sescentis Varro voluminibus.

Aurea mens, vox suada tibi, tum sermo quietus

nec cunctator erat, nec properator erat.

Pulchra senecta, nitens habitus, procul ira dolusque:

et placidae vitae congrua meta fuit.

Tu quoque in aevum, Crispe, futurum

maesti venies commemoratus

munere threni.

Qui primaevos fandique rudes

elementorum prima docebas

signa novorum,

creditus olim fervere mero,

ut Vergilii Flaccique iocis

aemula ferres.

Et tibi Latiis posthabite orsis,

Urbice, Grais celebris, carmen

sic eleleiso.

Nam tu Crispo coniuncte tuo

prorsa solebas et vorsa loqui

impete eodem,

priscos ut ‹tris› heroas olim

carmine Homeri commemoratos

fando referres,

dulcem in paucis ut Plistheniden

et torrentis ceu Dulichii

ninguida dicta

et mellitae nectare vocis

dulcia fatu verba canentem

Nestora regem.

Ambo loqui faciles, ambo omnia carmina docti,

callentes mython plasmata et historiam.

Liberti ambo genus, sed quos meruisse deceret

nancisci ut cluerent patribus ingenuis.

Victori studiose, memor, celer, ignoratis

adsidue in libris nec nisi operta legens,

exesas tineis opicasque evolvere chartas

maior quam promptis cura tibi in studiis.

[Quod ius pontificum, quae foedera, stemma quod olim

ante Numam fuerat sacrifici Curibus,

quod Castor cunctis de regibus ambiguis, quod

coniugis e libris ediderat Rhodope.]

Quod ius pontificum, veterum quae scita Quiritum,

quae consulta patrum, quid Draco quidve Solon

sanxerit et Locris dederit quae iura Zaleucus,

sub Iove quae Minos, quid Themis ante Iovem

nota tibi potius quam Tullius et Maro nostri

et quidquid Latia conditur historia.

Fors istos etiam tibi lectio longa dedisset,

supremum Lachesis ni celerasset iter.

Exili nostrae fucatus honore cathedrae

libato tenui nomine grammatici,

longinquis posthac Romae defunctus in oris,

ad quas de Siculo litore transieras

sed modo nobilium memoratus in agmine gaude,

pervenit ad manes si pia cura tuos.

Set neque te maesta, Dynami, fraudabo querella,

municipem patriae causidicumque meae,

crimine adulterii quem saucia fama fugavit,

parvula quem latebris fovit Ilerda suis.

Quem locupletavit coniunx Hispana latentem:

namque ibi mutato nomine rhetor eras,

rhetor Flavini cognomine dissimulatus,

ne posset profugum prodere culpa suum.

Reddiderat quamvis patriae te sera voluptas,

mox residem rursum traxit Ilerda domus.

Qualiscumque tuae fuerit fuga famaque vitae,

iungeris antiqua tu mihi amicitia,

officiumque meum, sensus si manibus ullus,

accipe iam verus morte obita, Dynami.

Diversis quamvis iaceas defunctus in oris,

commemorat maestis te pia cura elegis.

Doctrinae vitaeque pari brevitate caducum,

Glabrio, te maestis commemorabo elegis,

stemmate nobilium deductum nomen avorum,

Glabrio Acilini, Dardana progenies.

Tu quondam puero conpar mihi discipulus; mox

meque dehinc facto rhetore grammaticus

inque foro tutela reis et cultor in agris,

digne, diu partis qui fruerere bonis,

commode, laete, benigne, abstemie, tam bone dandis

semper consiliis, quam taciturne datis,

tam decus omne tuis quam mox dolor, omnia acerbo

funere praereptus, Glabrio, destituis,

uxore et natis, genitore et matre relictis,

eheu quam multis perdite nominibus!

Flete diu nobis, numquam satis, accipe acerbum,

Glabrio, in aeternum commemorate, vale.

Quos legis a prima deductos menide libri,

doctores patriae scito fuisse meae

grammatici in studio vel rhetoris aut in utroque,

quos memorasse mihi morte obita satis est.

Viventum inlecebra est laudatio: nomina tantum

voce ciere suis sufficiet tumulis.

Ergo, qui nostrae legis otia tristia chartae,

eloquium ne tu quaere set officium,

quo claris doctisque viris pia cura parentat,

dum decora egregiae commeminit patriae.

Valete, manes inclitorum rhetorum,

valete, doctores probi,

historia si quos vel poeticus stilus

forumve fecit nobiles,

medicae vel artis dogma vel Platonicum

dedit perenni gloriae.

Et si qua functis cura viventum placet

iuvatque honor superstitum,

accipite maestum carminis cultum mei

textum querella flebili.

Sedem sepulcri servet immotus cinis,

memoria vivat nominum,

dum remeat illud iudicis dono dei

commune cum dis saeculum.

Vōs ĕtĭām, quōs nūllă mĭhī cōgnātĭŏ iūnxīt,

sēt fāma ēt cāraē ‖ rēllĭgĭō pătrĭaē,

ēt stŭdĭum īn lībrīs ēt sēdŭlă cūră dŏcēndī,

cōmmĕmŏrābŏ vĭrōs ‖ mōrte ŏbĭtā cĕlĕbrēs.

Fōrs ĕrĭt, ūt nōstrōs mānēs sīc ādsĕrăt ōlīm,

ēxēmplō cŭpĭēt ‖ quī pĭŭs ēssĕ mĕō.

Prīmūs Būrdĭgălaē cŏlŭmēn dīcērĕ, Mĭnērvī,

āltēr rhētŏrĭcaē ‖ Quīntĭlĭānĕ tŏgaē.

Īnlūstrēs quōndām quō praēcēptōrĕ fŭērūnt

Cōnstāntīnŏpŏlīs, ‖ Rōmă, dĕhīnc pătrĭă,

nōn ĕquĭdēm cērtāns cūm māiēstātĕ dŭārūm,

sōlō sēt pŏtĭōr ‖ nōmĭnĕ, quōd pătrĭă.

Ādsĕrăt ūsquĕ lĭcēt Făbĭūm Călăgūrrĭs ălūmnūm,

nōn sīt Būrdĭgălaē ‖ dūm căthĕdra īnfĕrĭōr.

Mīllĕ fŏrō dĕdĭt hīc iŭvĕnēs, bīs mīllĕ sĕnātūs

ādiēcīt nŭmĕrō ‖ pūrpŭrĕīsquĕ tŏgīs;

mē quŏquĕ, sēt, quŏnĭām mūlta ēst praētēxtă, sĭlēbō

tēquĕ cănām dē tē, ‖ nōn ăb hŏnōrĕ mĕō.

Sīvĕ pănēgўrĭcōs plăcĕāt cōntēndĕrĕ lībrōs,

īn Pănăthēnăĭcīs ‖ tū nŭmĕrāndŭs ĕrīs;

seū lĭbĕāt fīctās lūdōrum ēvōlvĕrĕ lītēs,

āncĭpĭtēm pālmām ‖ Quīntĭlĭānŭs hăbēt.

Dīcēndī tōrrēns tĭbĭ cōpĭă, quaē tămĕn aūrūm,

nōn ĕtĭām lŭtĕām ‖ vōlvĕrĕt īnlŭvĭēm:

ēt Dēmōsthĕnĭcūm, quōd tēr prīmum īllĕ vŏcāvīt,

īn tē sīc vĭgŭīt, ‖ cēdăt ŭt īpsĕ tĭbī.

Ānne ēt dīvīnī bŏnă nātūrālĭă dōnī

ādĭcĭām, mĕmŏrī ‖ quām fŭĕrīs ănĭmō,

aūdīta ūt vēl lēctă sĕmēl ceū fīxă tĕnērēs,

aūrĭbŭs ēt lībrīs ‖ ēssĕt ŭt ūnă fĭdēs?

Vīdĭmŭs ēt quōndām tăbŭlaē cērtāmĭnĕ lōngō

ōmnēs quī fŭĕrānt ‖ ēnŭmĕrāssĕ bŏlōs,

āltērnīs vĭcĭbūs quōt praēcĭpĭtāntĕ rŏtātū

fūndūnt ēxcīsī ‖ pēr căvă būxă grădūs,

nārrāntēm fīdō pēr sīngŭlă pūnctă rĕcūrsū

quaē dătă, pēr lōngās ‖ quaē rĕvŏcātă mŏrās.

Nūllō fēllĕ tĭbī mēns līvĭdă, tūm sălĕ mūltō

līnguă dĭcāx blāndīs ‖ ēt sĭnĕ lītĕ iŏcīs.

Mēnsă nĭtēns, quām nōn cēnsōrĭă rēgŭlă cūlpēt

nēc nōlīt Frūgī ‖ Pīsŏ vŏcārĕ sŭām,

nōnnūmquām pōllēns nātālĭbŭs ēt dăpĕ fēstā,

nōn tămĕn aūgūstās ‖ ūt tĕnŭārĕt ŏpēs.

Quāmquam hērēdĭs ĕgēns, bīs sēx quīnquēnnĭă fūnctūs,

flētŭs ĕs ā nōbīs, ‖ ūt pătĕr ēt iŭvĕnīs.

Ēt nūnc, sīve ălĭquīd pōst fāta ēxtrēmă sŭpērfīt,

vīvĭs ădhūc, aēvī, ‖ quōd pĕrĭīt, mĕmĭnēns:

sīvĕ nĭhīl sŭpĕrēst nĕc hăbēnt lōnga ōtĭă sēnsūs,

tū tĭbĭ vīxīstī: ‖ nōs tŭă fāmă iŭvāt.

Nēc mē nĕpōtĕs īmpĭī sĭlēntĭī

rĕūm cĭēbūnt, Ālcĭmĕ,

mĭnūsquĕ dīgnūm, nōn ĕt ōblītūm fĕrēnt

tŭaē mĭnīstrūm mĕmōrĭaē,

ōppōnĭt ūnūm quēm vĭrīs prĭōrĭbūs

aētās rĕcēntīs tēmpŏrīs,

pālmaē fŏrēnsĭs ēt cămēnārūm dĕcūs,

ēxēmplăr ūnum īn līttĕrīs,

quās aūt Ăthēnīs dōctă cŏlŭīt Graēciă

aūt Rōmă pēr Lătĭūm cŏlīt.

Mŏrēsnĕ fābŏr ēt tĕnōrēm rēgŭlaē

ăd ūsquĕ vītaē tērmĭnūm?

Quōd laūdĕ clārūs, quōd părātūs līttĕrīs

ōmnēm rĕfūgīsti āmbĭtūm?

Tē nēmŏ grāviōr vēl fŭīt cōmīs măgīs

aūt lībĕrālĭs īndĭgīs,

dāndā sălūtĕ, sī fŏrūm rēs pōscĕrēt,

stŭdiō dŏcēndī, sī schŏlām.

Vĭvēnt pĕr ōmnēm pōstĕrōrūm mĕmōrĭām,

quōs tū săcraē fāmaē dăbās

ēt Iūlĭānūm tū măgīs fāmaē dăbīs

quām scēptră, quaē tĕnuīt brĕvī.

Sāllūstĭō plūs cōnfĕrēnt lĭbrī tŭī

quām cōnsŭlātŭs āddĭdīt.

Mōrūm tŭōrūm, dĕcŏrĭs ēt făcūndĭaē

fōrmām dĕdīstī fīlĭīs.

Īgnōscĕ, nōstrī laēsŭs ōbsĕquiō stĭlī:

ămōrĭs hōc crīmēn tŭi ēst,

quōd dīgnă nĕquĭēns prōmĕre ōffĭciūm cŏlō,

ĭniūrĭōsē sēdŭlūs.

Quĭēscĕ plăcĭdŭs ēt cădūcī cōrpŏrīs

dāmnūm rĕpēndĕ glōrĭā.

Rhētŏră Lūcĭŏlūm, cōndīscĭpŭlum ātquĕ măgīstrūm

cōllēgāmquĕ dĕhīnc, ‖ nēnĭă maēstă, rĕfēr,

fācūndūm dōctūmquĕ vĭrūm, seū lēgĕ mĕtrōrūm

cōndĭtă seū prōsīs ‖ sōlvĕrĕt ōrsă mŏdīs;

ērĭpŭīt pātrī Lăchĕsīs quēm fūnĕre ăcērbō

līnquēntēm nātōs ‖ sēxŭi ŭtrōquĕ dŭōs:

nēquāquām mĕrĭtīs cūiūs rēspōndĕrĭt hērēs,

ōbscūrōs quāmvīs ‖ nūnc tŭă fāmă iŭvēt.

Mītĭs ămīcĕ, bŏnūs frātēr, fīdīssĭmĕ cōniūnx,

nātĕ pĭūs, gĕnĭtōr - ‖ paēnĭtĕt, ūt fŭĕrīs.

Cōmīs cōnvīvīs, nūmquam īnclāmārĕ clĭēntēs,

ād fămŭlōs nūmquām ‖ trīstĭă vērbă lŏquī.

Ūt plăcĭdōs mōrēs, trānquīllōs sīc cŏlĕ mānēs

ēt căpe ăb Aūsŏnĭō ‖ mūnŭs: ămīcĕ, vălē.

Aētātĕ quāmquām vīcĕrīs dīctōs prĭūs,

Pătēră, fāndī nōbĭlīs;

tămēn quŏd aēvō flōrŭīstī prōxĭmō

iŭvĕnīsquĕ tē vīdī sĕnēm,

hŏnōrĕ maēstaē nōn cărēbīs nēnĭaē,

dōctōr pŏtēntūm rhētŏrūm.

Tū Bāiŏcāssī stīrpĕ Druīdārūm sătūs,

sī fāmă nōn fāllīt fĭdēm,

Bĕlĕnī săcrātūm dūcĭs ē tēmplō gĕnūs

ĕt īndĕ vōbīs nōmĭnă:

tĭbī Pătēraē; sīc mĭnīstrōs nūncŭpānt

Ăpōllĭnārēs mŷstĭcē.

Frătrī pătrīquē nōmĕn ā Phoēbō dătūm

nătōquĕ dē Dēlphīs tŭō.

Dōctrīnă nūllī tānta ĭn īllŏ tēmpŏrĕ

cūrsūsquĕ tōt fāndi ēt rŏtaē:

mĕmōr, dĭsērtūs, lūcĭdā făcūndĭā,

cănōrĕ, cūltū praēdĭtūs,

sălĭbūs mŏdēstūs fēllĕ nūllō pērlītĭs,

vīnī cĭbīque ābstēmĭūs,

laētūs, pŭdīcūs, pūlchĕr, īn sĕniō quŏquĕ

ăquĭlae ūt sĕnēctŭs aūt ĕquī.

Făcūndĕ, dōctĕ, līngua ĕt īngĕniō cĕlēr,

iŏcīs ămoēnĕ, Dēlphĭdĭ,

sūbtēxtŭs ēstŏ flēbĭlī thrēnō pătrīs,

laūdi ūt sŭbībăs aēmŭlūs.

Tū paēne ăb īpsīs ōrsŭs īncūnābŭlīs

dĕī pŏētă nōbĭlīs,

sērtūm cŏrōnaē praēfĕrēns Ŏlŷmpĭaē,

pŭēr cĕlēbrāstī Iŏvēm.

Mōx īndĕ cūrsīm mōrĕ tōrrēntīs frĕtī

ĕpōs lĭgāstī mētrĭcūm,

ūt nūllŭs aēquā lēgĕ lībēr cārmĭnūm

ōrātĭōnēm tēxĕrēt.

Cĕlĕbrātă vāriē cūiŭs ēlŏquēntĭā

dŏmī fŏrīsquĕ clārŭīt,

seū tū cŏhōrtīs praēsŭlēm praētōrĭaē

prōvīncĭārum aūt iūdĭcēs

cŏlĕrēs, tŭēndīs āddĭtūs clĭĕntībus

fāmae ēt sălūtīs saūcĭīs.

Fēlīx, quĭētīs sī mănērēs līttĕrīs,

ŏpūs Cămēnārūm cŏlēns,

nĕc ōdiă māgnīs cōncĭtātă lītĭbūs

ārmārĕt ūltŏr īmpĕtūs,

nĕc īnquĭētō tēmpŏrīs tўrānnĭcī

pălātĭō te ādtōllĕrēs.

Dūm spēm rĕmōtām sēmpĕr ārcēssīs tĭbī,

fāstīdĭōsŭs ōbvĭaē,

tŭūmquĕ māvĭs ēssĕ quām fātī bŏnūm,

dĕsīdĕrāstī plūrĭmă,

văgūs pĕr ōmnēs dīgnĭtātūm fōrmŭlās

mĕrĭtūsquĕ plūră quām gĕrēns.

Ūnde īnsĕcūtō crīmĭnūm mōtū grăvī

dōnātŭs aērūmnīs pătrīs,

mōx īndĕ rhētōr, nēc dŏcēndī pērtĭnāx,

cūrām fĕfēllīstī pătrūm;

mĭnūs mălōrūm mūnĕre ēxpērtūs dĕī,

mĕdĭō quŏd aēvī rāptŭs ēs,

ērrōrĕ quōd nōn dēvĭāntīs fīlĭaē

poēnāquĕ laēsūs cōniŭgīs.

Ō flōs iŭvĕnūm,

spēs laētă pătrīs,

nēc cērtă tŭaē

dătă rēs pătrĭaē,

rhētōr Ălĕthī.

Tū prīmaēvīs

dōctŏr ĭn ānnīs

tēmpŏrĕ, quō tē

dīscĕre ădūltūm

nōn tūrpĕ fŏrēt,

praētēxtātē

iām gĕnĭtōrī

cōnlātŭs ĕrās.

Īllĕ sŭpērbaē

moēnĭă Rōmaē

fāma et meritis

īnclĭtŭs aūxīt:

tū Būrdĭgălaē

laētūs pătrĭaē

pōstquĕ Pătērām

clāră cŏhōrtīs

vēxīllă rĕgēns

ēt praēcēptōr

pūbĕre ĭn aēvō

māiŏr ŭtrōquĕ,

nōn sĭnĕ mōrsū

grāvĭs īnvĭdĭaē

cūncta hăbŭīstī

cōmmŏdă fātī.

Ōmnĭă praēcōx

fōrtūnă tĭbī

dĕdĭt ēt răpŭīt.

Ēt rhētŏrĭcām

flōrĭs ădūltī

frūgĕ cărēntēm

ēt cōnūbĭūm

nōbĭlĕ sōcĕrīs

sĭnĕ pācĕ pătrīs

ēt dīvĭtĭās

ŭtrĭūsquĕ dŏmūs

sĭne hĕrēdĕ tŭō.

Dēsĕrŭīstī

vōtă tŭōrūm

nōn mānsūrīs

ōrnātĕ bŏnīs.

Sōlstĭtĭālīs

vĕlŭt hērbă sŏlēt,

ōstēntātūs

rāptūsquĕ sĭmūl.

Quām fātĭlŏquō

dīctĕ prŏfātū

vērsŭs Hŏrātī:

«nĭhĭl ēst ăb ōmnī

pārtĕ bĕātūm».

Quī cŏlīs laētōs hĭlărōsquĕ mōrēs,

quī dĭēs fēstōs iŏcă vōtă lūdūm,

ānnŭūm fūnctī mĕmŏrā Lĕōntī

nōmĭnĕ thrēnūm.

Īstĕ Lāscīvūs pătĭēns vŏcārī

nōmĕn īndīgnūm prŏbĭtātĕ vītaē

ābnŭīt nūmquām, quĭă grātum ăd aūrēs

ēssĕt ămīcās.

Līttĕrīs tāntūm tĭtŭlum ādsĕcūtūs,

quāntŭs ēxīlī sătĭs ēst căthēdraē,

pōssĕt īnsērtūs nŭmĕro ūt vĭdērī

grāmmătĭcōrūm.

Tū mĕaē sēmpēr sŏcĭūs iŭvēntaē,

plūrĭbūs quāmvīs cŭmŭlātŭs ānnīs,

nūnc quŏque īn nōstrīs rĕcălēs mĕdūllīs,

blāndĕ Lĕōntī!

Ēt iŭvāt trīstī cĕlĕbrārĕ cūrā

flēbĭlēm cāntūm mĕmŏrīs quĕrēllaē,

mūnŭs īngrātūm tĭbĭ dēbĭtūmquĕ

cārmĭnĕ nōstrō.

Rōmŭlūm pōst hōs prĭŭs ān Cŏrīnthī,

ānnĕ Spērchēī părĭtērquĕ nātī

Āttĭcās mūsās mĕmŏrēm Mĕnēstheī

grāmmătĭcōrūm?

Sēdŭlūm cūnctīs stŭdĭūm dŏcēndī,

frūctŭs ēxīlīs tĕnŭīsquĕ sērmŏ,

sēt quĭā nōstrō dŏcŭēre ĭn aēvō

cōmmĕmŏrāndī.

Tērtĭūs hōrūm mĭhĭ nōn măgīstēr:

cētĕrī prīmīs dŏcŭēre ĭn ānnīs,

nē fŏrēm vōcūm rŭdĭs aūt lŏquēndī

sēt sĭnĕ cūltū:

ōbstĭtīt nōstraē quĭă, crēdŏ, mēntīs

tārdĭōr sēnsūs nĕquĕ dīscĭplīnīs

āppŭlīt Graēcīs pŭĕrīlĭs aēvī

nōxĭŭs ērrōr.

Vōs lĕvīs caēspēs tĕgăt ēt sĕpūlcrī

tēctă dēfēndānt cĭnĕrēs ŏpērtōs

āc mĕaē vōcīs tĭtŭlūs sŭprēmūm

rēddăt hŏnōrēm.

Ēt tē, quēm căthĕdrām tĕmĕre ūsūrpāssĕ lŏcūntūr

nōmēn grāmmătĭcī ‖ nēc mĕrŭīssĕ pŭtānt,

vōcĕ cĭēbŏ tămēn, sīmplēx, bŏne, ămīcĕ, sŏdālīs,

Iūcūnde, hōc īpsō ‖ cārĕ măgīs stŭdĭō,

quōd, quāmvīs īmpār, nōmēn tām nōbĭle ămāstī,

ēmĕrĭtōs īntēr ‖ cōmmĕmŏrāndĕ vĭrōs.

Nūnc ūt quēmquĕ mĭhī

flēbĭlĭs ōffĭcĭī

rēllĭgĭōsŭs hŏnōr

sūggĕrĕt, ēxpĕdĭām:

quī, quāmvīs hŭmĭlī

stīrpĕ, lŏco āc mĕrĭtō,

īngĕnĭīs hŏmĭnūm

Būrdĭgălaē rŭdĭbūs

īntrŏtŭlērĕ tămēn

grāmmătĭcēs stŭdĭūm.

Sīt Mācrīnŭs ĭn hīs

(huīc mĕă prīncĭpĭō

crēdĭtă puērĭtĭēs)

ēt lībērtīnā

Sūcŭrŏ prōgĕnĭĕ,

sōbrĭŭs ēt pŭĕrōrum

ūtĭlĭs īngĕnĭīs,

ēt tū, Cōncōrdī,

quī prŏfŭgūs pătrĭā

mūtāstī stĕrĭlēm

ūrbe ălĭā căthĕdrām.

Nēc rĕtĭcēbŏ sĕnēm

nōmĭnĕ Phoēbĭcĭūm,

quī Bĕlĕni aēdĭtŭūs

nīl ŏpĭs īndĕ tŭlīt,

sēt tămĕn, ūt plăcĭtūm,

stīrpĕ sătūs Drŭĭdūm

gēntĭs Ărēmŏrĭcaē,

Būrdĭgălaē căthĕdrām

nāti ŏpĕra ōbtĭnŭīt.

Pērmănĕāt sĕrĭēs:

rēllĭgĭōsum ĕtĕnīm

cōmmĕmŏrārĕ ‹mĕaē›

grāmmătĭcūm pătrĭaē

‹Āmmŏnĭūm . . . . . .,›

quī rŭdĭbūs pŭĕrīs

prīma ĕlĕmēntă dăbāt,

dōctrīna ēxĭgŭūs,

mōrĭbŭs īnplăcĭdīs:

proīnde ŭt ĕrāt mĕrĭtūm,

fāmam hăbŭīt tĕnŭēm.

Pānge ĕt Ănāstăsĭō

flēbĭlĕ, Mūsă, mĕlūm

ēt mĕmŏrā tĕnŭēm,

nēnĭă, grāmmătĭcūm.

Būrdĭgălae hūnc gĕnĭtūm

trānstŭlĭt āmbĭtĭŏ

Pīctŏnĭcaēquĕ dĕdīt.

Paūpĕr ĭbi ēt tĕnŭēm

vīctum hăbĭtūmquĕ cŏlēns

glōrĭŏlam ēxīlēm

ēt pătrĭae ēt căthĕdraē

pērdĭdĭt īn sĕnĭō.

Sēt tămĕn hūnc nōstēr,

cōmmĕmŏrāvĭt hŏnōs,

nē părĭtēr tŭmŭlūs

nōmĕn ĕt ōssă tĕgāt.

Hērcŭlānĕ, quī prŏfēctūs grēmĭō [de] nōstro ēt schŏlā

spēm măgīs quām ‹rēm› frŭēndām praēbŭīsti ăvūncŭlō,

pārtĭcēps schŏlae ēt căthēdraē paēnĕ sūccēssōr mĕaē,

lūbrīcaē nĭsĭ tē iŭvēntaē praēcĭpĭtēm flēxūs dărēt,

Pŷthăgōreī nōn tĕnēntēm trāmĭtīs rēctām vĭām.

Ēstō plăcĭdŭs ēt quĭētīs mānĭbūs sĕdēm fŏvē,

iām mĭhī cŏgnātă dūdum īntēr mĕmŏrātūs nōmĭnă.

Ōffĭcĭūm nōmēnquĕ tŭūm, prīmaēvĕ Thălāssī,

pārvŭlŭs aūdīvī; ‖ vīx ĕtĭām mĕmĭnī,

quā fōrma aūt mĕrĭtō fŭĕrīs, quā stīrpĕ părēntūm.

Aētās nīl dē tē ‖ pōstĕrĭōr cĕlĕbrāt.

Grāmmătĭcūm iŭvĕnēm tāntūm tē fāmă fĕrēbāt,

tūm quŏquĕ tām tĕnŭīs, ‖ quām mŏdŏ nūllă mănēt.

Sēt quīcūmquĕ tămēn, nōstrō quĭă dōctŏr ĭn aēvō

vīxīsti, hōc nōstrūm ‖ mūnŭs hăbētŏ, vălē.

Ēt, Cĭtărī dīlēctĕ, mĭhī mĕmŏrābĕrĕ, dīgnūs

grāmmătĭcōs īntēr ‖ quī cĕlĕbrērĕ bŏnōs.

Ēssĕt Ărīstārchī tĭbĭ glōrĭă Zēnŏdŏtīquĕ,

Grāiōrum āntīquūs ‖ sī sĕquĕrētŭr hŏnōs.

Cārmĭnĭbūs, quaē prīmă tŭīs sūnt cōndĭta ĭn ānnīs,

cōncēdīt Cēī ‖ mūsă Sĭmōnĭdĕī.

Ūrbĕ sătūs Sĭcŭlā nōstrām pĕrĕgrīnŭs ădīstī,

ēxcūltām stŭdĭīs ‖ quām prŏpĕ rēddĭdĕrās.

Cōniŭgĭūm nānctūs cĭtŏ nōbĭlĭs ēt lŏcŭplētīs,

īnvĭdĭā fātī ‖ nōn gĕnĭtōr mŏrĕrīs.

Āt nōs dēfūnctūm mĕmŏrī cĕlĕbrāmŭs hŏnōrĕ,

fōvĭmŭs ūt vīvūm ‖ mūnĕre ămīcĭtĭaē.

Ēlŏquĭī mĕrĭtō prīmīs aēquāndĕ, fŭīstī,

Āgrīcī, pŏsĭtūs ‖ pōstĕrĭōrĕ lŏcō,

aēvō quī quŏnĭām gĕnĭtūs fūnctūsquĕ rĕcēntī,

dīlātūs nōbīs, ‖ nōn ĕt ŏmīssŭs ĕrās.

Quōcūmque īn nŭmĕrō, trīstī mĕmŏrābĕrĕ thrēnō:

ūnŭs hŏnōs tŭmŭlī, ‖ sērŭs ĕt āntĕ dătūs.

Tām gĕnĕrīs tĭbĭ cēlsŭs ăpēx quām glōrĭă fāndī,

glōrĭa Ăthēnaēī ‖ cōgnĭtă sēdĕ lŏcī.

Nāzărĭo ēt clārō quōndām dēlātă Pătēraē

ēgrĕgĭē mūltōs ‖ ēxcŏlŭīt iŭvĕnēs.

Cōniŭgĕ nūnc nātīsquĕ sŭpērstĭtĭbūs gĕnĕrōquĕ

māiōrūm mānēs ‖ ēt mŏnŭmēntă fŏvēs.

Făcētĕ, comĭs, ānĭmō iŭvĕnālī sĕnēx,

cuī fēllĕ nūllō, mēllĕ mūltō mēns mădēns

aēvūm pĕr ōmnĕ nīl ămārūm mīscŭīt,

mĕdēllă nōstrī, Nĕpŏtĭānĕ, pēctŏrīs,

tām sērĭōrūm quām iŏcōrūm pārtĭcēps,

tăcĭtūrne, Ămŷclās quī sĭlēndō vīcĕrīs,

tē fābŭlāntēm nōn Ŭlīxēs līnquĕrēt,

līquīt cănēntēs quī mĕlōdās vīrgĭnēs:

prŏbe ēt pŭdīcĕ, pārcĕ, frūgi, ābstēmĭĕ,

făcūndĕ, nūllī rhētŏrūm cĕdēns stĭlō,

ēt dīspŭtātŏr ād Clĕānthēn stōĭcūm,

Scaūrūm Prŏbūmquĕ cōrdĕ cāllēns īntĭmō

ĕt Ēpĭrōtĕ Cīnĕā mēmōr măgīs:

sŏdālĭs ēt cōnvīctŏr, hōspĕs iūgĭtēr,

părūm quŏd hōspēs, mēntĭs ăgĭtătōr mĕaē.

Cōnsīliă nūllūs mēntĕ tām pūrā dĕdīt

vĕl āltĭōrĕ cōndĭtū tēxīt dătă.

Hŏnōrĕ gēstī praēsĭdātŭs īnclĭtūs,

dĕcĭēs nŏvēnās fūnctŭs ānnōrūm vĭces,

dŭōs rĕlīnquēns lībĕrōs, mōrtem ōppĕtīs,

dŏlōrĕ mūltō tām tŭōrūm quām mĕō.

Īntēr cōgnātōs iām flētŭs, ăvūncŭlĕ, mānēs,

īntēr rhētŏrĭcōs ‖ nūnc mĕmŏrāndŭs ĕrīs.

Īllŭd ŏpūs pĭĕtās, īstūd rĕvĕrēndă vĭrōrūm

nōmĭnă prō pătrĭaē ‖ rēllĭgĭōne hăbĕānt.

Bīs mĕrĭtūm dŭplĭcī cĕlĕbrēmŭs hŏnōrĕ părēntēm

Ārbŏrĭum, Ārbŏrĭō ‖ pātre ĕt ăvo Ārgĭcĭō.

Stēmmă tĭbī pătrĭs Haēdŭĭcī, Tārbēllĭcă Maūraē

mātrĭs ŏrīgŏ fŭīt: ‖ āmbŏ gĕnūs prŏcĕrūm.

Nōbĭlĭs ēt dōtāta ūxōr, dŏmŭs ēt schŏlă, cūltaē

prīncĭpum ămīcĭtĭaē ‖ cōntĭgĕrūnt iŭvĕnī,

dūm Cōnstāntīnī frātrēs ŏpŭlēntă Tŏlōsă

ēxĭlĭī spĕcĭē ‖ sēpŏsĭtōs cŏhĭbēt.

Bŷzānti īnde ārcēm Thrēssaēquĕ Prŏpōntĭdĭs ūrbēm

Cōnstāntīnŏpŏlīm ‖ fāmă tŭī pĕpŭlīt.

Īllīc dīvĕs ŏpūm dōctōque ĭbĭ Caēsăre hŏnōrūs

ōccūmbīs pătrĭbūs, ‖ Māgnĕ, sŭpērstĭtĭbūs.

Īn pătrĭām sēd tē sēdem āc mŏnŭmēntă tŭōrūm

prīncĭpĭs Aūgūstī ‖ rēstĭtŭīt pĭĕtās.

Hīnc rĕnŏvāt caūsām lăcrĭmīs ēt flēbĭlĕ mūnūs

ānnŭŭs īngrātā ‖ rēllĭgĭōnĕ dĭēs.

Ēxŭpĕrī, mĕmŏrāndĕ mĭhī, fācūndĕ sĭne ārtĕ,

īncēssū grăvĭs ēt vērbīs īngēntĭbŭs, ōrĕ

pūlchĕr ĕt ād sūmmām mōtūque hăbĭtūquĕ vĕnūstō:

cōpĭă cuī fāndī lōngē pūlchērrĭmă, quām sī

aūdītū tĕnŭs āccĭpĕrēs, dēflātă plăcērēt,

dīscūssām scīrēs sŏlĭdī nĭhĭl ēdĕrĕ sēnsūs.

Pāllădĭaē prīmūm tŏgă tē vĕnĕrātă Tŏlōsaē

mōx pĕpŭlīt lĕvĭtātĕ părī; Nārbo īndĕ rĕcēpīt.

Īllīc Dālmătĭō gĕnĭtōs, fātālĭă rēgūm

nōmĭnă, tūm pŭĕrōs, grāndī mērcēdĕ dŏcēndī

fōrmāstī rhētōr mētām prŏpĕ pūbĕrĭs aēvī,

Caēsărĕūm quī mōx īndēptī nōmĕn, hŏnōrēm

praēsĭdĭs Hīspānūmquĕ tĭbī trĭbŭērĕ trĭbūnāl.

Dēcēdēns plăcĭdōs mōrēs trānquīllăquĕ vītaē

tēmpŏră praēdīvēs fīnīstī sēdĕ Cădūrcā.

Sēt pătrĭaē tē iūră vŏcānt ĕt ŏrīgŏ părēntūm,

Būrdĭgălae ūt rūrsūm nōmēn dē rhētŏrĕ rēddās.

Nēc tē Mārcēllō gĕnĭtūm, Mārcēllĕ, sĭlēbō,

āspĕră quēm gĕnĕtrīx ‖ ūrbĕ, dŏmō pĕpŭlīt.

Sēt fōrtūnă pŏtēns cĭtŏ rēddĭdĭt ōmnĭa ĕt aūxīt.

Āmīssām prīmūm ‖ Nārbŏ dĕdīt pătrĭām.

Nōbĭlĭs hīc hōspēs Clārēntĭŭs īndŏlĕ mōtūs

ēgrĕgĭām nātām ‖ cōniŭgĭo ādtrĭbŭīt.

Mōx schŏla ĕt aūdītōr mūltūs praētēxtăquĕ pūbēs

grāmmătĭcī nōmēn ‖ dīvĭtĭāsquĕ dĕdīt.

Sēt nūmquām iūgēm cūrsūm fōrtūnă sĕcūndāt,

praēsērtīm prāvī ‖ nānctă vĭrum īngĕnĭī.

Vērum ŏnĕrāndă mĭhī nōn sūnt, mĕmŏrāndă rĕcēpī

fātă: săt ēst dīctūm ‖ cūnctă pĕrīssĕ sĭmūl,

nōn tămĕn ēt nōmēn, quō tē nōn fraūdŏ, rĕcēptūm

īntēr grāmmătĭcōs ‖ praētĕnŭīs mĕrĭtī.

Rēllĭgĭo ēst, tăcĭtūm sī tē, Sēdātĕ, rĕlīnquām,

quāmvīs dŏcēndī mūnŭs īndĕpte ‹ēs› fŏrīs.

Cōmmūnīs pătrĭa ēst tēcūm mĭhĭ: sōrtĕ pŏtēntīs

fātī Tŏlōsăm nānctŭs ēs sĕdēm schŏlaē.

Īllīc cōniŭgĭūm nātīque ŏpŭlēnsquĕ sĕnēctūs

ĕt fāmă, māgnō quālĭs ēst pār rhētŏrī.

Quāmvīs ēxtērnā tămĕn ā rĕgĭōnĕ rĕdūcīt

tē pătrĭa ēt cīvēm ‖ mōrte ŏbĭtā rĕpĕtīt:

cūmquĕ văgāntem ŏpĕrām dīvīsae īnpēndĕrĭs ūrbī,

ārbĭtrĭūm dē tē ‖ sūmĭt ŏrīgŏ sŭūm.

Ēt tŭă nūnc sŭbŏlēs mōrēm sēctātă părēntīs

Nārbōnem āc Rōmām ‖ nōbĭlĭtāt stŭdĭīs.

..........................sēt

fāmă, vĕlīt nōlīt, ‖ Būrdĭgălām rĕfĕrēt.

Hāctĕnŭs ōbsērvātă mĭhī lēx cōmmĕmŏrāndī

cīvēs, sīvĕ dŏmī ‖ seū dŏcŭērĕ fŏrīs.

Ēxtērnūm sēd fās cōniūngĕrĕ cīvĭbŭs ūnūm

tē, Stăphўlī, gĕnĭtūm ‖ stīrpĕ Nŏvēm pŏpŭlīs.

Tū mĭhĭ, quōd gĕnĭtōr, quŏd ăvūncŭlŭs, ūnŭs ŭtrūmquĕ,

āltĕr ŭt Aūsŏnĭūs, ‖ āltĕr ŭt Ārbŏrĭūs:

grāmmătĭce ād Scaūrum ātquĕ Prŏbūm, prōmptīssĭmĕ rhētōr

hīstŏrĭām cāllēns ‖ Līvĭi ĕt Hērŏdŏtī.

Ōmnīs dōctrīnaē rătĭō tĭbĭ cōgnĭtă, quāntām

cōndīt sēscēntīs ‖ Vārrŏ vŏlūmĭnĭbūs.

Aūrĕă mēns, vōx suādă tĭbī, tūm sērmŏ quĭētūs

nēc cūnctātŏr ĕrāt, ‖ nēc prŏpĕrātŏr ĕrāt.

Pūlchră sĕnēctă, nĭtēns hăbĭtūs, prŏcŭl īră dŏlūsquĕ:

ēt plăcĭdaē vītaē ‖ cōngrŭă mētă fŭīt.

Tū quŏque ĭn aēvūm, Crīspĕ, fŭtūrūm

maēstī vĕnĭēs cōmmĕmŏrātūs

mūnĕrĕ thrēnī.

Quī prīmaēvōs fāndīquĕ rŭdēs

ĕlĕmēntōrūm prīmă dŏcēbās

sīgnă nŏvōrūm,

crēdĭtŭs ōlīm fērvĕrĕ mērō,

ūt Vērgĭlĭī Flāccīquĕ iŏcīs

aēmŭlă fērrēs.

Ēt tĭbĭ Lātiīs pōsthăbĭte ōrsīs,

Ūrbĭcĕ, Grāīs cĕlĕbrīs, cārmēn

sīc ĕlĕleīsō.

Nām tū Crīspō cōniūnctĕ tŭō

prōrsă sŏlēbās ēt vōrsă lŏquī

īmpĕte ĕōdēm,

prīscōs ūt ‹trīs› hērōăs ŏlīm

cārmĭne Hŏmērī cōmmĕmŏrātōs

fāndō rĕfērrēs,

dūlcem īn paūcīs ūt Plīsthĕnĭdēn

ēt tōrrēntīs ceū Dūlĭchĭī

nīnguĭdă dīctă

ēt mēllītaē nēctărĕ vōcīs

dūlcĭă fātū vērbă cănēntēm

Nēstŏră rēgēm.

Āmbŏ lŏquī făcĭlēs, āmbo ōmnĭă cārmĭnă dōctī,

cāllēntēs mŷthōn ‖ plāsmăta ĕt hīstŏrĭām.

Lībērti āmbŏ gĕnūs, sēd quōs mĕrŭīssĕ dĕcērēt

nāncīsci ūt clŭĕrēnt ‖ pātrĭbŭs īngĕnŭīs.

Vīctōrī stŭdĭōsĕ, mĕmōr, cĕlĕr, īgnōrātīs

ādsĭdŭe īn lībrīs ‖ nēc nĭsi ŏpērtă lĕgēns,

ēxēsās tĭnĕīs ŏpĭcāsque ēvōlvĕrĕ chārtās

māiōr quām prōmptīs ‖ cūră tĭbi īn stŭdĭīs.

[Quōd iūs pōntĭfĭcūm, quaē foēdĕră, stēmmă quŏd ōlīm

āntĕ Nŭmām fŭĕrāt ‖ sācrĭfĭcī Cŭrĭbūs,

quōd Cāstōr cūnctīs dē rēgĭbŭs āmbĭgŭīs, quōd

cōniŭgĭs ē lībrīs ‖ ēdĭdĕrāt Rhŏdŏpē.]

Quōd iūs pōntĭfĭcūm, vĕtĕrūm quaē scītă Quĭrītūm,

quaē cōnsūltă pătrūm, ‖ quīd Drăcŏ quīdvĕ Sŏlōn

sānxĕrĭt ēt Lōcrīs dĕdĕrīt quaē iūră Zăleūcūs,

sūb Iŏvĕ quaē Mīnōs, ‖ quīd Thĕmĭs āntĕ Iŏvēm

nōtă tĭbī pŏtĭūs quām Tūllĭŭs ēt Mărŏ nōstrī

ēt quīdquīd Lătĭā ‖ cōndĭtŭr hīstŏrĭā.

Fōrs īstōs ĕtĭām tĭbĭ lēctĭŏ lōngă dĕdīssēt,

sūprēmūm Lăchĕsīs ‖ nī cĕlĕrāssĕt ĭtēr.

Ēxīlī nōstraē fūcātŭs hŏnōrĕ căthēdraē

lībātō tĕnŭī ‖ nōmĭnĕ grāmmătĭcī,

lōngīnquīs pōsthāc Rōmaē dēfūnctŭs ĭn ōrīs,

ād quās dē Sĭcŭlō ‖ lītŏrĕ trānsĭĕrās

sēd mŏdŏ nōbĭlĭūm mĕmŏrātŭs ĭn āgmĭnĕ gaūdē,

pērvĕnĭt ād mānēs ‖ sī pĭă cūră tŭōs.

Sēt nĕquĕ tē maēstā, Dўnămī, fraūdābŏ quĕrēllā,

mūnĭcĭpēm pătrĭaē ‖ caūsĭdĭcūmquĕ mĕaē,

crīmĭne ădūltĕrĭī quēm saūcĭă fāmă fŭgāvīt,

pārvŭlă quēm lătĕbrīs ‖ fōvĭt Ĭlērdă sŭīs.

Quēm lŏcŭplētāvīt cōniūnx Hīspānă lătēntēm:

nāmque ĭbĭ mūtātō ‖ nōmĭnĕ rhētŏr ĕrās,

rhētōr Flāvīnī cōgnōmĭnĕ dīssĭmŭlātūs,

nē pōssēt prŏfŭgūm ‖ prōdĕrĕ cūlpă sŭūm.

Rēddĭdĕrāt quāmvīs pătrĭaē tē sēră vŏlūptās,

mōx rĕsĭdēm rūrsūm ‖ trāxĭt Ĭlērdă dŏmūs.

Quālīscūmquĕ tŭaē fŭĕrīt fŭgă fāmăquĕ vītaē,

iūngĕrĭs āntīquā ‖ tū mĭhi ămīcĭtĭā,

ōffĭcĭūmquĕ mĕūm, sēnsūs sī mānĭbŭs ūllūs,

āccĭpĕ iām vērūs ‖ mōrte ŏbĭtā, Dўnămī.

Dīvērsīs quāmvīs iăcĕās dēfūnctŭs ĭn ōrīs,

cōmmĕmŏrāt maēstīs ‖ tē pĭă cūra ĕlĕgīs.

Dōctrīnaē vītaēquĕ părī brĕvĭtātĕ cădūcūm,

Glābrĭŏ, tē maēstīs ‖ cōmmĕmŏrābo ĕlĕgīs,

stēmmătĕ nōbĭlĭūm dēdūctūm nōmĕn ăvōrūm,

Glābrĭo Ăcīlīnī, ‖ Dārdănă prōgĕnĭēs.

Tū quōndām pŭĕrō cōnpār mĭhĭ dīscĭpŭlūs; mōx

mēquĕ dĕhīnc fāctō ‖ rhētŏrĕ grāmmătĭcūs

īnquĕ fŏrō tūtēlă rĕīs ēt cūltŏr ĭn āgrīs,

dīgnĕ, dĭū pārtīs ‖ quī frŭĕrērĕ bŏnīs,

cōmmŏdĕ, laētĕ, bĕnīgne, ābstēmĭĕ, tām bŏnĕ dāndīs

sēmpēr cōnsĭlĭīs, ‖ quām tăcĭtūrnĕ dătīs,

tām dĕcŭs ōmnĕ tŭīs quām mōx dŏlŏr, ōmnĭa ăcērbō

fūnĕrĕ praērēptūs, ‖ Glābrĭŏ, dēstĭtŭīs,

ūxōre ēt nātīs, gĕnĭtōre ēt mātrĕ rĕlīctīs,

ēheū quām mūltīs ‖ pērdĭtĕ nōmĭnĭbūs!

Flētĕ dĭū nōbīs, nūmquām sătĭs, āccĭpe ăcērbūm,

Glābrĭo, ĭn aētērnūm ‖ cōmmĕmŏrātĕ, vălē.

Quōs lĕgĭs ā prīmā dēdūctōs mēnĭdĕ lībrī,

dōctōrēs pătrĭaē ‖ scītŏ fŭīssĕ mĕaē

grāmmătĭci īn stŭdĭō vēl rhētŏrĭs aūt ĭn ŭtrōquĕ,

quōs mĕmŏrāssĕ mĭhī ‖ mōrte ŏbĭtā sătĭs ēst.

Vīvēntum īnlĕcĕbra ēst laūdātĭŏ: nōmĭnă tāntūm

vōcĕ cĭērĕ sŭīs ‖ sūffĭcĭēt tŭmŭlīs.

Ērgō, quī nōstraē lĕgĭs ōtĭă trīstĭă chārtaē,

ēlŏquĭūm nē tū ‖ quaērĕ sĕt ōffĭcĭūm,

quō clārīs dōctīsquĕ vĭrīs pĭă cūră părēntāt,

dūm dĕcŏra ēgrĕgĭaē ‖ cōmmĕmĭnīt pătrĭaē.

Vălētĕ, mānĕs īnclĭtōrūm rhētŏrūm,

vălētĕ, dōctōrēs prŏbī,

hīstŏrĭă sī quōs vēl pŏētĭcūs stĭlūs

fŏrūmvĕ fēcīt nōbĭlēs,

mĕdĭcaē vĕl ārtīs dōgmă vēl Plătōnĭcūm

dĕdīt pĕrēnnī glōrĭaē.

Ēt sī quă fūnctīs cūră vīvēntūm plăcēt

iŭvātque hŏnōr sŭpērstĭtūm,

āccĭpĭtĕ maēstūm cārmĭnīs cūltūm mĕī

tēxtūm quĕrēllā flēbĭlī.

Sēdēm sĕpūlcrī sērvĕt īmmōtūs cĭnīs,

mĕmōriă vīvăt nōmĭnūm,

dūm rĕmĕăt īllūd iūdĭcīs dŏnō dĕī

cōmmūnĕ cūm dīs saēcŭlūm.