980 46 0 0 1 IV-III a. C. Bucolico Theocritus Idyllia 0

THEOCRITUS - Idyllia - XXIV - ΗΡΑΚΛΙΣΚΟΣ

Ἡρακλέα δεκάμηνον ἐόντα ποχ' ἁ Μιδεᾶτις

Ἀλκμήνα καὶ νυκτὶ νεώτερον Ἰφικλῆα,

ἀμφοτέρους λούσασα καὶ ἐμπλήσασα γάλακτος,

χαλκείαν κατέθηκεν ἐς ἀσπίδα, τὰν Πτερελάου

Ἀμφιτρύων καλὸν ὅπλον ἀπεσκύλευσε πεσόντος.

ἁπτομένα δὲ γυνὰ κεφαλᾶς μυθήσατο παίδων·

'εὕδετ', ἐμὰ βρέφεα, γλυκερὸν καὶ ἐγέρσιμον ὕπνον·

εὕδετ', ἐμὰ ψυχά, δύ' ἀδελφεοί, εὔσοα τέκνα·

ὄλβιοι εὐνάζοισθε καὶ ὄλβιοι ἀῶ ἵκοισθε.'

ὣς φαμένα δίνησε σάκος μέγα· τοὺς δ' ἕλεν ὕπνος.

ἆμος δὲ στρέφεται μεσονύκτιον ἐς δύσιν Ἄρκτος

Ὠρίωνα κατ' αὐτόν, ὃ δ' ἀμφαίνει μέγαν ὦμον,

τᾶμος ἄρ' αἰνὰ πέλωρα δύω πολυμήχανος Ἥρα,

κυανέαις φρίσσοντας ὑπὸ σπείραισι δράκοντας,

ὦρσεν ἐπὶ πλατὺν οὐδόν, ὅθι σταθμὰ κοῖλα θυράων

οἴκου, ἀπειλήσασα φαγεῖν βρέφος Ἡρακλῆα.

τὼ δ' ἐξειλυσθέντες ἐπὶ χθονὶ γαστέρας ἄμφω

αἱμοβόρους ἐκύλιον· ἀπ' ὀφθαλμῶν δὲ κακὸν πῦρ

ἐρχομένοις λάμπεσκε, βαρὺν δ' ἐξέπτυον ἰόν.

ἀλλ' ὅτε δὴ παίδων λιχμώμενοι ἐγγύθεν ἦνθον,

καὶ τότ' ἄρ' ἐξέγροντο, Διὸς νοέοντος ἅπαντα,

Ἀλκμήνας φίλα τέκνα, φάος δ' ἀνὰ οἶκον ἐτύχθη.

ἤτοι ὅγ' εὐθὺς ἄυσεν, ὅπως κακὰ θηρί' ἀνέγνω

κοίλου ὑπὲρ σάκεος καὶ ἀναιδέας εἶδεν ὀδόντας,

Ἰφικλέης, οὔλαν δὲ ποσὶν διελάκτισε χλαῖναν

φευγέμεν ὁρμαίνων· ὁ δ' ἐναντίος ἵετο χερσίν

Ἡρακλέης, ἄμφω δὲ βαρεῖ ἐνεδήσατο δεσμῷ,

δραξάμενος φάρυγος, τόθι φάρμακα λυγρὰ τέτυκται

οὐλομένοις ὀφίεσσι, τὰ καὶ θεοὶ ἐχθαίροντι.

τὼ δ' αὖτε σπείραισιν ἑλισσέσθην περὶ παῖδα

ὀψίγονον, γαλαθηνὸν ὑπὸ τροφῷ, αἰὲν ἄδακρυν·

ἂψ δὲ πάλιν διέλυον, ἐπεὶ μογέοιεν, ἀκάνθας

δεσμοῦ ἀναγκαίου πειρώμενοι ἔκλυσιν εὑρεῖν.

Ἀλκμήνα δ' ἄκουσε βοᾶς καὶ ἐπέγρετο πράτα·

'ἄνσταθ', Ἀμφιτρύων· ἐμὲ γὰρ δέος ἴσχει ὀκνηρόν·

ἄνστα, μηδὲ πόδεσσι τεοῖς ὑπὸ σάνδαλα θείης.

οὐκ ἀίεις, παίδων ὁ νεώτερος ὅσσον ἀυτεῖ;

ἢ οὐ νοέεις ὅτι νυκτὸς ἀωρί που, οἱ δέ τε τοῖχοι

πάντες ἀριφραδέες καθαρᾶς ἅπερ ἠριγενείας;

ἔστι τί μοι κατὰ δῶμα νεώτερον, ἔστι, φίλ' ἀνδρῶν.'

ὣς φάθ'· ὃ δ' ἐξ εὐνᾶς ἀλόχῳ κατέβαινε πιθήσας·

δαιδάλεον δ' ὥρμασε μετὰ ξίφος, ὅ οἱ ὕπερθεν

κλιντῆρος κεδρίνου περὶ πασσάλῳ αἰὲν ἄωρτο.

ἤτοι ὅγ' ὠριγνᾶτο νεοκλώστου τελαμῶνος,

κουφίζων ἑτέρᾳ κολεόν, μέγα λώτινον ἔργον.

ἀμφιλαφὴς δ' ἄρα παστὰς ἐνεπλήσθη πάλιν ὄρφνας.

δμῶας δὴ τότ' ἄυσεν ὕπνον βαρὺν ἐκφυσῶντας·

'οἴσετε πῦρ ὅτι θᾶσσον ἀπ' ἐσχαρεῶνος ἑλόντες,

δμῶες ἐμοί, στιβαροὺς δὲ θυρᾶν ἀνακόψατ' ὀχῆας.'

'ἄνστατε, δμῶες ταλασίφρονες· αὐτὸς ἀυτεῖ',

ἦ ῥα γυνὰ Φοίνισσα μύλαις ἔπι κοῖτον ἔχουσα.

οἱ δ' αἶψα προγένοντο λύχνοις ἅμα δαιομένοισι

δμῶες· ἐνεπλήσθη δὲ δόμος σπεύδοντος ἑκάστου.

ἤτοι ἄρ' ὡς εἴδονθ' ὑποτίτθιον Ἡρακλῆα

θῆρε δύω χείρεσσιν ἀπρὶξ ἁπαλαῖσιν ἔχοντα,

ἐκπλήγδην ἰάχησαν· ὃ δ' ἐς πατέρ' Ἀμφιτρύωνα

ἑρπετὰ δεικανάασκεν, ἐπάλλετο δ' ὑψόθι χαίρων

κουροσύνᾳ, γελάσας δὲ πάρος κατέθηκε ποδοῖιν

πατρὸς ἑοῦ θανάτῳ κεκαρωμένα δεινὰ πέλωρα.

Ἀλκμήνα μὲν ἔπειτα ποτὶ σφέτερον βάλε κόλπον

ξηρὸν ὑπαὶ δείους ἀκράχολον Ἰφικλῆα·

Ἀμφιτρύων δὲ τὸν ἄλλον ὑπ' ἀμνείαν θέτο χλαῖναν

παῖδα, πάλιν δ' ἐς λέκτρον ἰὼν ἐμνάσατο κοίτου.

Ὄρνιχες τρίτον ἄρτι τὸν ἔσχατον ὄρθρον ἄειδον,

Τειρεσίαν τόκα μάντιν ἀλαθέα πάντα λέγοντα

Ἀλκμήνα καλέσασα χρέος κατέλεξε νεοχμόν,

καί νιν ὑποκρίνεσθαι ὅπως τελέεσθαι ἔμελλεν

ἠνώγει· 'μηδ' εἴ τι θεοὶ νοέοντι πονηρόν,

αἰδόμενός με κρύπτε· καὶ ὣς οὐκ ἔστιν ἀλύξαι

ἀνθρώποις ὅ τι Μοῖρα κατὰ κλωστῆρος ἐπείγει.

ἀλλ᾽ Εὐηρείδα, μάλα τοι φρονέοντα διδάσκω.'

τόσσ' ἔλεγεν βασίλεια· ὃ δ' ἀνταμείβετο τοίοις·

'θάρσει, ἀριστοτόκεια γύναι, Περσήιον αἷμα,

θάρσει· μελλόντων δὲ τὸ λώιον ἐν φρεσὶ θέσθαι.

ναὶ γὰρ ἐμῶν γλυκὺ φέγγος ἀποιχόμενον πάλαι ὄσσων,

πολλαὶ Ἀχαιιάδων μαλακὸν περὶ γούνατι νῆμα

χειρὶ κατατρίψουσιν ἀκρέσπερον ἀείδοισαι

Ἀλκμήναν ὀνομαστί, σέβας δ' ἔσῃ Ἀργείαισι.

τοῖος ἀνὴρ ὅδε μέλλει ἐς οὐρανὸν ἄστρα φέροντα

ἀμβαίνειν τεὸς υἱός, ἀπὸ στέρνων πλατὺς ἥρως,

οὗ καὶ θηρία πάντα καὶ ἀνέρες ἥσσονες ἄλλοι.

δώδεκά οἱ τελέσαντι πεπρωμένον ἐν Διὸς οἰκεῖν

μόχθους, θνητὰ δὲ πάντα πυρὰ Τραχίνιος ἕξει·

γαμβρὸς δ' ἀθανάτων κεκλήσεται, οἳ τάδ' ἐπῶρσαν

κνώδαλα φωλεύοντα βρέφος διαδηλήσασθαι.

[ἔσται δὴ τοῦτ' ἆμαρ ὁπηνίκα νεβρὸν ἐν εὐνᾷ

καρχαρόδων σίνεσθαι ἰδὼν λύκος οὐκ ἐθελήσει.]

ἀλλά, γύναι, πῦρ μέν τοι ὑπὸ σποδῷ εὔτυκον ἔστω,

κάγκανα δ' ἀσπαλάθου ξύλ' ἑτοιμάσατ' ἢ παλιούρου

ἢ βάτου ἢ ἀνέμῳ δεδονημένον αὖον ἄχερδον·

καῖε δὲ τώδ' ἀγρίαισιν ἐπὶ σχίζαισι δράκοντε

νυκτὶ μέσᾳ, ὅκα παῖδα κανεῖν τεὸν ἤθελον αὐτοί.

ἦρι δὲ συλλέξασα κόνιν πυρὸς ἀμφιπόλων τις

ῥιψάτω, εὖ μάλα πᾶσαν ὑπὲρ ποταμοῖο φέρουσα

ῥωγάδας ἐς πέτρας, ὑπερούριον, ἂψ δὲ νεέσθω

ἄστρεπτος. καθαρῷ δὲ πυρώσατε δῶμα θεείῳ

πρᾶτον, ἔπειτα δ' ἅλεσσι μεμιγμένον, ὡς νενόμισται,

θαλλῷ ἐπιρραίνειν ἐστεμμένῳ ἀβλαβὲς ὕδωρ·

Ζηνὶ δ' ἐπιρρέξαι καθυπερτέρῳ ἄρσενα χοῖρον,

δυσμενέων αἰεὶ καθυπέρτεροι ὡς τελέθοιτε.'

φῆ, καὶ ἐρωήσας ἐλεφάντινον ᾤχετο δίφρον

Τειρεσίας πολλοῖσι βαρύς περ ἐὼν ἐνιαυτοῖς.

Ἡρακλέης δ' ὑπὸ ματρὶ νέον φυτὸν ὣς ἐν ἀλωᾷ

ἐτρέφετ', Ἀργείου κεκλημένος Ἀμφιτρύωνος.

γράμματα μὲν τὸν παῖδα γέρων Λίνος ἐξεδίδαξεν,

υἱὸς Ἀπόλλωνος μελεδωνεὺς ἄγρυπνος ἥρως·

τόξον δ' ἐντανύσαι καὶ ἐπὶ σκοπὸν εἷναι ὀιστόν

Εὔρυτος ἐκ πατέρων μεγάλαις ἀφνειὸς ἀρούραις.

αὐτὰρ ἀοιδὸν ἔθηκε καὶ ἄμφω χεῖρας ἔπλασσεν

πυξίνᾳ ἐν φόρμιγγι Φιλαμμονίδας Εὔμολπος.

ὅσσα δ' ἀπὸ σκελέων ἑδροστρόφοι Ἀργόθεν ἄνδρες

ἀλλάλους σφάλλοντι παλαίσμασιν, ὅσσα τε πύκται

δεινοὶ ἐν ἱμάντεσσιν ἅ τ' ἐς γαῖαν προπεσόντες

πάμμαχοι ἐξεύροντο σοφίσματα σύμφορα τέχνᾳ,

πάντ' ἔμαθ' Ἑρμείαο διδασκόμενος παρὰ παιδί

Ἁρπαλύκῳ Πανοπῆι, τὸν οὐδ' ἂν τηλόθε λεύσσων

θαρσαλέως τις ἔμεινεν ἀεθλεύοντ' ἐν ἀγῶνι·

τοῖον ἐπισκύνιον βλοσυρῷ ἐπέκειτο προσώπῳ.

ἵππους δ' ἐξελάσασθαι ὑφ' ἅρματι καὶ περὶ νύσσαν

ἀσφαλέως κάμπτοντα τροχοῦ σύριγγα φυλάξαι

Ἀμφιτρύων ὃν παῖδα φίλα φρονέων ἐδίδαξεν

αὐτός, ἐπεὶ μάλα πολλὰ θοῶν ἐξήρατ' ἀγώνων

Ἄργει ἐν ἱπποβότῳ κειμήλια, καί οἱ ἀαγεῖς

δίφροι ἐφ' ὧν ἐπέβαινε χρόνῳ διέλυσαν ἱμάντας.

δούρατι δὲ προβολαίῳ ὑπ' ἀσπίδι ὦμον ἔχοντα

ἀνδρὸς ὀρέξασθαι ξιφέων τ' ἀνέχεσθαι ἀμυχμόν,

κοσμῆσαί τε φάλαγγα λόχον τ' ἀναμετρήσασθαι

δυσμενέων ἐπιόντα, καὶ ἱππήεσσι κελεῦσαι,

Κάστωρ Ἱππαλίδας δέδαεν, φυγὰς Ἄργεος ἐνθών,

οὗ ποκα κλᾶρον ἅπαντα καὶ οἰνόπεδον μέγα Τυδεύς

ναῖε παρ' Ἀδρήστοιο λαβὼν ἱππήλατον Ἄργος·

Κάστορι δ' οὔτις ὁμοῖος ἐν ἡμιθέοις πολεμιστής

ἄλλος ἔην πρὶν γῆρας ἀποτρῖψαι νεότητα.

Ὧδε μὲν Ἡρακλῆα φίλα παιδεύσατο μάτηρ.

εὐνὰ δ' ἦς τῷ παιδὶ τετυγμένα ἀγχόθι πατρός

δέρμα λεόντειον μάλα οἱ κεχαρισμένον αὐτῷ,

δεῖπνον δὲ κρέα τ' ὀπτὰ καὶ ἐν κανέῳ μέγας ἄρτος

Δωρικός· ἀσφαλέως κε φυτοσκάφον ἄνδρα κορέσσαι·

αὐτὰρ ἐπ' ἄματι τυννὸν ἄνευ πυρὸς αἴνυτο δόρπον.

εἵματα δ' οὐκ ἀσκητὰ μέσας ὑπὲρ ἕννυτο κνάμας.

......] ..υ̣μ̣...ν̣ε.[.........].ε̣λω [

......].ι̣· ποσ̣ο̣ν τι ρ̣ ϋ[

......] .ν̣αμον εχ [

.......]ς· εν χροϊ κα[

........]ψας· το δε κα[

........]εν ξεινο̣υ̣[

........]δ̣ε̣ω̣.[

.............].ε.[

.............].ρ.[

.............]σ̣α.[

.............̣]ντα̣.[

..............]λ̣ε θυρα̣[

..............]ι̣ρον δε̣[

..............]ληα δ̣ι̣.[

..............]ον ϊ̣.[

Desunt vv. circiter xii.

..........].α̣...ω̣ν μ.[............]υμπον

..........].δ̣' ε̣ρ̣ι̣ω̣πιδα.[.............]ς

..........]τ̣αν ομο̣πατ[............]λᾶι.

.........]κ̣α.οχθε θε[.............] θνητο̣ς

........].[.] α̣οιδον αν̣ο̣[...........]τ̣υνε̣ικὼς